H κλιματική αλλαγή είναι γνωστό ότι επηρεάζει πρώτα απ΄ όλα τη ζωή των πιο φτωχών ανθρώπων σε όλες τις χώρες του πλανήτη μας. Είναι εκείνοι που βλέπουν το βιός του από τη μια στιγμή στην άλλη να καταστρέφεται από μια ξηρασία, μια πλημμύρα και οποιαδήποτε άλλο ακραίο καιρικό φαινόμενο. Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι πως από τους πιο φτωχούς είναι οι γυναίκες και τα κορίτσια εκείνες που σηκώνουν και σε αυτή την περίπτωση το μεγαλύτερο βάρος.
Παγκοσμίως, αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του πιο ευάλωτου και φτωχού πληθυσμού. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αγροτών στις φτωχές χώρες του κόσμου είναι γυναίκες, οι οποίες στηρίζονται στη γεωργία και τις καλλιέργειές τους για να επιβιώσουν. Οι αλλοπρόσαλλες μεταβολές των καιρικών συνθηκών, που δεν μπορούν να προβλεφθούν ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα καταστρέφουν τις σοδιές τους αφήνοντάς τες χωρίς εισόδημα και φαγητό για να επιβιώσουν. Και όμως είναι εκείνες που θα δουλέψουν σκληρότερα για να αποφέρει για παράδειγμα καρπούς το κατεστραμμένο από τις πλημμύρες χωράφι. Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών οι γυναίκες παραγωγοί τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες φτάνουν μέχρι και το 80%. Είναι εκείνες που θεωρούνται υπεύθυνες για την εξασφάλιση του φαγητού σε ένα νοικοκυριό και όταν τα χρήματα δεν φτάνουν θεωρούνται υπαίτιες και πολύ συχνά γίνονται θύματα κακοποίησης. Μη έχοντας κάποια θέση εξουσίας εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από τους συζύγους τους ενώ τα μικρά κορίτσια αναγκάζονται σε πρόωρους γάμους με άντρες πολύ μεγαλύτερούς τους που δεν γνωρίζουν και οι οποίοι θα αναλάβουν τη συντήρησή τους «ξαλαφρώνοντας» την οικογένεια.
Η αλλαγή στο κλίμα προσθέτει επομένως ένα ακόμα βάρος στην ήδη αβέβαιη και δύσκολη ζωή τους, πλαισιωμένη συχνά από πολιτική και οικονομική αστάθεια, επισιτιστική κρίση και κοινωνικές ανισότητες. Εντείνει την ήδη υπάρχουσα ανισότητα μεταξύ των φύλων, αυξάνει φαινόμενα όπως αυτό της ενδοοικογενειακής βίας, των γάμων ανήλικων κοριτσιών και του ανθρώπινου εμπορίου. Σε αυτά προστίθεται η μη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων.
Η διεθνής οργάνωση ActionAid, με δράση σε αναπτυσσόμενες χώρες που είναι αντιμέτωπες εδώ και χρόνια με την κλιματική κρίση δουλεύει με τις γυναίκες και τα κορίτσια ώστε να δημιουργείται ένα πλαίσιο στήριξης και η γνώμη τους να ακούγεται και να λαμβάνεται υπόψη. Πιέζει του θεσμικούς φορείς ώστε η εκπροσώπησή τους να θεωρείται απαραίτητη για τη λήψη αποφάσεων που θα καθορίσουν τη ζωή τη δική τους και εκείνη των κοριτσιών τους. Σύμφωνα με την οργάνωση είναι σύνηθες για παράδειγμα, σε χώρες της Αφρικής που πλήττονται από ξηρασία, τα κορίτσια να είναι τα πρώτα που σταματούν το σχολείο για να περπατούν χιλιόμετρα και να εφοδιάσουν το σπίτι με προμήθειες πόσιμου νερού. Είναι εκείνα που έφερναν το νερό και πριν η καταστροφή «χτυπήσει» την περιοχή τους. Μπορούσαν όμως μετά να πάνε στο σχολείο. Όταν το πηγάδι του χωριού όμως στερέψει τα κορίτσια θα χρειαστεί να περπατήσουν χιλιόμετρα ολόκληρα μέχρι να βρουν πηγή. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι δεν θα προλάβουν ή δεν θα έχουν το κουράγιο να είναι παρούσες και στο μάθημα.
H 13χρονη Μουρ είναι προσφύγισσα από τη Μυανμάρ στο Μπανγκλαντές, μια χώρα που πλήττεται 3 φορές τον χρόνο από κυκλώνες. Πρέπει να περπατάει χιλιόμετρα για εφοδιάσει την οικογένειά της με νερό. Credits: ActionAid
Η οργάνωση στηρίζει τις γυναίκες ώστε να αναλαμβάνουν ηγετικούς και καθοδηγητικούς ρόλους στις κοινότητές τους. Όπως αναφέρουν οι εργαζόμενοί της «είναι πολύ σημαντικό να ακούγεται η φωνή τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς είναι εκείνες που βιώνουν από πρώτο χέρι τις συνέπειές της. Η εμπειρία, οι γνώσεις και οι θέσεις των γυναικών πρέπει να αξιοποιηθούν στην προσέγγιση και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ώστε να δημιουργηθούν πραγματικά ανεκτικές και βιώσιμες κοινότητες που θα μάς επιτρέψουν στο να ανταποκριθούμε στις νέες καιρικές συνθήκες που ήδη αντιμετωπίζουμε».
H Sabita μιλάει στις συγχωριανές της για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων που προκαλούνται από ακραία καιρικά φαινόμενα – Credits: ActionAid
Η ιστορία της Sabita από το νότιο Μπανγκλαντές αποτελεί παράδειγμα του τι μπορεί να καταφέρει μια γυναίκα που η γνώμη της ακούγεται στην κοινότητά της. Η γυναίκα πήρε μέρος στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ActionAid για την ανταπόκριση σε περιπτώσεις καταστροφών και έκτακτων καταστάσεων. Το Μπανγκλαντές έρχεται αντιμέτωπο πολύ συχνά με ακραία καιρικά φαινόμενα εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Όταν ένας κυκλώνας χτύπησε την πόλη της Sabita, μαζί με άλλες γυναίκες της κοινότητας, βοήθησε στην εκκένωση σώζοντας 500 ανθρώπους. Μετά το πέρας του κυκλώνα, οργάνωσαν ομάδες για την ανασυγκρότηση και την αποκατάσταση των σπιτιών που υπέστησαν ζημιές.
«Τώρα δουλεύουμε στο πεδίο, εκτιμώντας τις καταστροφές και βοηθώντας τους ανθρώπους να ξαναφτιάξουν το σπίτι τους», λέει η Sabita προσθέτοντας «είναι υπέροχη η προσφορά των γυναικών στην κοινότητα».