Ατυχήματα εξουσίας

Του Διονύση Γ. Γράψα, ιστορικού- εκπαιδευτικού

 

Πολλές φορές η ροή των πραγμάτων μπορεί να  πάρει άλλη ρότα από ένα τυχαίο, απρόοπτο γεγονός. Στην πολιτική τέτοια συμβάντα ελάχιστες φορές αποτέλεσαν προπομπό ευνοϊκών εξελίξεων. Κι αν δεν μπορούμε να μιλάμε για διαιρετικές  τομές, οι ρήξεις που προκλήθηκαν προξένησαν έντονες αντιδράσεις. Κατέστρεψαν ή ακόμα και δημιούργησαν ολόκληρες πολιτικές καριέρες. Η πρόσφατη τραγωδία της Βηρυτού αποτελεί το κορυφαίο «επεισόδιο» στην χορεία αντίστοιχων γεγονότων. Αποτελεί ανθρωπιστική τραγωδία και προοικονομεί και την οικονομική που θα ακολουθήσει, φέρνοντας το ΔΝΤ, όλο και πιο κοντά…

Ο Λίβανος εδώ και μέρες έχει βυθιστεί σε οικονομική πολιτική και ανθρωπιστική κρίση καθώς οι αποθήκες που ανατινάχτηκαν διέλυσαν τις αποθήκες σιταριού με αποτέλεσμα η εμφάνιση της πείνας να δυσκολέυει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.  Επιπλέον, η κοινωνική αντίδραση οξύνεται μέρα με την μέρα, καθώς η εμπιστοσύνη των Λιβανέζων στο κράτος τους έχει χαθεί, πράγμα που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μια πρωτόγνωρη κρίση όμοια με αυτή του σπαρακτικού εμφυλίου του δεύτερου μισού της δεκαετίας του ’70.

Η ιστορία και μάλιστα η σχετικά πρόσφατη έχει καταδείξει με σαφήνεια πως ένα ατύχημα ή μια φυσική καταστροφή μπορεί να προκαλέσει ακαριαία ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις.

Κορυφαία περίπτωση το πυρηνικό ατύχημα στον αντιδραστήρα 4 του Τσέρνομπιλ, το 1986. Φανέρωσε στην παγκόσμια κοινή γνώμη τις εγγενείς αδυναμίες της πάλαι ποτέ Σοβιετικής αυτοκρατορίας σε επίπεδο ενεργειακό, πολιτικό, εξοπλισμών αλλά και διαχείρισης κρίσεων. Δεν είναι τυχαίο που ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, δήλωσε το 2006 πως η πυρηνική έκρηξη της 26ης Απριλίου 1986 κρύβει την πραγματική αιτία της κατάρρευσης του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο.

Μικρότερης εμβέλειας περίπτωση, αλλά και με ευτυχή αυτή τη φορά κατάληξη, είναι εκείνη του Γκέρχαρντ  Σρέντερ το 2002 στις εκλογές της Γερμανίας. Σε όλη την προεκλογική περίοδο υπολειπόταν κατά πολύ του ρατσιστή υποψηφίου του CDU, Έντμουντ Στόιμπερ, μέχρι που άνοιξαν οι ουρανοί… Οι πλημμύρες τον Σεπτέμβριο του 2002 στην Γερμανία, έδωσαν την χρυσή ευκαιρία στον τότε καγκελάριο να δείξει πως ενδιαφέρεται για τον λαό του και πως θα ήταν φρόνιμο να επανεκλεγεί. Φόρεσε λοιπόν τις αντιολισθητικές μπότες επιτηρώντας προσωπικά πολλές φορές την αποκατάσταση των ζημιών  και ω του θαύματος… επανεκλέχθηκε!

Αντιστοίχως «τυχερός» θα μπορούσε να θεωρηθεί και ο Νικολά Σαρκοζί  καθώς η διαχείριση του ως υπουργού Εσωτερικών στην εξέγερση των γκέτο το 2007 ανέβασε τις μετοχές του στο πολιτικό χρηματιστήριο οδηγώντας τον λίγους μήνες μετά στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και με τον Ζοζέ Ζαπατέρο στην Ισπανία λίγο καιρό πριν. Οι επιθέσεις στο μετρό της Μαδρίτης, που στρέφονταν από τους εξτρεμιστές κατά της κυβέρνησης Αθνάρ για την συμμετοχή της στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» το 2004, πρόσφεραν στον σοσιαλιστή ηγέτη μια ανέλπιστη εκλογική νίκη μόλις μια εβδομάδα μετά!

