Ο Χουλέν Μαδαριάγα, ο οποίος ήταν ο τελευταίος εν ζωή ιδρυτής της πρώην βασκικής αυτονομιστικής οργάνωσης ΕΤΑ, πέθανε τη Δευτέρα σε ηλικία 88 ετών, όπως έγινε γνωστό μία μέρα αργότερα από Βάσκους αξιωματούχους στη Γαλλία και την Ισπανία.
«Πέθανε στο Σεντ-Πε-σιρ-Νιβέλ (στη νοτιοδυτική Γαλλία), όπου διέμενε. Ήταν ένας υποδειγματικός μαχητής, πιστός πάντα, παρότι αμφισβητήθηκε συχνά στο εσωτερικό της ΕΤΑ», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ζακές Αμπεμπερί, υπεύθυνος της βασκικής εφημερίδας Enbata (Πατριώτης) και πρώην δημοτικός σύμβουλος στο Μπιαρίτς.
«Έπαθε εγκεφαλικό, πριν από τέσσερα ή πέντε χρόνια και από τότε είχε καταπέσει πολύ. Εδώ και έναν χρόνο, δεν τον είχαμε δει», πρόσθεσε.
Ανακοινώνοντας το θάνατο του Μαδαριάγα, ο εκπρόσωπος του βασκικού αυτονομιστικού κόμματος Sortu, Αρνάλντο Οτέγκι, απέτισε φόρο τιμής σε έναν άνθρωπο «προσηλωμένο στην ελευθερία του λαού μας».
Ο Χουλέν Κέρμαν ντε Μαδαριάγα Αγίρε, γόνος αστικής οικογένειας του Μπιλμπάο, γεννήθηκε το 1932. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, μεσούσης της δικτατορίας του Φράνκο, ίδρυσε με τέσσερις ακόμη συντρόφους την οργάνωση «Ekin», η οποία έγινε το 1959 «Euskadi Ta Askatasuna» (Χώρα των Βάσκων και Ελευθερία).
Η ΕΤΑ έκανε επί τέσσερις δεκαετίες ένοπλο αγώνα για την ανεξαρτησία της Χώρας των Βάσκων, αποκήρυξε τη βία από το 2011 και ανακοίνωσε τη διάλυσή της το 2018.
Δικηγόρος και διανοούμενος, ο Μαδαριάγα ήταν ένας από τους λίγους ιδρυτές της ΕΤΑ που εξέφρασε τις απόψεις τους, αφότου αποστασιοποιήθηκε από την οργάνωση τη δεκαετία του 1990. «Αποσύρθηκα, γιατί δεν ενέκρινα τις μεθόδους που χρησιμοποίησε η νέα διοίκηση της δεκαετίας του 1980», δήλωνε το 2011 στην εφημερίδα Sud Ouest.
Ο Μαδαριάγα ήταν αντίθετος με τη βία της ΕΤΑ και θεωρείτο επί μακρόν «προδότης» από τους πρώην συντρόφους του, εντούτοις συμμετείχε ενεργά στο πολιτικό της σκέλος «Έρι Μπατασούνα».
Αντιμέτωπος με την άρνηση αυτής της οργάνωσης να καταδικάσει τη δολοφονία, το 1995 στο Σαν Σεμπαστιάν, του συντηρητικού πολιτικού Γκρεγόριο Ορντόνιεθ, αποχώρησε από αυτήν και ίδρυσε στη συνέχεια το «Aralar», ένα σοσιαλιστικό και αυτονομιστικό κόμμα, μαζί με άλλα μαχητικά στελέχη.
Ο Μαδαριάγα φυλακίστηκε για πρώτη φορά το 1961, έπειτα από μια ενέργεια εναντίον αμαξοστοιχίας στην οποία επέβαιναν στρατιώτες στο Σαν Σεμπαστιάν, ενώ καταδικάστηκε και το 1988 σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.
Το 2006, συνελήφθη στο πλαίσιο μιας γαλλο-ισπανικής επιχείρησης και θεωρείτο ύποπτος, όπως και άλλοι δέκα, ως μεσάζων στο κύκλωμα είσπραξης του «επαναστατικού φόρου» της ΕΤΑ από επιχειρηματίες στη Χώρα των Βάσκων και στη Ναβάρα. Στη συνέχεια, αφέθηκε ελεύθερος με επιβολή χρηματικής εγγύησης.
