Ζούμε κάτι που είχαν ζήσει οι συνάνθρωποι μας πριν 100 χρόνια .Μία ΠΑΝΔΗΜΙΑ .
Νοσεί όλος ο πλανήτης , και η χρήση μάσκας είναι επιβεβλημένη ώστε να περιοριστεί αυτός ο εύκολα μεταδιδόμενος και άγνωστος φονικός ιός.
Ας δούμε όμως με μία μικρή ιστορική αναδρομή πόσο σημαντική έγινε η χρήση της για την ανθρωπότητα σώζονταςκατά καιρούςχιλιάδες ζωές μέχρι να ανακαλυφθούν τα εμβόλια.Η ιδέα ότι μία ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο υφίσταται από τον 16ο αιώνα «ως σοβαρή ιατρική θεωρία» εξηγεί ο William Summers ειδικός στην Ιστορία της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Yale.
Αρχικά εκείνη την εποχή οι μάσκες ήταν «μάλλον φυλαχτά με αποστολή να απομακρύνουν την κακή επιρροή».Στα μέσα του 19ου αιώνα εντοπίστηκαν τα μικρόβια και έτσι ακολούθησε η δημιουργία της θεωρίας των μικροβίων που εξηγούσε τους μηχανισμούς μόλυνσης
Ο John L. Spooner αναφέρει ότι οι μάσκες εμφανίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Οι γιατροί ανακάλυψαν ότι υπήρχε πιθανότητα να μεταφέρουν με την εκπνοή τους αερόβια βακτήρια στις ανοιχτές πληγές των ασθενών κατά τη διάρκεια ενός χειρουργείου τα οποία προκαλούσαν σηψαιμία.
Αναζήτησαν λοιπόν ένα προστατευτικό μέτρο. Αρχικά χρησιμοποίησαν μια γάζα ενώ κάνοντας δοκιμές ανακάλυψαν ότι όσες περισσότερες στρώσεις γάζας υπήρχαν τόσο πιο αποτελεσματική ήταν η μάσκα.
Η χρήση της μάσκας για λόγους υγείας εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 16ο αιώνα όμως η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση της ήταναπό τον Γάλλο χειρουργό Paul Berger, κατά τη διάρκεια ενός χειρουργείου το 1897 στο Παρίσι.
Η αυτοκρατορική Κίνα αντιστάθηκε μέχρι την πανώλη της Μαντζουρίας και εξελίχθηκε σε πρωτεργάτη του ιατρικού μοντερνισμού, σύμφωνα με τον Χρήστο Λυντέρη (Μάσκες , Επιδημίες και Πολιτική , Ιούνιος 2020 Εκδόσεις ANTIFASCRIPTA).Αργότερα τον 19ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες πανδημίες, με την Ασία να την χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά της
Οι μάσκες χρησιμοποιήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες στην επιδημία της Ισπανικής γρίπης του 1918 μετά όμως ξεχάστηκαν.
Οι άνθρωποι πάντως είχαν καταλάβει την ανάγκη να προστατεύουν το πρόσωπό τους.Για παράδειγμα, απέναντι στην βουβωνική πανώλη του μεσαίωνα η στολή των γιατρών στην Ευρώπη περιλάμβανε ένα είδος μάσκας σε σχήμα ράμφους πουλιού.Στη Δύση, η χρήση των μασκών μειώθηκε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Κίνα όμως παρέμεινε σύμβολο ιατρικού νεωτερισμού και συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ακόμα και από το κομμουνιστικό καθεστώς.
Προς τα τέλη του 20ου αιώνα και μετά στην Ασία οι μάσκες χρησιμοποιήθηκαν ενάντια στην μόλυνση του αέρα και αποτελούσαν αποτύπωμα πάνω στην κλιματική αλλαγή .Το 2002 με την εμφάνιση του ιού SARSτις έκανε πιο απαραίτητες και περνούσε το μήνυμα της ευαισθητοποίησης για την υγεία των πολιτών.
Στην εποχή του Covid 19 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει ότι «Οι μάσκες σώζουν ζωές»καθώςσυγκρατεί τα σταγονίδια και αποτελεί βασικό μέτρο περιορισμού της διασποράς της λοίμωξης στην κοινότητα. Μελέτες έδειξαν πως παρόλο που ο σκοπός της μάσκας είναι πρωτίστως η πρόληψη της μετάδοσης από αυτόν που τη φοράει στους υπόλοιπους, μπορεί να συμβάλει επίσης στην μείωση του ιικού φορτίου που δέχεται αυτός που τη φοράει, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε ηπιότερη λοίμωξη. ( Dr. FrancisCollinsNIH) .
Σίγουρα η χρήση μάσκας έχει μειονεκτήματα όπως οι επιμέρους μολύνσεις, δερματικές αλλοιώσεις και δυσκολία στην επικοινωνία, με κοινωνικές προεκτάσεις, όμως η χρήση της καθίσταται απαραίτητη και επιστημονικά τεκμηριωμένη . Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η μάσκα θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιείται ευρέως ακόμα και μετά την πανδημία ,τουλάχιστον μέχρι να εμβολιαστεί ο πληθυσμός σε ικανό ποσοστό ( 60% -70%) ώστε να αποκτήσει ανοσία. Μα και λόγω της μεγάλης κινητικότητας των πληθυσμών ίσως πάντα θα υπάρχει ένας ιός ή μια μετάλλαξη του από τον οποίο θα πρέπει να προστατευτούμε.
Η μάσκα ήρθε για να μείνει και ήδη έχει ενταχθεί στη ζωή και στην ρουτίνα μας , ενώ θα συνοδεύεται από όλο και πιο σύνθετα κριτήρια ιατρικά, τεχνικά, αισθητικά. Όλοι θέλουμε να επιστρέψουμε στην κανονικότητά μας, όμως για να πραγματοποιηθεί αυτό , απαιτείται η ευρεία αποδοχή και υιοθέτηση της σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας.
* Health Management
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μάνατζμεντ Υπηρεσιών Υγείας
Member of New York Health Information Management Association