Όσο υπάρχουν άνθρωποι που θα σκαλίζουν να βρουν κάτω από το παχύ στρώμα της ιστορίας της, νέους πόρους, αυτή η πόλη δεν θα γερνάει. Όπως δεν γερνούν οι άνθρωποι που δεν εγκλωβίζονται στις αναμνήσεις, αλλά τις φέρνουν στο φως ως σημείο μιας νέας εκκίνησης στο πλαίσιο της εξελεγκτικής πορείας που οφείλουν στον εαυτό τους. Ο συνάδελφος Τάσσος Σταθόπουλος είναι ένας από αυτούς τους… χρήσιμους ανασκαφείς.
Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων μπορεί να εντοπίσει κανείς το έκτο βιβλίο του, από τις εκδόσεις «Πικραμένος». Αυτή τη φορά, ο «φακός» του είναι στραμμένος σε ...αμαρτήματα, και μάλιστα μεγάλα. Οι εκτελέσεις, αποτέλεσαν επί χρόνια ταμπού της ίδιας κοινωνίας που τις ενθάρρυνε. Ήρθε η ώρα- λέει εμμέσως πλην σαφώς ο συγγραφέας-, να κοιτάξουμε στα μάτια την άγρια πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης, την ασχήμια της πολιτικής στα χρόνια που διευκόλυνε το σκοτάδι, αλλά και τις ευθύνες της Εκκλησίας η οποία στο θέμα των εκτελέσεων χαρακτηρίστηκε από προκλητική αφωνία.
Για το βιβλίο «Θανατικές εκτελέσεις στην Πάτρα - βιβλίο φρίκη» ο λόγος, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πικραμένος», με πρωταγωνιστές ομήρους ενός νόμου που έβαλε στην ίδια ευθεία ένα έγκλημα και μια ιδέα και πυροβόλησε με την ίδια ακριβώς σφαίρα.
Ο Τάσσος Σταθόπουλος, επιχειρεί μια μικρή «ανατομία» του βιβλίου του που κυκλοφόρησε Χριστούγεννα, εποχή ιδανική για να μιλήσει κανείς για τον άνθρωπο και την αξία της ζωής του.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
«Η έρευνα περιλαμβάνει μια ιστορικότητα από την αρχαιότητα έως και την τελευταία εκτέλεση» λέει ο Τάσσος Σταθόπουλος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ουσιαστικά ιστορικό σημείο εκκίνησης για τις εκτελέσεις στην περιοχή, είναι η εκτέλεση έξι παραχαρακτών στην αρχαία Δύμη. Παραχάραξαν νομίσματα καταδικάστηκαν σε θάνατο, τους έπιασαν, άλλοι διέφυγαν τη σύλληψη, άλλοι εκτελέστηκαν. Μέθοδοι εκτέλεσης τότε ήταν η δηλητηρίαση με κώνειο, ο αποκεφαλισμός με τσεκούρι, η σταύρωση, ο λογχισμός και η πτώση από ψηλά. Έκτοτε έχουμε πολλά παραδείγματα στην Πάτρα για να φτάσουμε μέχρι την κατάργηση της ποινής. Μην ξεχνάμε ότι ακόμη και ο Άγιος Ανδρέας, δεν παύει να είναι ένας άνθρωπος που καταδικάστηκε από την ντόπια ρωμαϊκή αρχή για τις ιδέες του και εκτελέστηκε με σταυρικό θάνατο».
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
«Η τελευταία εκτέλεση στην Πάτρα έγινε το 1952. Μιλάμε για την ομάδα του Θρασύβουλου Κωνσταντίνου, του παρολίγον δημάρχου. Εδώ μιλάμε για πολιτικούς κρατούμενους. Καταδικάστηκαν τρεις από μια ομάδα δέκα- δώδεκα ατόμων που πήγαν στο δικαστήριο. Ανάμεσά τους ήταν και ο Κωνσταντίνου ο οποίος δεν εκτελέστηκε. Αυτοί είναι οι τελευταίοι πολιτικοί κρατούμενοι που εκτελέστηκαν στην Πάτρα».
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ
«Τελευταίος ποινικός κρατούμενος ήταν ο Παναγιωτόπουλος το 1918 ο οποίος εκτελέστηκε για διπλή δολοφονία. Αυτό έγινε στην Κόρινθο, αλλά η δίκη έγινε στο Κακουργιοδικείο της Πάτρας και εδώ εκτελέστηκε. Μετά από αυτόν δεν εκτελέσαμε ποινικό κρατούμενο άλλον στην Πάτρα. Αφιερωθήκαμε στην εκτέλεση πολιτικών κρατουμένων την περίοδο του εθνικού διχασμού, στην Κατοχή και τον Εμφύλιο. Εγκληματίες δεν είχαμε να σκοτώσουμε. Σκοτώναμε μόνο όσους πίστευαν άλλα πράγματα από αυτά που πιστεύαμε εμείς, μέχρι και το 1952. Έκτοτε τέλειωσε η θανατική ποινή για την Πάτρα. Για 20 χρόνια εξακολουθούσε να είναι σε ισχύ στην Ελλάδα μέχρι το 1972 με την γνωστή υπόθεση Λυμπέρη και εκεί τελείωσε και από τη χώρα».
