Με έκτακτη επιδότηση ανά αεροπορική θέση σκοπεύει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση την επιβεβλημένη καθήλωση των στόλων στις αερομεταφορές, απόφαση που είναι θέμα χρόνου να θεσμοθετηθεί για να στηρίξει τον κλάδο που έχει πληγεί από τη θεαματική καθίζηση της επιβατικής κίνησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση δέχεται αιτήματα από τις αεροπορικές εταιρείες για επιδότηση με 20 ευρώ των προσφερόμενων θέσεων (τόσο στις άγονες γραμμές όσο και στις εμπορικές πτήσεις) προκειμένου να περιοριστούν τα κενά αέρος που προκαλεί στον τζίρο τους η πανδημία, η οποία λόγω των αυστηρών περιορισμών στις μετακινήσεις έχει εξαφανίσει πάνω από το 90% των επιβατών.
Αρμόδιες πηγές της αεροπορικής αγοράς επιβεβαιώνουν ότι γίνονται συζητήσεις για να εξασφαλιστεί μια αποζημίωση που να καλύπτει το ελάχιστο μεταβλητό κόστος (τέλη αεροδρομίων, εναέριας κυκλοφορίας, καυσίμων κ.ά.), στο οποίο, όπως επισημαίνεται, δεν περιλαμβάνονται τα κόστη αεροσκαφών και πληρωμάτων.
Πρόκειται για πτήσεις που η κυβέρνηση, παρά την επιβεβλημένη καραντίνα, ζητά από τις αεροπορικές εταιρείες να διατηρήσουν προκειμένου να καλυφθούν οι εσωτερικές ανάγκες με ένα μίνιμουμ πτητικό έργο που θα καλύπτει τα νησιά, την ηπειρωτική χώρα, ακριτικές περιοχές, αλλά και περιοχές όπου απαιτείται αεροπορική σύνδεση για να μπορούν να μετακινηθούν οι δυνάμεις της Frontex.
«Τα δρομολόγια προσαρμόζονται στα δεδομένα της κρίσης. Μπορώ να δεσμευτώ όμως πως ό,τι κι αν συμβεί δεν θα αφήσουμε κανένα νησί χωρίς σύνδεση. Κι αυτό ισχύει φυσικά και για τις άγονες γραμμές», δήλωσε προ ημερών, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής.
Η συζήτηση για κρατική στήριξη των αερομεταφορών έχει ξεκινήσει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα, στην προσπάθεια των εταιρειών να περιορίσουν το λειτουργικό κόστος, αλλά και τις απώλειες που δημιουργούν οι μεγάλοι περιορισμοί στις μετακινήσεις.
Ηδη οι αεροπορικές εταιρείες του ομίλου Lufthansa παίρνουν μέτρα αναδιάρθρωσης δραστηριοτήτων, με λουκέτο θυγατρικών όπως η low cost Germanwings, μείωση στόλου μέσω πώλησης ή απόσυρσης αεροσκαφών, ακόμη και ομαδοποίηση λειτουργιών κ.ά. Αντίστοιχα, σεισμό επιφέρει η πανδημία και στην easyJet του κ. Στέλιου Χατζηιωάννου, η οποία έχει ζητήσει την ακύρωση της παραγγελίας 107 αεροσκαφών από την Airbus.
Μόνο στις ΗΠΑ, οι ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση του COVID-19 προβλέπουν τη χορήγηση 50 δισ. δολαρίων για τους αερομεταφορείς που αντιστοιχούν στο ήμισυ των δανείων τους. Η χρηματοδότηση όμως αυτή συνοδεύεται με τη δυνατότητα του υπουργείου Οικονομικών να αποκτήσει δικαίωμα συμμετοχής στις αεροπορικές εταιρείες.
Πάνω από 2 χρόνια η διάρκεια της κρίσης
Στην κυβέρνηση δηλώνουν ότι η επιχορήγηση των αεροπορικών δεν μπορεί να είναι πολύ μακριά από τα προτεινόμενα επίπεδα (των 20 ευρώ ανά θέση), καθώς αναγνωρίζουν ότι το πρόβλημα είναι πολύπλοκο και χρειάζεται να αντιμετωπιστεί σε βάθος χρόνου. Καθώς μάλιστα ο αριθμός των πτήσεων έχει περιοριστεί, υπολογίζεται ότι η δαπάνη δεν θα είναι μεγάλη (κάτω από 10 εκατ. ευρώ τον μήνα).