Στα δικά μας, οι φωτιές του 2007, ακριβώς πριν 13 χρόνια, με την τουλάχιστον ατυχή αντιμετώπισή τους από την κυβέρνηση Καραμανλή που μόλις μερικές μέρες πριν είχε προκηρύξει εκλογές, έκαναν πολλούς να σκεφτούν πως η λεγόμενη «νέα διακυβέρνηση» θα είχε και πρόωρο τέλος. Κάτι τέτοιο ουδέποτε επιβεβαιώθηκε, η ΝΔ κέρδισε με 3,5 μονάδες στις 16 Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς και το μόνο που έμεινε εκτός από την πρωτοφανή ανθρωπιστική και οικολογική καταστροφή, ήταν οι γκροτέσκες  ατάκες του Βύρωνα Πολύδωρα οι οποίες έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα ανθεκτικές κυρίως  σε εκείνους που θέλουν να κρύψουν την διαχειριστική τους ανεπάρκεια…

Μια τραγωδία ανάλογη της Βηρυτού με ευτυχώς πολύ λιγότερα θύματα, στην ουσία υπονόμευσε την προεδρική θητεία του Δημήτρη Χριστόφια στην Κύπρο. Ήταν το ατύχημα στη ναυτική αποθήκη «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί το καλοκαίρι του 2011,  όπου φυλασσόταν κατασχεμένο πολεμικό υλικό. Η διαχείριση του γεγονότος από την ηγεσία του ΑΚΕΛ θεωρήθηκε από τον Κυπριακό λαό κάτω του μετρίου προκαλώντας έντονες διαμαρτυρίες. Σε μια στιγμή μάλιστα που το νησί έμπαινε και σε οικονομικές περιπέτειες καταλήγοντας και αυτό σε πρόγραμμα διάσωσης. Ένας συνδυασμός γεγονότων που κατέστησε την παραμονή Χριστόφια στην εξουσία, απαγορευτική.

Κορυφαία απόδειξη του πως ένα ατύχημα μπορεί να αλλάξει την ροή των εξελίξεων,  δεν είναι άλλη από την  επίθεση στους Δίδυμους Πύργους στο Μανχάταν στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001. Η κυβέρνηση Μπους εκμεταλλεύτηκε την «ευκαιρία» που της δινόταν να δείξει αντανακλαστικά αν και αρχικά φαίνεται πώς επικράτησε αμηχανία για το συμβάν, αν όχι πανικός. Και αυτό γιατί μόλις πριν μερικούς μήνες, είχε αναδειχθεί εν μέσω ψιθύρων για νοθεία στην Φλόριντα, οι σφυγμομετρήσεις για την δημοτικότητα του Τζώρτζ Μπούς του νεότερου μετρούσαν «πολικές θερμοκρασίες» και όλοι μιλούσαν για «πρόεδρο μιας θητείας». Η εικόνα του όμως επάνω στα συντρίμμια από ατσάλι και γυαλί να εμψυχώνει τα συνεργεία διάσωσης, συγκίνησε τους Αμερικανούς. Και του έδωσε και την ευχέρεια να κηρύξει τον πόλεμο «κατά της τρομοκρατίας» ασχέτως αν αυτός  αποδείχθηκε πως βασίστηκε σε ψεύτικα στοιχεία.. Φυσικά κέρδισε και τις εκλογές του 2004.

Μένει να φανεί πια στις μέρες μας να φανεί κατά πόσο οι χειρισμοί πιο «μόνιμων» κρίσεων, όπως ο κορωνοϊός, θα σφραγίσουν την μοίρα πολιτικών ηγετών και κρατών. Τράμπ,  Μπολσονάρο και Τζόνσον είναι σε πρώτο πλάνο. Και τα πράγματα είναι τόσο ρευστά που κανείς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο επόμενος…

Διαβάστε επίσης

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