Στο επόμενο εξάμηνο η ελληνική κοινωνία θα ζήσει «ενδιαφέρουσες ημέρες»-- όπως λέει μία Κινέζικη θυμοσοφία που εκφράζεται ως μορφή …κατάρας. Διότι, στο επόμενο εξάμηνο στην προσπάθεια του να ελαχιστοποιήσει τις εκλογικές απώλειες του (κατά κάποια σκληροπυρηνικά στελέχη του προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές) ο Αλέξης Τσίπρας θα προσφύγει σε κινήσεις μερικές από τις οποίες θα θέσουν σε δοκιμασία τους θεσμούς της δημοκρατίας. Ο κύβος, εξ΄ άλλου, ήδη ερρίφθη: πρώτα από τον Πρωθυπουργό που απέρριψε την αποδοχή των προληπτικών προγραμμάτων του EFSFκαι παρέδωσε τους μουφτήδες της Θράκης στον Ερντογαν για να απελευθερωθούν οι δύο στρατιώτες. Και, μόλις πρόσφατα, από τον υπουργό δικαιοσύνης με τις άκαιρες και αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις του στην διαδικασία προαγωγών των ανωτέρων δικαστικών λειτουργών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει διαρροές από δύο ομάδες ψηφοφόρων που τον στήριξαν το 2015. Η μία περιλαμβάνει κεντρώους και δεξιούς που δεν άντεξαν ούτε τον εθνικολαϊκισμό της κυβέρνησης Σαμαρά ούτε την ανικανότητα της να διαχειριστεί τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Αυτοί οι ψηφοφόροι επιστρέφουν τώρα στα πάτρια εδάφη ψιθυρίζοντας «καλά να πάθεις».
Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει κεντρώους και αριστερούς που ψήφισαν τον Τσίπρα ελπίζοντας πως θα αλλάξει τα πράγματα: την διαφθορά, το αδηφάγο και αναποτελεσματικό κράτος, την πολιτική αγηρτεία. Τρία χρόνια μετά, η ομάδα αυτή αισθάνεται πιο προδομένη από ποτέ: προδομένη για την έξοδο από τα μνημόνια, προδομένη για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, προδομένη για την διαφθορά, προδομένη για τον αναποτελεσματικό κράτος. Ψήφισε τον Αλέξη ως αντισυστημικό. Της προέκυψε ένας απόλυτα συστημικός παίκτης. Αυτή η ομάδας θα ψηφίσει οτιδήποτε εκτός από ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό είναι το πραγματικό αδιέξοδο του Αλέξη Τσίπρα. Οι φωτιές, τα ελληνοτουρκικά, οι Πρέσπες είναι το κερασάκι στην τούρτα. Παίζουν ρόλο και θα επηρεάσουν. Έπονται, όμως, δεν προηγούνται, της βαθιάς απογοήτευσης μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας που στράφηκε προς τον ριζοσπαστισμό –μόνο για να δει τις προσδοκίες της να προδίδονται για μία ακόμη φορά.
Με διορατικότητα έγραψε ο ποιητής: «Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε. Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε.»
Η σκιά Βαρουφάκη
Η υπόθεση Βαρουφάκη έχει άμεση συνάφεια με τα σημερινά και μελλοντικά πράγματα. Ήδη, από τον Αύγουστο του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας αποδόθηκαν σ’ έναν εκτεταμένο αγώνα να φορτώσουν στον ΓιάνηΒαρουφάκη όλα τα κακά της διαπραγμάτευσης. Θα πρέπει, δηλαδή, να πιστέψει κανείς πως για έξη ολόκληρους μήνες ο Βαρουφάκης χάραζε μόνος του πολιτική, έκανε μόνος του τις διαπραγματεύσεις, ελάμβανε μόνος του τις αποφάσεις, έγραφε μόνος του τα κείμενα. Αυτή η καμπάνια δημοσίων σχέσεων είχε αποτέλεσμα.Η διάχυτη και απληροφόρητη λαϊκή εντύπωση είναι πως για το 3ο μνημόνιο και όλα του τα κακά ευθύνεται ο Βαρουφάκης και μόνο ο Βαρουφάκης. Μία ολόκληρη κυβέρνηση καθόταν και τον έβλεπε!
Ακόμη χειρότερα, πολλοί ξένοι, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τον KlausRegling, υιοθετούν δημόσια αυτήν την γραμμή. Προφανώς πρόκειται για μία προσπάθεια να μην χάσει τελείως πρόσωπο ο Αλέξης Τσίπρας.