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πλήρη κινητικότητα το εβδομαδιαίο πρόγραμμα του «Ελευθέριος Βενιζέλος» περιελάμβανε 1.200-1.300 πτήσεις. Σήμερα ο αριθμός υπολογίζεται ότι έχει υποχωρήσει κάτω από τις 100. Την ίδια στιγμή, ακόμη και εμπορικά δρομολόγια εσωτερικών πτήσεων με μεγάλες πληρότητες (π.χ. Αθήνα – Θεσσαλονίκη) με το ζόρι εξυπηρετούν 20 επιβάτες.
Οι απώλειες είναι μεγάλες και η επιδότηση δεν μπορεί να αναπληρώσει τα διαφυγόντα κέρδη, ωστόσο δίνει μια ανάσα ρευστότητας σε μια αγορά που η κρίση έχει στεγνώσει.
Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η έκτακτη κρατική ενίσχυση των αεροπορικών θα έχει σε πρώτη φάση περιορισμένο ορίζοντα (2-3 μηνών) και θα επανεκτιμηθεί στην πορεία.
Ωστόσο, η αβεβαιότητα είναι μεγάλη, με κάποια σενάρια να υποστηρίζουν ότι η αγορά θα χρειαστεί 2 χρόνια για να συνέλθει από το ισχυρό σοκ του κορωνοϊού και να μπορέσει να επανέλθει στα προ της κρίσης επίπεδα. Μάλιστα ο όμιλος Lufthansa εκτιμά ότι η ανάκαμψη θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο.
Στα μέτρα της κυβέρνησης για τη στήριξη του κλάδου προστέθηκαν τις προηγούμενες μέρες και 18μηνης διάρκειας κουπόνια (voucher) στους επιβάτες για να μην επιστραφούν οι δαπάνες των πληρωμένων εισιτηρίων. Τα μέτρα προβλέπεται να συμπληρωθούν και με φορολογικές ελαφρύνσεις, στα πρότυπα λήψης αντίστοιχων μέτρων που ακολουθούν και άλλες κυβερνήσεις ανά την Ευρώπη για να κρατήσουν όρθια την αεροπορική βιομηχανία.
Μεταβάλλεται ο διαγωνισμός για τις άγονες
Η πανδημία ανατρέπει και όλο τον αεροπορικό σχεδιασμό για τις άγονες γραμμές της περιόδου 2020-2024, καθώς ο διαγωνισμός που είχε προγραμματιστεί για τα τέλη Μαρτίου κηρύχθηκε άγονος, αφού καμία αεροπορική εταιρεία δεν προσήλθε λόγω της αρνητικής συγκυρίας.
Αρμόδια στελέχη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αναφέρουν ότι οι τρέχουσες συμβάσεις παρατείνονται μέχρι να βγει ο νέος διαγωνισμός τους επόμενους μήνες, με πιθανότερο ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο.
Οπως σημειώνουν, όμως, ο διαγωνισμός δεν μπορεί να παραταθεί επ’ αόριστον. Αυτό σημαίνει ότι θα ισχύουν οι υφιστάμενες συμβάσεις για τα άγονα δρομολόγια που ούτως ή άλλως εκπνέουν τον Σεπτέμβριο, ώστε όταν βελτιωθούν οι συνθήκες στην αγορά να υποβληθεί νέο αίτημα στην Ε.Ε., προσαρμοσμένο στα δεδομένα της οικονομικής και υγειονομικής συγκυρίας.
Ο αρχικός σχεδιασμός αφορούσε 12 άγονες αεροπορικές γραμμές (Αθήνα – Σκιάθος, Αθήνα – Ικαρία, Αθήνα – Σύρος, Αθήνα – Λέρος, Αθήνα – Αστυπάλαια, Αθήνα – Κάλυμνος, Αθήνα – Σκύρος, Θεσσαλονίκη – Σάμος, Θεσσαλονίκη – Χίος, Θεσσαλονίκη – Καλαμάτα, Ρόδος – Κάρπαθος – Κάσος και Ρόδος – Καστελόριζο), με οικονομικό αντιστάθμισμα ύψους 24,6 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Ο διαγωνισμός που είχε πραγματοποιηθεί το 2016 αφορούσε 28 άγονες αεροπορικές γραμμές (για την περίοδο από 1η Οκτωβρίου 2016 έως 30 Σεπτεμβρίου 2020), τις οποίες είχαν μοιραστεί τότε η Aegean, η Olympic, η Sky Express και η Astra Airlines, που πρόσφατα ανέστειλε τη λειτουργία της.
