Θάνο, ακούς…; Η γιορτή που ζήτησες, λίγο πριν «φύγεις», έγινε χθες στο βράδυ, στο Μέγαρο Μουσικής. Κι ήταν όλοι εκεί. Η οικογένειά σου, οι φίλοι σου, οι συνεργάτες σου αλλά και ο απλός κόσμος που σε λάτρεψε μέσα από τις μουσικές και τα τραγούδια σου. Και ήταν τόσοι πολλοί, που δεν χώρεσαν όλοι να μπουν μέσα και κάθισαν μπροστά στην τηλεόραση που μετέδιδε ζωντανά τη συναυλία και συμμετείχαν έστω κι από μακριά.
Ήταν όμως μια γιορτή αλλιώτικη, διαφορετική απ’ αυτές που είχαμε συνηθίσει να ζούμε μαζί σου. Πρώτα απ’ όλα γιατί από τ’ αριστερά της σκηνής έλειπε το πιάνο, το σήμα – κατατεθέν κάθε σου εμφάνισης, το μέσο που χρησιμοποιούσες με τόσο πάθος και τόση δεξιοτεχνία για να μας περάσεις τα μηνύματά σου. Ποτέ άλλοτε η απουσία ενός πιάνου από τη σκηνή δεν ήταν τόσο έντονη. Όπως ποτέ άλλοτε δεν είχε υπάρξει τόσο μεγάλο κενό σε μια σκηνή γεμάτη αγαπητούς και καταξιωμένους καλλιτέχνες.
Ήταν όλοι τους εκεί, για σένα. Ο Μητσιάς, ο Παπακωνσταντίνου, ο Νταλάρας, ο Κότσιρας, ο Πασχαλίδης, οι παλιοί πιστοί σου συνταξιδιώτες, ο Θωμαΐδης και ο Μεράντζας και φυσικά τα κορίτσια σου, η Ρίτα Αντωνοπνούλου και η Μαριάννα Πολυχρονίδη, που εσύ ανακάλυψες και μας σύστησες με τόση θέρμη και τόση πίστη στο ταλέντο τους. Ήταν εκεί και ο φίλος σου, ο Οδυσσέας Ιωάννου, που διάβαζε αποσπάσματα από τις ιστορίες της ζωής σου όπως εσύ τοθ τις διηγήθηκες πριν λίγα χρόνια για να φτιάξετε μαζί την αυτοβιογραφία σου.Ακούσαμε τα πιο όμορφα, τα πιο αγαπημένα τραγούδια σου, τους στίχους των ποιητών που εσύ έβαλες στο στόμα κάθε Έλληνα. Όλα εκεί, παραταγμένα, σαν κρίκοι μιας μεγάλης αλυσίδας, να φωτίζουν την τεράστια, την τόσο σημαντική και γεμάτη ποικιλία μουσική σου διαδρομή. Από το «Ερωτικό», το «Άννα μην κλαις» και το «Ανεμολόγιο» μέχρι το «Καραντί», το «Μαχαίρι» και τον «Γουίλι», από την «Ελένη» και την «Πίστα από Φώσφορο» μέχρι τον «Άμλετ της Σελήνης και τις «Μικρές Νοθείες» και από το «Πλανόδιο Τσίρκο» και την «Ατομική μου Ενέργεια» μέχρι το «Πάντα Γελαστοί» και την αγέραστη «Ρόζα» σου.
Μας ταξίδεψες, για μία ακόμη φορά, παίζοντας με τον δικό σου συγκλονιστικό τρόπο στο πιάνο και ερμηνεύοντας τους «Επτά νάνους στο ss Cyrenia» στη γιγαντοοθόνη που ήταν πίσω απ’ τη σκηνή. Όλα έμοιαζαν τόσο γνώριμα αλλά και τόσο διαφορετικά…
Γιατί; Γιατί το πιάνο σου έλειπε, γιατί οι ερμηνευτές και οι μουσικοί δεν κοιτούσαν κλεφτά προς το μέρος σου για να τους κατευθύνεις, γιατί δεν κουνούσες τα χέρια σου και το κεφάλι σου νευρικά δίνοντας το ρυθμό, γιατί δεν ακούγονταν οι εμβόλιμες κραυγές σου, γιατί δεν διήθυνες με τον δικό σου μοναδικό τρόπο την ορχήστρα και γιατί όλοι, πάνω και κάτω από τη σκηνή, ήταν μουδιασμένοι, ελαφρώς αμήχανοι και κυρίως συγκινημένοι, βαθιά συγκινημένοι.
Ίσως γι’ αυτό όταν ο Μητσιάς έλεγε την «Πιρόγα», και μαζί του σιγοτραγουδούμε όλοι, η ατμόσφαιρα δεν θύμιζε γλέντι αλλά τελετουργία φορτισμένη με θρησκευτική σχεδόν ευλάβεια. Και γι’ αυτό το φινάλε, αυτή τη φορά, δεν έγινε με σύσσωμη την ερμηνευτική ομάδα να μερακλώνει με τη «Ρόζα», ως συνήθως, αλλά με την αγαπημένη σου «Πιο όμορφη θάλασσα», και τους στίχους του Χικμέτ, που κρύβουν μέσα τους τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις που αποτέλεσαν τους πιο φωτεινούς φάρους της ζωής σου και μέχρι το τέλος σου πάσχιζες να μάς μεταλαμπαδεύσεις: «Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει/Τα πιο όμορφα παιδιά δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα/ Τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα/Κι αυτό που θέλω να σού πω, το πιο όμορφο απ’ όλα, δε στο ‘χω πει ακόμα…»
Όλοι συγκρατήθηκαν, δύσκολα αλλά συγκρατήθηκαν. Δεν έκλαψαν πάνω στη σκηνή, κι ας ήταν η καρδιά τους πληγωμένη κι η ζωή τους διαφορετική από την απουσία σου. Λίγα λεπτά μετά το φινάλε, όμως, στα παρασκήνια τα δάκρυα δεν ήταν πλέον δυνατό να συγκρατηθούν. Βγήκαν αυθόρμητα, αβίαστα, σχεδόν λυτρωτικά, μαζί με τις αγκαλιές όλων εκείνων που είχαν την τύχη να βρεθούν στο πλευρό σου και να πάρουν κάτι από την λάμψη σου.
Μια λάμψη, που δεν σβήνει, σκεπάζει τα πάντα στο πέρασμά της ακόμη και τις πολιτικές διαφορές. Γιατί, εκτός όλων των άλλων, χθες βράδυ, κατάφερες και ένωσες και την ηγεσία της Αριστεράς. Δημήτρης Κουτσούμπας και Αλέξης Τσίπρας ήταν εκεί, πλάι – πλάι για να υποκλιθούν στο ταλέντο σου και την μεγάλη ψυχή σου. Θάνο, ακούς…;
