Κάθε επανάσταση φέρνει μεταβολές και οι τελευταίες όταν γίνονται πράξη αυτό απέχει από το να είναι ένα καλοκουρδισμένο ρολόι. Στο μέτρο λοιπόν που η αποκαλούμενη 4η βιομηχανική επανάσταση δημιούργησε και τόνωσε τις εφοδιαστικές αλυσίδες, μοχλό της παγκοσμιοποίησης, το γεγονός αυτό κάθε άλλο παρά απαλλαγμένο προβλημάτων ήταν.
Ήταν αρκετό έτσι το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19, για να βρεθούν, όπως και άλλοι κλάδοι, οι εφοδιαστικές αλυσίδες στο φως της δημοσιότητας. Η κύρια δι’ αιτία αυτής της προβολής ήταν και είναι ακόμη έως ένα βαθμό, η σοβαρή διατάραξη των παγκόσμιων ροών εμπορίου και της διαδικασίας προμήθειας αγαθών.Διαταράχθηκε με άλλα λόγια,η διεθνής ενεργός ζήτηση..
Καθημερινά έτσι διαβάζουμε, βλέπουμε και ακούμε ότι σε πολλά και μεγάλα λιμάνια από τον κόσμο, δεκάδες πλοίων, κατάφορτων με κοντέινερ, περιμένουν αγκυροβολημένα αρόδου ώστε να πάρουν σειρά να ξεφορτώσουν. Την ίδια στιγμή, το κόστος για να φθάσει ένα κοντέινερ από την Κίνα στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ, περίπου 10πλασιάστηκε σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Με αφορμή έτσι την κατάσταση αυτή, κάποιοι έσπευσαν να μιλήσουν και να διαδόσουν ότι έφτασε η αρχή του τέλους της παγκοσμιοποίησης, όπως θα δούμε όμως μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Οι σοβαρότατες πιέσεις που δέχθηκαν οι εφοδιαστικές αλυσίδες από την πανδημία και την ενίσχυση της παγκοσμιοποίησης, τις οδηγούν σε αναπροσαρμογές και όχι στην κατάρρευση που διαδίδουν κάποιοι. Όντως οι εφοδιαστικές αλυσίδες είχαν από καιρό αρκετά προβλήματα. Με τα τελευταία να έχουν γίνει έντονα το 2020 σε μια φάση όπου οι εταιρείες που είχαν συγκρατήσει την παραγωγή τους επειδή ανέμεναν υποχώρηση της ζήτησης βρέθηκαν αντιθέτως αντιμέτωπες με ισχυρή ζήτηση για αυτοκίνητα, για ηλεκτρονικά είδη ή και για μηχανήματα γυμναστικής στο σπίτι.
Την ίδια περίοδο, με αφορμή την Covid-19 τα γενναιόδωρα προγράμματα ενίσχυσης - ιδιαίτερα στις ΗΠΑ - διατήρησαν τις παραγγελίες σε υψηλό επίπεδο, και τούτο τη στιγμή που η εξέλιξη της πανδημίας διατηρούσε ψηλά τη ζήτηση περισσότερο προϊόντων παρά των υπηρεσιών. Οι παραγωγοί ηλεκτρονικών μικροκυκλωμάτων δεν μπορούσαν πλέον να ανταποκριθούν στην έντονη ζήτηση. Ο κλάδος της ναυτιλίας δεν είχε διαθέσιμη χωρητικότητα, ενώ βρέθηκε και αντιμέτωπος με σειρά επεισοδίων όπως του κολλημένου στο Σουέζ Ever Given ή πάλι με το κλείσιμο λιμανιών λόγω Covid-19 και την επίπτωση του κυκλώνα Ida. Έτσι όπως τα κυκλώματα του εμπορίου είναι πλέον ρηχά, ένα ατύχημα οπουδήποτε κι αν συμβεί επηρεάζει τις ροές των αγαθών παντού. Οι μελετητές του κλάδου υπολογίζουν πως θα χρειαστεί να περνάει ένας χρόνος, ή και περισσότερο, μέχρι να επανέλθουν τα πράγματα στην κανονικότητα.
