Η ικανότητα του μωρού σας να βλέπει, να μυρίζει και να ακούει είναι από τα πιο σημαντικά «εργαλεία» μάθησης που έχει στη διάθεσή του. Μάθετε πώς αναπτύσσονται οι αισθήσεις του παιδιού σας από τη σύλληψη έως το πρώτο έτος ηλικίας και τι μπορείτε να κάνετε για να τις ενισχύσετε.
Όραση
Έμβρυο: Μέχρι το τρίτο τρίμηνο, ένα έμβρυο μπορεί να ανιχνεύσει έντονο φως μέσα στη μήτρα. Ανάλογα με παράγοντες όπως το πάχος του λίπους της μέλλουσας μαμάς, οι μύες της και τα ρούχα της, μπορεί να εισχωρήσει αρκετό φυσικό φως κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο μηνών για να δει τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών του, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Developmental Psychology.
Νεογέννητο: Η όρασή του είναι θολή και βλέπει τα πράγματα καλύτερα από περίπου 25 εκατοστά μακριά (η κατά προσέγγιση απόσταση από το πρόσωπό σας ενώ θηλάζει). Οι αποχρώσεις υψηλής αντίθεσης, συμπεριλαμβανομένων των ασπρόμαυρων μοτίβων και των πρωταρχικών χρωμάτων, το γοητεύουν.
2 μήνες: Μπορεί να κοιτάζει σταθερά κινούμενα αντικείμενα, όπως ένα περιστρεφόμενο κινητό. Μέσα στον επόμενο μήνα θα αρχίσει να εστιάζει σε αντικείμενα που βρίσκονται σε απόσταση έως και τρία μέτρα μακριά, αν και ακόμα δεν μπορεί να διακρίνει λεπτές λεπτομέρειες.
5 μήνες: Αναπτύσσει τον συντονισμό ματιού-σώματος. Παρατηρήστε πώς κοιτάζει κάτι και μετά προσπαθεί να το φτάσει.
Γύρω στους 6 μήνες: Μπορεί να εστιάσει σε οποιαδήποτε απόσταση και κατακτά την ιδέα της αντίληψης του βάθους – όταν τον σπρώχνετε μπροστά την κούνια του, «καταλαβαίνει» ότι όσο μεγαλύτερος δείχνεις, τόσο πιο κοντά είσαι.
12 μηνών: Η όρασή του είναι ουσιαστικά εφάμιλλη με αυτή ενός ενήλικα.
Όσφρηση
Έμβρυο: Κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, το μωρό σας μπορεί να ανιχνεύσει μυρωδιές από τα τρόφιμα που τρώτε και τα αρώματα που εισπνέετε μέσω του αμνιακού σας υγρού.
Νεογέννητο: Έρχεται με έντονη όσφρηση και αναγνωρίζει το ανακουφιστικό άρωμα που αναδύεται από το στήθος και τις μασχάλες σας, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Neuroscience and Biobehavioral Reviews. Όταν το μωρό σας πιάνει μια μυρωδιά από εσάς, μπορεί να γυρίσει το κεφάλι του προς το στήθος σας, να αρχίσει να κινεί το στόμα του (σαν να θηλάζει) ή να σταματήσει να κλαίει. Τα μωρά που θηλάζουν μπορεί ακόμη και να μπορούν να «μυρίσουν» τη μαμά νωρίτερα από αυτά που τρέφονται με μπιμπερό, επειδή κρατούνται πιο συχνά κοντά στο σώμα της.
Ακοή
Έμβρυο: Περίπου στις 20 εβδομάδες, το αγέννητο παιδί σας μπορεί να αρχίσει να ανιχνεύει ήχους. Στη θορυβώδη μήτρα, πιθανότατα ακούει μια μπερδεμένη εκδοχή της φωνής σας ακόμα πιο έντονα από την καρδιά σας που χτυπάει, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό NeoReviews της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής. Κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου μπορεί να το νιώσετε να μετατοπίζεται όταν ακούει εξωτερικούς ήχους. Οι υπέρηχοι κοιλίας αποκάλυψαν ότι τα έμβρυα ηλικίας 35 εβδομάδων κινούσαν το σώμα τους περισσότερο όταν οι ερευνητές έπαιξαν μια ηχογράφηση του Brahm’s Lullaby, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Developmental Science.