Είναι σαφές, όμως, πως αυτή η θέση αποτελεί χοντρή διαστρέβλωση της αλήθειας. Ο ΣΥΡΙΖΑ κινήθηκε με βάση συγκεκριμένο σχέδιο που έφτανε μέχρι την αποχώρηση από το ευρώ. Την τελευταία στιγμή της παρτίδας πόκερ ο Αλέξης Τσίπρας έχασε την ψυχραιμία του. Και υποχώρησε. Έπαιξε σε τραπέζι με ισχυρούς παίκτες κι όταν τον «άντε» ανέβαινε λάκισε.
Όποιος διάβασε το βιβλίο του Βαρουφάκη «Ενήλικες στο Δωμάτιο», καταλαβαίνει πολύ καλά τι συνέβη στο πρώτο εξάμηνο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Και είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι πέρα από την γενική και αόριστη κατηγορία πως ο Βαρουφάκης λέει ψέματα, ποτέ δεν υπήρξε μία συντεταγμένη και σε γεγονότα βασισμένη διάψευση των όσων γράφειείτε από την κυβέρνηση είτε από το κόμμα. Αντ’ αυτού, πολύ βολικά, το βιβλίο χάθηκε στην σιωπή. Και η κοινωνία, ανταποκρινόμενη ίσως στο δικό της αίσθημα ευθύνης, δέχτηκε με χαρά τον αποδιοπομπαίο τράγο. Ησύχαζε έτσι την ένοχη συνείδηση της,
Το επικίνδυνο συμπέρασμα από την ιστορία αυτή εστιάζεται στην προδιάθεση του Αλέξη Τσίπρα να ρισκάρει—χωρίς να έχει τα σχετικά εχέγγυα. Να ζει επικίνδυνα χωρίς να διαθέτει το ψυχικό σθένος. Να υπόσχεται και να υπαναχωρεί χωρίς τον παραμικρό δισταγμό. Κι αυτός ο κίνδυνος ελλοχεύει και πάλι τώρα.
Η μη έξοδος από τα μνημόνια
Τα μνημόνια ήταν μία συμφωνία που απλά έλεγε: εσείς, οι Έλληνες, θα υλοποιήσετε μία σειρά από μεταρρυθμίσεις και εμείς, τα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., θα σας δανείσουμεχρήματαμε δόσεις. Αν δεν κάνετε τις μεταρρυθμίσεις οι δόσεις δεν θα καταβάλλονται.
Σήμερα, οι δόσεις έχουν εξαντληθεί. Οι υποχρεώσεις μας, όμως, σε μεταρρυθμίσεις παραμένουν. Και παραμένουν διότι διαδοχικές κυβερνήσεις, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ δεν εκπλήρωναν τις υποχρεώσεις τους στο ακέραιο. Πως εξηγείται η ολιγωρία από την πλευρά των δανειστών;
Η απειρία στη διαχείριση κρίσεων είναι μία ερμηνεία. Η έφεση να μην ταράζουμε πολύ τα νερά είναι μία δεύτερη. Στην ουσία, όμως, το πρόβλημα για την Ε.Ε. είναι πως ηδιάρκεια, το βάθος και το κόστος της ελληνικής κρίσης αποδείχθηκαν πολιτικά δυσβάστακτα για τους δανειστές, ιδιαίτερα μέσα στο περιβάλλον της ατελούς ευρωζώνης. Γι’ αυτό και αποφάσισαν να αλλάξουν γραμμή. Άλλα χρήματα δεν θα δώσουν. Το πρωταρχικό που τους ενδιαφέρει πλέον είναι να εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα αποπληρωμής των δανείων, ώστε το «πρόβλημα Ελλάς» να μην ενέχει πλέον πολιτικό κόστος γι’ αυτούς.
Ανοιχτό, παραμένει, όμως, το θέμα των μεταρρυθμίσεων –διότι χωρίς αυτές το «πρόβλημα Ελλάς» θα σηκώσει και πάλι κεφάλι. Στο σημείο αυτό οι δανειστές έκαναν και πάλι ένα από τα πολλά λάθη τους. Δέχτηκαν να μην υπάρξει προληπτικό πρόγραμμα και άφησαν την εποπτεία στις αγορές, πιστεύοντας πως ως προς την χώρα μας, αυτές θα είναι πιο αυστηρές και θα επιβάλλονται πιο αποτελεσματικά από τους ίδιους.
Δεν υπολόγισαν καλά τον Αλέξη!
