Νέα σήμανση σε προϊόντα καπνού για περιορισμό του λαθρεμπορίου

Με στόχο την πάταξη του λαθρεμπορίου καπνού, το υπουργείο Οικονομικών ξεκίνησε τη νέα διαδικασία σήμανσης των καπνικών προϊόντων. 

Ο διαγωνισμός, που προκηρύχθηκε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, και η υποβολή προσφορών των ενδιαφερομένων είναι προγραμματισμένα για την ερχόμενη Δευτέρα, στόχο έχουν την προμήθεια 2 δισεκατομμυρίων μοναδιαίων κωδικών που θα σημάνουν πακέτα τσιγάρων και καπνού, γενικότερες συσκευασίες (χαρτοκιβώτια κ.λπ.) αλλά και τους φορείς (βιομηχανίες), τις μονάδες τους (εργοστάσια) και τις επιμέρους μηχανές που τα παράγουν. Η σήμανση αυτή αφορά τα παραγόμενα προϊόντα ενός έτους και, εφόσον το μέτρο επιτύχει, τότε θα προκηρυχθεί νέος διαγωνισμός μέσα στη χρονιά για τα επόμενα τρία χρόνια.

Το μέτρο εφαρμόζεται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση βάσει κοινοτικής οδηγίας (2014/40/ΕΕ), η οποία ορίζει ως τελική ημερομηνία εφαρμογής του μέτρου την 20ή Μαΐου 2019. Μέχρι τότε η παραγωγή τσιγάρων και (στριφτού) καπνού θα πρέπει να περιλάβει έναν μοναδιαίο κωδικό που συνοδεύει το προϊόν και ο οποίος θα είναι εύκολα ανιχνεύσιμος από τις δημόσιες αρχές. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται πως θα θωρακιστεί η Ε.Ε. από το λαθρεμπόριο καπνού, το οποίο ανθεί σε όλες τις χώρες λόγω της υπέρμετρης φορολογίας προϊόντων καπνού.

Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών σημειώνουν ότι η συμβολή του μέτρου στην πάταξη του λαθρεμπορίου καπνικών θα είναι περιορισμένη σε περιπτώσεις που ο καταναλωτής συνειδητά αγοράζει παράνομα προϊόντα. Ωστόσο, θα διασφαλίσει τους καταναλωτές, αφού θα περιορίσει σημαντικά την ευχέρεια εκείνων που πουλάνε απομιμήσεις καπνικών προϊόντων ως νόμιμα. Η κατηγορία αυτή λαθρεμπορίου πλήττει όλους εκείνους που καταβάλλουν ακόμη και τους φόρους για να έχουν στη διάθεσή τους νόμιμα και ασφαλώς ελεγμένα προϊόντα.

Σήμερα, εκτιμάται ότι σχεδόν ένα στα τέσσερα πακέτα προϊόντων καπνού που διακινούνται στη χώρα μας είναι λαθραίο. Ερευνα του ΙΟΒΕ έδειξε ότι το 2015 περίπου 21% των διακινούμενων προϊόντων ήταν λαθραία, ενώ για το 2016 το ποσοστό των λαθραίως διακινούμενων προϊόντων ανερχόταν στο 23,6%. Η οικονομική κρίση και η υπέρμετρη αύξηση της φορολογίας λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας ήταν οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν μεγάλο μέρος των Ελλήνων καταναλωτών στα λαθραία καπνικά προϊόντα. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το 2008 τα παράνομα προϊόντα καπνού αντιστοιχούσαν μόλις στο 4,2% των γνήσιων.

Η μέτρηση των λαθραίων προϊόντων γίνεται με συστηματικό τρόπο, από εξειδικευμένες εταιρείες. Οι τελευταίες, για λογαριασμό των μεγάλων καπνοβιομηχανιών, συλλέγουν από τα απορρίμματα γόπες και πακέτα τσιγάρων και με τον τρόπο αυτό μετρούν την κατανάλωση νόμιμων και παράνομων σκευασμάτων καπνού.

Η διαδικασία σήμανσης των καπνικών προϊόντων στη χώρα μας φυσικά βρίσκεται στα όριά της, αφού μένουν μόλις μερικοί μήνες μέχρι οι βιομηχανίες της χώρας να την υλοποιήσουν. Επίσης, όπως αναφέρουν καλά ενήμερες πηγές, πουθενά στην Ενωμένη Ευρώπη δεν έχει υλοποιηθεί αντίστοιχο έργο μέχρι σήμερα. Πιο κοντά στην ολοκλήρωση της υλοποίησης ενός τέτοιου συστήματος είναι οι Γερμανοί και σε αυτούς θα προσφύγει η ελληνική κυβέρνηση για τη μεταφορά τεχνογνωσίας, εφόσον δεν καταφέρει να υλοποιήσει το νέο σύστημα έκδοσης των μοναδιαίων αναγνωριστικών κωδικών για τα καπνικά προϊόντα.