Νεογέννητο: Θυμάται ήχους από τη μήτρα, όπως τη φωνή σας και τα τραγούδια που έχει ακούστηκε, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Newborn & Infant Nursing Reviews. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να κάνει διάκριση μεταξύ διαφορετικών ήχων ομιλίας, όπως «μπα» και «ντα», και θα στρέψει τα μάτια του προς τους θορύβους γύρω του, όπως μια κουδουνίστρα.
3 μηνών: Το μωρό σας μπορεί να επιχειρήσει να αντιγράψει ήχους που ακούει —όπως «αχχχχ» και «εεεεεε»— βουίζοντας.
5 μήνες: Ο ενθουσιασμός του να ακούει τη δική του φωνή και οι απαντήσεις σας μπορεί να τον μετατρέψουν σε μηχανή βαβούρας.
Γύρω στους 8 μήνες: Καταλαβαίνει το νόημα πολλών λέξεων που ακούει και καθώς πλησιάζει το ένα έτος ζωής, το παιδί σας θα μπορεί να πει μερικές από αυτές ακόμα κι αν δεν είναι τέλεια διατυπωμένες (όπως «γά» για «γάλα»).
Αφή
Έμβρυο: Μελέτες έχουν δείξει ότι το στόμα ενός εμβρύου αρχίζει να αναπτύσσει αίσθηση σε περίπου επτά εβδομάδες. Μέχρι την 14η εβδομάδα, μεγάλο μέρος του κεφαλιού του μωρού είναι ευαίσθητο στην αφή.
Νεογέννητα: Δεν υπάρχει τίποτα που να αγαπά περισσότερο ένα νεογέννητο από την επαφή δέρμα με δέρμα. Ερευνητές στη Νοσηλευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Vanderbilt, στο Νάσβιλ, διαπίστωσαν ότι τα τελειόμηνα και τα πρόωρα νεογέννητα που έχουν επαφή δέρμα με δέρμα με τις μαμάδες τους (μερικές φορές αποκαλείται «φροντίδα καγκουρό») μπορεί να αναπνέουν καλύτερα, να κλαίνε λιγότερο και να θηλάζουν περισσότερο. Κατά τη γέννηση, το παιδί σας μπορεί να αποκρυπτογραφήσει διαφορές στην υφή, το σχήμα και το βάρος των αντικειμένων. Κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών τα βρέφη εξερευνούν σε μεγάλο βαθμό από το στόμα.
6 Μήνες: Θα δείτε τα χεράκια του να αρπάζουν τα πάντα, κάτι που το βοηθά να μάθει για αυτά.
6 έως 9 Μήνες: Μόλις αρχίσει να μπουσουλάει, θα μπορεί να επιλέξει τι αγγίζει (και μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα κατοικίδιά σας αρχίζουν να κρύβονται από τα περίεργα χέρια).
Γεύση
Έμβρυο: Οι γευστικοί κάλυκες του εμβρύου αρχίζουν να σχηματίζονται περίπου στις 7 εβδομάδες στη μήτρα. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου, το αγέννητο παιδί σας πιθανότατα θα αρχίσει να λαμβάνει δείγματα γεύσης μέσω του αμνιακού υγρού σας.
Νεογέννητα: Το μωρό σας έχει αναμφισβήτητα προτίμηση στις γλυκές γεύσεις και καλωσορίζει τόσο το μητρικό όσο και το έτοιμο γάλα, καθώς και τα δύο περιέχουν ζάχαρη. Τα μωρά δεν είναι μεγάλοι λάτρεις των ξινών και πικρών γεύσεων, σύμφωνα με μια μελέτη σε παιδιά 3 έως 12 μηνών που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Nutrition.
4 μηνών: Γίνεται λάτρης των αλμυρών γεύσεων. Ανάλογα με τα τρόφιμα στα οποία εκτίθεται, αυτές οι φυσικές γευστικές προτιμήσεις μπορεί να διαφέρουν, σύμφωνα με έρευνα από το Monell Chemical Senses Center. Τα μωρά που θηλάζουν μπορεί να είναι πιο ανοιχτά σε μια σειρά από γεύσεις, επειδή έχουν συνηθίσει στην αλλαγή της γεύσης του μητρικού γάλακτος (με σκόρδο τη μια μέρα, με μέντα την επόμενη).