Ζην επικινδύνως
Ένας ψυχολόγος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν ξεπέρασε ποτέ το στραπάτσο του Αυγούστου 2015. Και πράγματι. Η έπαρση της δημοσιότητας και της εξουσίας στο εσωτερικό από τη μία μεριά και η δουλικότητα προς την Γερμανία (π.χ. με τους μετανάστες) από την άλλη, αυτό δείχνουν. Και κάπως έτσι θα ξεκινήσει το εξάμηνο του διαβόλου: με τον Αλέξη Τσίπρα να προσπαθεί, με μία κίνηση, να γαντζωθεί στην εξουσία και ταυτόχρονα να αποδείξει πως δεν υπολογίζει τους δανειστές.
Η ατζέντα του εξαμήνου είναι πλέον λίγο-πολύ δεδομένη:
Μετριοπαθείς φιέστες για την (δήθεν) έξοδο από τα μνημόνια με αντίστοιχη επικοινωνιακή καταιγίδα ότι «εμείς τα καταφέραμε».
Ανασχηματισμός
Αναγγελία παροχών στην ΔΕΘ
Προσλήψεις στο δημόσιο
Ανάδειξη «σκανδάλων» κυρίως κατά της Ν.Δ.
Προσωπικές επιθέσεις στα στελέχη της αντιπολίτευσης—με έμφαση στον Κ. Μητσοτάκη
Στοχευμένες παρεμβάσεις στην οικονομία με έντονο ταξικό πρόσημο
Υπονόμευση των θεσμών – όπως έχει κάνει με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, το ΕΡΣ, την δικαιοσύνη, την τιμωρία ένοχων δημοσίων υπαλλήλων, τις διαδικασίες προσλήψεων, την διαχείριση του δημόσιου χρήματος, τις αναδομήσεις των εκλογικών περιφερειών κοκ.
Συνταγματική αναθεώρηση—για το θεαθήναι, βέβαια.
Όλα αυτά, όμως, είναι το …ελαφρύ ιππικό. Το βαρύ πυροβολικό ακολουθεί –και εδώ είναι η επικινδυνότητα. Έχοντας το απόθεμα των 24 δις. ο Αλέξης Τσίπρας θα κινηθεί επιλέγοντας να αγνοήσει τις αγορές. Έτσι, θα επιλέξει:
Να αποδυναμώσει, να ανατρέψει, να καθυστερήσει και να μην υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις που έγιναν, γίνονται ή προβλέπονται .
Να διαχειριστεί το δημοσιονομικό πλεόνασμα κατά το δοκούν, με πολιτικά στοχευμένο υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ τρόπο, και
Να μην εφαρμόσει την μείωση των συντάξεων την 1η Ιανουαρίου 2019.
Οι επιπτώσεις
Οι αγορές θα αντιδράσουν – αυξάνοντας το κόστος δανεισμού. Αλλά η κυβέρνηση δεν θα δανείζεται. Έχει το πλεόνασμα να διαθέσει για τις αποπληρωμές.
Οι δανειστές θα αντιδράσουν. Πως; Με λόγια. Αυτό ουδόλως ενδιαφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ. Ας λένε ότι θέλουν. Να κάνουν κάτι, μπορούν; Κατά την κυβέρνηση και το κόμμα η απάντηση είναι ΟΧΙ.
Ο κόσμος θα αντιδράσει. Και λοιπόν; Τι θα κάνει; Θα σηκώσει τα λεφτά του από τις τράπεζες; Αλλά τα capitalcontrolsυπάρχουν – κι ας αποτελούν την καλύτερη απόδειξη πως δεν έχουμε βγει από τα μνημόνια. Θα διαδηλώσει; Αλλά η διαμαρτυρία στον δρόμο είναι προνόμιο της αριστεράς –οι αστοί κάθονται σπίτι τους.
Πόκερ θα παίξει και πάλι ο Αλέξης Τσίπρας, Μόνο που τούτη την φορά πιστεύει πως κρατά καλύτερα χαρτιά, πιο ισχυρά και μπορεί εύκολα να μπλοφάρει και να εκβιάσει. Σε αναστάτωση βρίσκεται εξάλλου η Ε.Ε., ποιος θα θέλει άλλη μία κρίση με την Ελλάδα στο πιάτο του.
Με τα νεύρα στα όρια, την πολιτική αντιπαράθεση στον βούρκο και την διεθνή εικόνα της χώρας στα Τάρταρα θα πορευτούμε προς τις εκλογές (τριπλές ή διπλές) του Μάϊου 2019. Τα σπασμένα θα τα μαζέψει ο επόμενος.
Ας ελπίσουμε πως δεν θα έχουμε βία και νοθεία.
