Στα τέλη Μαρτίου ή το αργότερο στις αρχές Απριλίου πρόκειται να κατατεθεί στην Κομισιόν ο οριστικός φάκελος με το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης για την αξιοποίηση των 32 δισ. ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανασυγκρότησης.
Η έγκριση των Βρυξελλών αναμένεται να δοθεί αμέσως μετά το Πάσχα, με στόχο τα πρώτα χρήματα να έρθουν πριν το καλοκαίρι, ώστε μέχρι το τέλος του έτους να εκταμιευθούν συνολικά 5,5 δισ. ευρώ και να μετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις από την υγειονομική κρίση.
Από τον «κουμπαρά» των 32 δισ. ευρώ προβλέπονται επιχορηγήσεις της τάξης των 19,4 δισ. ευρώ και δάνεια ύψους 12,4 δισ. ευρώ τα όποια θα πρέπει να κινητοποιήσουν σημαντικά ιδιωτικά κεφάλαια.
Για την Πράσινη Μετάβαση θα διατεθούν 6,2 δισ. ευρώ ή το 38% των επιχορηγήσεων.
Για την Ψηφιακή Μετάβαση προβλέπονται 2,1 δισ. ευρώ ή το 13% των επιχορηγήσεων.
Για την Απασχόληση, Δεξιότητες, Κοινωνική Συνοχή θα διατεθούν 4,1 δισ. ευρώ ή το 25% των επιχειρήσεων
Για ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμό της οικονομίας και προβλέπονται 4 δισ. ευρώ ή το 24% των επιχορηγήσεων.
Κομβικής σημασίας ζήτημα αποτελεί πως θα αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα. Προσωπικά, θεωρώ ότι πρέπει να υλοποιηθούν σειρά εμβληματικών επενδύσεων όπως:
Ανάπτυξη δικτύου 5G
Διασύνδεση νησιών, όπως της Κρήτης και των Κυκλάδων με το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της ηπειρωτικής χώρας με ισχυρό οικολογικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα.
Αναβάθμιση των δικτύων διανομής ρεύματος
Ολοκλήρωση πολυετών εκκρεμοτήτων όπως πολεοδομικά σχέδια και αστικές αναπλάσεις
Μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων
Δράσεις για την προστασία της φύσης (Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων, περιοχές Natura κ.α.
Δράσεις για την διακοπή χρήσης λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος
Οικονομική ενίσχυση τουριστικού κλάδου. Στόχος θα πρέπει να είναι η άμεση διασύνδεση του τουριστικού προϊόντος με την αγροτική παραγωγή και την γαστρονομία, ούτως ώστε η Ελλάδα πέρα τον άλλων να μετατραπεί και σε σημαντικό γαστρονομικό προορισμό.
Να δοθούν πόροι στην παιδεία
Μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας όπως ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης - αναβάθμιση πρωτοβάθμιας περίθαλψης - Δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου υγείας.
Ψηφιακή αναβάθμιση ελληνικών επιχειρήσεων της χώρας, ιδίως των μικρών και μεσαίων.
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποσκοπεί στο να κινητοποιήσει σημαντικές δυνάμεις από τον ιδιωτικό τομέα, χρησιμοποιώντας σε μεγάλο βαθμό:
α. συμπράξεις Δημόσιου καιΙδιωτικού Τομέα για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων
β. εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών για την πραγματοποίηση έργων ενεργειακής απόδοσης στον δημόσιο τομέα.
Οι οικονομικές ενισχύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης που θα κατευθυνθούν στον ιδιωτικό τομέα θα αφορούν σε εκείνους που πραγματικά θέλουν να επενδύσουν και όχι σε αυτούς που απλά θέλουν επιδοτήσεις.
Θεμελιώδης προτεραιότητα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης αποτελεί η πραγματοποίηση χιλιάδων παραγωγικών ιδιωτικών επενδύσεων και η δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων βιώσιμων θέσεων εργασίας.
Πρέπει να κινηθούμε ταχύτητα και όχι με την παραδοσιακή λογική του ΕΣΠΑ, όπως δυστυχώς συνέβη τις προηγούμενες δεκαετίες, που ενώ τεράστια ποσά είχαν εισρεύσει μέσω διάφορων ευρωπαϊκών προγραμμάτων το αναπτυξιακό αποτύπωμα ήταν ισχνό.
Σημαντικό για την πρόοδο της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, είναι ότι προβλέπεται η αποπληρωμή του ποσού με πανευρωπαϊκούς φόρους, που θα επιβάλλονται και θα εισπράττονται απ’ ευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι από τα κράτη-μέλη.
Αυτή η εξέλιξη αποτελεί το πρώτο βήμα για μια κοινή δημοσιονομική πολιτική που αποτελεί κρίσιμης σημασίας ενοποιητική πολιτική, η οποία ασκείται μέχρι σήμερα αποκλειστικά από τα κράτη-μέλη. Προφανώς, η πρόταση αυτή της Επιτροπής θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, αλλά αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει την ουσία της.
Απαιτείται η εκπόνηση ενός αναλυτικού, στοχευμένου σχεδίου πολιτικών, μεταρρυθμίσεων, δράσεων, μέτρων, κινήτρων με σαφή κριτήρια, στόχους και χρονοδιαγράμματα, ώστε να γίνει ένα πραγματικό game changer για την Ελλάδα.
Τα χρονοδιαγράμματα όμως είναι ιδιαίτερα απαιτητικά. Πρέπει γρήγορα να υλοποιηθούν συγκεκριμένα πρότζεκτ κάτω από τις δράσεις των τεσσάρων πυλώνων του εθνικού σχεδιασμού για το Ταμείο Ανάκαμψης και να εστιάσουμε στην υλοποίησή τους. Η απόφαση για εμπροσθοβαρή χρηματοδότηση με εθνικούς πόρους είναι σημαντική θετική εξέλιξη. Το τραπεζικό σύστημα πρέπει να είναι έτοιμο να ανταποκριθεί και να συμβάλει στη μόχλευση σημαντικών ιδιωτικών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση, παράλληλα με τους δημόσιους πόρους, των επενδυτικών σχεδίων που θα προκριθούν.
Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να συμβάλουν όλοι, πολιτικά κόμματα, παραγωγικοί και επιστημονικοί φορείς προκειμένου αυτό το σχέδιο να αποκτήσει την μορφή ενός εθνικού προγράμματος ανασυγκρότησης και αλλαγών που τόσο τις έχουμε ανάγκη για να ατενίσουμε το μέλλον με περισσότερη αισιοδοξία.
(*) Η Κατερίνα Γρ. Σολωμού είναι καθηγήτρια Ιατρικής του Παν/μίου Πατρών, αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου της Πάτρας