Την ίδια στιγμή, βέβαια, επισημαίνει το περιοδικό «Economist», oι επιχειρήσεις δεν περίμεναν παθητικά - ούτε και εγκαταλείπουν τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Αντιθέτως, βρίσκουν λύσεις εκ των ενόντων. Ορισμένες εταιρίες λιανικής (όπως η Walmart) κατέληξαν να ναυλώνουν ολόκληρα πλοία, ειδικά για τα δικά τους εμπορεύματα. Αεροπλάνα των επιβατικών γραμμών μετατρέπονται προκειμένου να χρησιμεύουν στη μεταφορά προϊόντων. Οι παραγωγοί ηλεκτρονικών μικροκυκλωμάτων ξαναβλέπουν σε νέα βάση τις προτεραιότητες τους: για παράδειγμα, η ταϊβανέζικη TSMC δίνει προτεραιότητα στις προμήθειες προς την αυτοκινητοβιομηχανία ή την Apple, έναντι των παραγωγών κεντρικών μονάδων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το ίδιο το κόστος των ναυλώσεων, όπως απογειώνεται, χρησιμεύει στο να προσαρμοσθούν οι ροές των εμπορευμάτων. Οι υψηλότεροι ναύλοι επηρεάζουν οριακά μόνον την τιμή των ακριβών ηλεκτρονικών συσκευών, που μπορεί να τις στοιβάξει κανείς σε κοντέινερ, ενώ αντιθέτως επηρεάζουν πολύ περισσότερο τα ογκώδη προϊόντα χαμηλής αξίας - για παράδειγμα, τα έπιπλα κήπου. Αυτό μπορεί να απογοητεύσει κάποιους καταναλωτές, ωστόσο το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι οι εμπλοκές σε επίπεδο μεταφορών διά θαλάσσης περιόρισαν λιγότερο από το αναμενόμενο τον όγκο των μεταφερόμενων αγαθών.
Είναι κατάδηλο έτσι ότι το τοπίο στο χώρο του εφοδιασμού και των logistics αλλάζει, πλην όμως οι διαταραχές είναι θετικές και όχι αρνητικές.
Από την πλευρά τους, οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν τους κινδύνους από τις διαταραχές των μεταφορών και τις εμπορικές διαφορές, οπότε προσαρμόζουν αναλόγως τα επενδυτικά τους προγράμματα. Σε περιοχές του κόσμου όπως οι ΗΠΑ ή η Ιαπωνία, ενθαρρύνονται οι εταιρείες από τις κυβερνήσεις να «επαναπατρίσουν» την παραγωγή. Η Toshiba στην Ιαπωνία κλείνει ένα εργοστάσιο που είχε εδώ και χρόνια στην Κίνα. Ορισμένες αυτοκινητοβιομηχανίες φέρνουν πίσω τμήματα της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, ιδίως όσον αφορά την προμήθεια μικροκυκλωμάτων. Οι πλέον πρόσφατες παραγγελίες για πλοία μεταφοράς κοντέινερ ήδη αντικατοπτρίζουν ότι η δομή της παραγωγής μπορεί να μετακινείται προς ένα πιο περιθωριοποιημένο μοντέλο.
Η εξέλιξη αυτή ωστόσο, από τους διεθνείς παρατηρητές κρίνεται ως μάλλον εξυγιαντική της λειτουργίας της αγοράς και όχι καταστροφική,όπως διαδίδουν διεθνή κερδοσκοπικά κυκλώματα.Το πρόβλημα είναι ότι κάθε αναπροσαρμογή θέλει χρόνο έως ότου ομαλοποιηθεί,με ότι αυτό συνεπάγεται…
