Το να συναντάς σε έναν δημόσιο χώρο έναν κωφό και να αισθάνεσαι ανήμπορος να επικοινωνήσεις μαζί του έχοντας την αμηχανία του …αναλφάβητου, είναι μια συνήθης περίπτωση. Μεγαλώσαμε οι περισσότεροι με την αίσθηση ότι γλώσσα είναι μόνο η μητρική και μερικές επίκτητες που μας χρησιμεύουν για ταξίδια και σπουδές στο εξωτερικό και για συμπλήρωση βιογραφικών. Όμως η γλώσσα δεν σταματάει εκεί. Η γλώσσα είναι επικοινωνία που ξεπερνάει τα όρια του προφανούς δικού μας καθημερινού.
Τα τελευταία χρόνια στην Πάτρα όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν την ανάγκη να μάθουν να μιλούν με τα χέρια για να επικοινωνήσουν με ανθρώπους διπλανούς τους που έχουν ζήσει επί μακρόν το μαρτύριο του αποκλεισμού, σε μια κοινωνία που δεν είναι έτοιμη να τους αντιμετωπίσει ως ίσους, αλλά –απλά- διαφορετικούς.
Πάνω από 100 άτομα μαθαίνουν αυτή τη στιγμή στην Πάτρα νοηματική στις δύο σχολές που έχουν την πιστοποίηση, ενώ όλο και περισσότεροι συμπεριλαμβάνουν τη νοηματική στα προσόντα που μπορούν να τους ανοίξουν νέους επαγγελματικούς ορίζοντες ή να ενισχύσουν τα ήδη υπάρχοντα πτυχία τους.
Οι μαθητές που μαθαίνουν τη διεθνή γλώσσα των κωφών, είναι από παιδιά έως φοιτητές, με αυτούς που προέρχονται από τα ειδικότητες σχολών υγείας να έχουν το προβάδισμα.
«Υπάρχουν κάποιοι που βρίσκουν τη νοηματική ως μια πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα και θέλουν να την μάθουν προκειμένου να μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί τους και κάποιοι που θέλουν να καλύψουν ένα κομμάτι στο επαγγελματικό τους σκέλος, όπως είναι οι γιατροί, οι εκπαιδευτικοί, οι κοινωνικοί λειτουργοί» λέει η Λαμπρινή Παπαπροκοπίου γραμματέας και υποψήφια διερμηνέας του Κέντρου Ελληνικής Νοηματικής στην Πάτρα .
«Κωφόπολη» η Πάτρα
«Οι περισσότεροι έρχονται όχι επειδή έχουν κάποιο συγγενή κωφό, αλλά επειδή μπορεί να έχουν κάποιο κωφό στη γειτονιά τους, στο κοινωνικό περιβάλλον τους ή απλά επειδή στο επάγγελμά τους πρέπει να καλύψουν την ανάγκη κάποιου κωφού. Έχουμε και άτομα που έχουν χάσει την ακοή τους και σε πολύ μεγάλη ηλικία, όποιος κάποιος που έμεινε χωρίς ακοή μετά από εγχείρηση και η οικογένεια ευαισθητοποιήθηκε και έπρεπε να μάθει, ήθελε και ο ίδιος να μάθει, αλλά και περιστατικά όπως κάποιος που πήγε διακοπές, γνώρισε κάποια κωφή και έσπευσε να του μάθουμε νοηματική, προκειμένου να μπορεί να έχει επαφή μαζί της. Έχουμε και παιδιά που έρχονται π.χ. στα 20 τους επειδή έχει πέσει αρκετά η ακοή τους για να μάθουν νοηματική να μπορούν να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον. Οι περισσότεροι βέβαια είναι φοιτητές. Η Πάτρα θεωρείται και κωφόπολη καθώς εδώ στο πανεπιστήμιο, έχουμε το παιδαγωγικό τμήμα που διαθέτει τη μονάδα ειδικής αγωγής κωφού. Πέρα από αυτό, σκεφτείτε ότι στα ειδικά σχολεία υπάρχουν ορισμένες ειδικότητες για τις οποίες έχουν εξαντληθεί από τον πίνακα ειδικής αγωγής οι προσλήψεις και πλέον πρέπει να πάρουν καθηγητές της γενικής παιδείας, οπότε αντιλαμβάνεστε ότι χρειάζεται κανείς να έχει τα προσόντα για να μπορεί να διεκδικήσει τη θέση».
Χωρίς μάθημα στα σχολεία εν έτει 2018
Στο εξωτερικό το μάθημα της νοηματικής είναι ενταγμένο στην εκπαίδευση και στο δημοτικό και στο γυμνάσιο προκειμένου όλοι να μπορούν να επικοινωνούν και οι κωφοί να μην αισθάνονται και να μην είναι απομονωμένοι, να μην περιθωριοποιούνται. Μάλιστα οι κωφοί φοιτούν σε διαφορετικό τμήμα μέσα στο ίδιο σχολείο και όχι σε ειδικά σχολεία που δημιουργούν την αίσθηση ενός μικρού γκέτο. Στο διάλειμμα βγαίνουν όλοι μαζί.
«Αυτό είναι ρατσισμός, η διαφορετικότητα είναι αρμονία στη φύση. Άλλωστε από το Σεπτέμβριο του 2017 με ΦΕΚ η νοηματική έγινε ισότιμη με την καθομιλούμενη και στην Ελλάδα. Τη ζήτηση οπότε την περιμέναμε. Στην χώρα μας βέβαια, τα πάντα έρχονται με καθυστέρηση, κάνουμε χρόνο να συνειδητοποιήσουμε τα πράγματα. Φανταστείτε ότι ακόμη και σήμερα όχι μόνο δεν υπάρχει μάθημα νοηματικής στα σχολεία, αλλά ακόμη και μια αναφορά που γίνεται στην Τετάρτη του δημοτικού σχετικά με τη νοηματική, είναι της τάξης των δύο διδακτικών ωρών».
Στα δύο ιδιωτικά κέντρα της Πάτρας, το Κέντρο Ελληνικής Νοηματικής και το Εκπαιδευτικό Κέντρο Νοηματικής «Κραιτύλος», υπάρχουν προγράμματα κανονικού ρυθμού και ταχύρρυθμα με πιστοποιημένους καθηγητήες. Μιλάμε για μίνιμουμ 1 με 1,5 χρόνο και μάξιμουμ 4 χρόνια.
Στην Πάτρα δεν γίνονται δωρεάν μαθήματα νοηματικής. Μια προσπάθεια που είχε γίνει κατά το παρελθόν από το Σύλλογο Κωφών, διεκόπη.
Γιώτα Κοντογεωργοπούλου
