Το πέμπτο ζάλι και η (μη) έξοδος στις αγορές

Κορυφαία αναφορά σε εν δυνάμει νέα κρίση, η πρόσφατη δήλωση του κυρίου Δραγασάκη που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την βιωσιμότητα στην ουσία του τραπεζικού συστήματος . Αν η επισήμανση αυτή του αντιπροέδρου της κυβέρνησης συνδυασθεί με την επισήμανση του ΣΕΒ πως η Ελλάδα εκπέμπει χαρακτηριστικά μεταρρυθμιστικού τέλματος, γίνεται αντιληπτό πως σε υποθετική υφεσιακή κατάσταση της Ευρωζώνης, τα δεδομένα για την οικονομία το 2019 θα αναδειχθούν ως εξαιρετικά αρνητικά. Ενώ δε θα έπρεπε οι εξελίξεις αυτές να οδηγήσουν σε λύσεις συνεργασιών και σύνθεσης στρατηγικής οικονομικής πολιτικής κρίσης, γίνεται προσπάθεια διαμόρφωσης ενός παραπετάσματος στην επερχόμενη κρίση με κοινωνικές παροχής βραχυπρόθεσμης μόνον στόχευσης.

Σιγά – σιγά λοιπόν ξεδιπλώνεται ένα αφήγημα. Ή μάλλον μία «παρτιτούρα» στην μουσική της οποίας χορεύομαι όλοι πλέον. Ο καθένας στο δικό του ρυθμό ανάλογα με τις αντοχές του. Σε κάποιους ποιο φιλοσοφημένους, θα μπορούσε να αντηχήσει σαν ο χορός «πολιτικών» κωμωδιών του Αριστοφάνη. Για κάποιους λίγους πάλι, ο ρυθμός της κρίσης που μάλλον θα επανέλθει είναι τόσο έντονος που το «music to my ears» του κυρίου Πρωθυπουργού που είχε πει κάποτε ο Πρωθυπουργός προς την κα Λαγκαρντ, απλά σηματοδοτεί μουσική ευκαιριακών κερδών κερδοσκοπίας των εχόντων την «εσωτερική» πληροφόρηση. Είναι οι ευκαιρίες από το «πεντοζάλι» που υποσχέθηκε ο κύριος Τσίπρας πως θα χορέψουν οι αγορές. Ευκαιρίες για λίγους όχι όμως για την κοινωνία.

Είναι καιρός να αντιληφθούμε πως ο χορός αυτός είναι ο χορός διεθνών συμφερόντων που «βολεύονται» από την ανάδειξη ως επιτυχίας, της «άντλησης» κάποιων ελάχιστων κεφαλαίων μέσω της πρόσφατης έκδοσης του ομολόγου. Βολεύονται από το να μηδενίζεται κάθε έννοια πολιτικού οράματος. Αναζητείται η προοδευτικότητα από ένα τέτοιο αφήγημα. Αναζητείται η θετική «πολιτική αύρα» από μία προσέγγιση που απλά αναδεικνύει την άρνηση του πολιτικού συστήματος να δουλέψει επί της ουσίας για να διαμορφώσει μία πλατφόρμα πολιτικής και «αναπτυξιακής δημοκρατίας». Αυτά αναλύουν οι «γύπες» των αγορών και επελαύνουν διαλύοντας τις μετοχές των τραπεζών που στηρίχθηκαν και μάλλον θα στηριχθούν και πάλι από τα χρήματα των φορολογουμένων.