Η ΕΡΕΥΝΑ
«Υπήρχαν δύο βιβλία από την Πάτρα σχετικά με τις εκτελέσεις. Είχε κάνει μια μικρή αναφορά ο Πολίτης στα Πατρινολογήματα. Υπήρχε η χαρακτηριστική περίπτωση του Πετμεζά, ενός κακούργου που εκτελέστηκε στα Ψηλά Αλώνια και για τον οποίο είχε γραφτεί και βιβλίο. Υπήρχαν βέβαια και πηγές για το πως ξεκίνησε η ποινή στα χρόνιά του Όθωνα πανελλαδικά, αλλά όχι για την Πάτρα. Από εκεί και πέρα για την Πάτρα η πηγές ήταν μόνο οι εφημερίδες. Με πήρε δύο χρόνια να ολοκληρώσω την έρευνα».
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΡΑΔΥ
«Η περίπτωση του Παναγιωτόπουλου ήταν συγκινητική γιατί ήταν και πολύ γλαφυρή η περιγραφή από τον δημοσιογράφο και της Ακρόπολης που είχε έρθει στην Πάτρα. Αλλά και το αφιέρωμα του Μάκη Αθανασίου στον Νεολόγο ήταν συγκλονιστικό, ιδίως εκεί που περιγράφει το τελευταίο βράδυ του που ξέρει ο Παναγιωτόπουλος ότι θα πεθάνει και του λέει «φύγε» γιατί ήταν συγκινημένος….. Το μεγαλύτερο μαρτύριο ήταν το ότι ξέρανε πότε θα πεθάνουνε…».
Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
«Στο βιβλίο υπάρχουν και αιχμές για τις εξουσίες, τη νομοθετική και τη δικαστική, αλλά και για την εκκλησία που έχει τεράστια ευθύνη για μένα. Κατά το τυπικό της εκκλησίας αυτό που προέχει είναι το να πας στον παράδεισο. Τούτο προϋποθέτει τη μετάνοια. Όταν τον εκτελείς τον άλλον δεν του αφήνεις βεβαίως το περιθώριο να μετανιώσει και να πάει όπως και ο ληστής στο σταυρό. Έπρεπε λοιπόν η εκκλησία να κάνει ό,τι μπορεί για να σταματήσει τη θανατική ποινή. Και δεν το έκανε. Έχει συγκρουστεί κατά καιρούς για άλλα, με το κράτος. Για τις ταυτότητες, τη μοιχεία, την ανεξιθρησκεία … Αυτά θεωρούσε εχθρό της…».
«ΤΟΥΣ ΕΨΕΛΝΑΝ …ΖΩΝΤΑΝΟΥΣ»
Σε κάποιες περιπτώσεις ο παπάς για να προλάβει επειδή είχε πολλές λειτουργίες έκανε την κηδεία του μελλοθάνατου προτού αυτός εκτελεστεί και άκουγε ζωντανός την κηδεία του. Φανταστείτε το αυτό. Να ακούς ζωντανός το «μακαρία η οδός» και μετά να σε πάρουνε να σε πάνε να σε εκτελέσουνε…».
ΣΕ ΚΟΙΝΗ ΘΕΑ
«Είχαμε εκτελέσεις σε κοινή θέα με γκιλοτίνα στην καρδιά της πόλης, στον Άγιο Ανδρέα, στα Ψηλά Αλώνια, στην Αρόη στο Γηροκομειό… να τα βλέπει ο κόσμος.
Μίλησα με δύο ανθρώπους που έχουν δει εκτέλεση, όπως ο κυρ Γιάννης ο Θεοδωρόπουλος που μαζί με τον Παύλο τοΝ Μαρινάκη είχαν δει τους κρεμασμένους στα Ψηλά Αλώνια. Ένας άλλος μάρτυρας είχε δει το κεφάλι ενός χίτη ταγματασφαλίτη το οποίο είχανε κόψει οι αντάρτες λίγο πριν φύγουν οι Γερμανοί και το είχαν βάλει ως έκθεμα στην πλατεία Γεωργίου στο πάνω μέρος, στο σιντριβάνι.
Μίλησα και με έναν μάρτυρα από τα Ζησιμαίικα που είχε δει εκτέλεση αντάρτη από τον εθνικό στρατό και με έναν άλλον που πήγε στο στρατό στον εμφύλιο και κληρώθηκε να πάει σε εκτελεστικό απόσπασμα να εκτελέσουν έναν αντάρτη. Αυτός αρνήθηκε να πάει κάτι που είχε τιμωρία ποινή θανάτου, αλλά του τη χάρισε ο διοικητής. Το βλέπει ακόμη ως εφιάλτη ότι κλήθηκε να πάει να σκοτώσει άνθρωπο. Στο βιβλίο βέβαια έχουμε και περιπτώσεις ανθρώπων που πλήρωναν για να πάνε να σκοτώσουν, όπως π.χ. τον Γούναρη».
Γιώτα Κοντογεωργοπούλου
( Εφ. 7Μέρες Ενημέρωση)