Η χρήση του βραχυπρόθεσμου στηρίγματος των αγορών ως πολιτικό αφήγημα – χωρίς σχεδιασμό και μακροπρόθεσμη στρατηγική - αποτελεί μία βαθιά οπισθοδρομικά αναχρονιστική και αντεθνική προσέγγιση. Τις αγορές τις χρειαζόμαστε ως προέκταση θετικών αναπτυξιακών και κοινωνικών ενεργειών και όχι ως μέσον περεταίρω χειραγώγησης της οικονομικά κατεστραμμένης χώρας για λόγους προπαγανδιστικής επιτυχίας. Η εδραίωση μίας τέτοιας μονοδιάστατης προοπτικής αποτελεί κόλαφο σε κάθε μελλοντική ενέργεια ανάταξης. Αρκεί να αναδειχθεί το γεγονός πως εφόσον το σπρεντ μεταξύ δεκαετούς γερμανικού ομολόγου και ελληνικού διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα, όχι μόνον καθίσταται απαγορευτικό το κόστος δανεισμού του Δημοσίου, αλλά συνεπακόλουθα υπονομεύεται και η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, το κόστος δανεισμού των οποίων ακολουθεί αυτό του κράτους.

Οι αγορές και οι «παίκτες» τους κατά την τελευταία 15ετία χρησιμοποίησαν τους πολιτικούς και την πολιτική για να κερδοσκοπήσουν. Μία τέτοια προσέγγιση όμως μηδένισε την προοπτική διαμόρφωσης ενός Ευρωπαϊκού και Εθνικού οράματος για την κοινωνία. Μηδένισε, ή μάλλον εξωράισε τις διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις. Εξωράισε χάριν του κέρδους και της προσχηματικής «ελευθερίας των αγορών» κάθε έννοια αποτελεσματικής και μακροπρόθεσμης κοινωνικής πολιτικής.

Βασικό πρόβλημα όμως, αποτελεί το γεγονός πως είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω ιδεοληψίας, κυρίως όμως εξαιτίας μίας παλαιοκομματικής αντίληψης διαχείρισης ενός αναγκαίου πολιτικού κόστους η Κυβέρνηση λειτουργεί με την εντύπωση πως ο κόσμος των αγορών είναι αγγελικά πλασμένος. Είναι καιρός όμως ο κύριος Τσιπρας να θυμηθεί πως το «πεντοζάλι» συμβολίζει το «πέμπτο ζάλι». Την πέμπτη ελπίδα για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους. Κοινώς, ο χορός αυτός είναι χορός ελπίδας και απελευθέρωσης και όχι εγκλωβισμού σε λογικές κοινωνικού ακρωτηριασμού. Σε λογικές ηλεκτρονικών πλειστηριαμών και τοιχοδιωκτισμού των αγορών. Οι αγορές άλλωστε δεν είναι πάντα «κακές».

Οι αγορές δεν ευθύνονται για το γεγονός ότι η Κυβέρνηση δεν επέτρεψε σε πραγματικά ανήμπορους «νοικοκυραίους» να εξαγοράζουν τα προβληματικά δάνειά τους με τους ίδιους όρους με τα funds. Δεν ευθύνονται για το γεγονός ότι δάνεια χαρίζονται προς ελάχιστα σέντς στο ευρώ. Δεν ευθύνονται για το γεγονός ότι η Κυβέρνηση δεν νομοθετεί για την οριστική προστασία της πρώτης κατοικίας και ακόμα δεν έχει βρει λύση για την διαχείριση των κόκκινων δανείων. Μία αδυναμία που αν δεν αντιμετωπισθεί άμεσα κινδυνεύει να δημιουργήσει νέο πεδίο κρίσης στο τραπεζικό σύστημα.

Δυστυχώς, η πολιτική αυτής της κυβέρνησης φαίνεται να αναδεικνύει έναν ιδιότυπο κερδοσκοπικό «έρωτα» με τις αγορές. Μακριά από προοδευτικές αντιλήψεις για προώθηση μέτρων που δίνουν λύσεις στις συλλογικές ανάγκες. Η εξυπηρέτηση των «ατομικών» αναγκών των αγορών σηματοδοτεί περεταίρω θανάσιμο εναγκαλισμό τους με την δημοκρατία. Σε μία τέτοια περίπτωση πολλά πλέον επαφίονται στην τύχη. Μία τύχη που έρχεται να δομηθεί από κληρώσεις τυχερών φορολογουμένων. Από τις κληρώσεις της…καθημερινότητας.