Ένας φόνος στο χώρο στάθμευσης του νοσοκομείου Ρίου. Στο φως της μέρας, λίγα μέτρα μακριά από τη μονάδα βουπρενορφίνης, εκεί όπου θύτης και θύμα είχαν συναντηθεί λίγη ώρα πριν και είχαν ανταλλάξει γρήγορες ματιές, ίσως υπαινικτικές, παίρνοντας ο καθείς το δισκίο του της βουπρενορφίνης για να απαλλαγεί από τους δαίμονές του, ή έστω να τους επιβραδύνει.
Οι δύο άνδρες βγήκαν την περασμένη Τετάρτη από τη μονάδα χωρίς να έχουν αφήσει πίσω τους κάτι που να μαρτυρά ότι ο δαίμονας θα επιστρέψει κρατώντας μαχαίρι. Ένα μαχαίρι που είχε κατορθώσει πριν, να το περάσει μέσα στη μονάδα βουπρενορφίνης χωρίς να γίνει από κανέναν αντιληπτός.
Ο 64χρονος κάτοχος του μαχαιριού το έστριψε με δύναμη στο θώρακα του 32χρονου. Ο φόνος, λέγεται, έγινε για ένα χάπι αξίας δέκα ευρώ.
Η συνέχεια ήταν η συνήθης. Η πόλη σοκαρίστηκε, ο ένοχος συνελήφθη, οι δικοί του άνθρωποι θρήνησαν ένα νέο παιδί μπλεγμένο στο δίχτυ των ναρκωτικών. Πολύ πριν τη θλιβερή κατάληξη, το είχαν θρηνήσει διαβλέποντάς την. Η είσοδος στα ναρκωτικά, τις περισσότερες φορές δεν έχει έξοδο και αυτό το ξέρουνε όλοι καλά. Καλύτερα από όλα πατέρας του, επίσης χρήστης, ενώπιον του οποίου έγινε το φονικό.
Το ρεπορτάζ, άφησε όμως πίσω του ένα άλλο ρεπορτάζ.
Ένα ρεπορτάζ που ξεκινάει από την είδηση ενός φόνου και οδηγεί σε μια ευλογοφανή εικασία: Τι θα μπορούσε να έχει συμβεί, αν ο 64χρονος πάθαινε αμόκ μέσα στη μονάδα βουπρενορφίνης; Ή αν αποφάσιζε να λύσει εκεί τους λογαριασμούς του με το θύμα;
Και από την άλλη, τι χάπι ήταν αυτό για το οποίο έγινε το φονικό;
Οι πληροφορίες λένε ότι εκρόκειτο για χάπι που σε συνδυασμό με το υποκατάστατο που χορηγείται στο πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ δίνει την αίσθηση της ηρωίνης. Θα μπορούσε όμως να είναι και ένα χάπι βουπρενορφίνης προς πώληση; Και ποιοι στήνονται έξω από τη μονάδα του Ρίου για να εμπορευτούν; Πώς δεν τους βλέπουν και αν τους βλέπουν πώς δεν τους συλλαμβάνουν;
Το ρεπορτάζ οδήγησε σε ορισμένες ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις σχετικά με το καθεστώς που επικρατεί στο νοσοκομείο του Ρίου, εντός και εκτός της μονάδας βουπρενορφίνης.Kατάστασης που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο για τους χρήστες αλλά και για το προσωπικό της μονάδας.
Εξυπηρετούνται 300 χρήστες
Η μονάδα χορήγησης του υποκατάστατου βουπρενορφίνη του ΟΚΑΝΑ στο νοσοκομείο Ρίου, εξυπηρετεί αυτή τη χρονική περίοδο περί τους 300 μακροχρόνιους χρήστες ηρωίνης. Αν σκεφτούμε ότι στη μονάδα εργάζονται τρεις θεραπεύτριες, τότε εύκολα, με μια απλή διαίρεση, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι σε κάθε θεραπεύτρια αναλογούν τουλάχιστον 80 άτομα καθώς αρκετοί από τους παραλείπουν ραντεβού ή και εξαφανίζονται. Μια ολοκληρωμένη θεραπεία περιλαμβάνει περί τις 3 επισκέψεις την εβδομάδα. Πέρα από την βουπρενορφίνη, περιλαμβάνεται και η παροχή ιατρικής παρακολούθησης ατόμων με οργανικές χρόνιες παθήσεις και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Μιλάμε δηλαδή για έναν μικρό συνωστισμό.
Οι χρήστες προέρχονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Ο θύτης και το θύμα
Στη μονάδα προσέρχονται δύο ειδών χρήστες. Αυτοί που πάνε καθαρά για συντήρηση και όχι για απεξάρτηση, αυτοί δηλαδή που παίρνουν το φάρμακο χωρίς ελπίδα για απεξάρτηση, μέχρι να πεθάνουν καθώς η πορεία τους είναι ήδη προδιαγεγραμμένη και αυτοί που το παλεύουν. Ο 64χρονος δολοφόνος ήταν στην πρώτη κατηγορία. Ήταν πενήντα χρόνια χρήστης! Άστεγος και σε τελευταίο στάδιο. Ο 32χρονος έκανε την θεραπεία του κανονικά, λένε οι πληροφορίες και το πάλευε. Γενικά, οι νέοι άνθρωποι προσπαθούν περισσότερο.
Οι κλοπές των δισκίων
Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν χρήστες που είναι ενταγμένοι στο πρόγραμμα παροχής βουπρενορφίνης, αλλά δεν είναι και τόσο συνεργάσιμοι. Κατά καιρούς σημειώνονται κλοπές δισκίων από τη μονάδα, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που οι χρήστες βγάζουν έξω με τεχνάματα τα δισκία που τους χορηγούνται.
Τα δισκία βουπρενορφίνης είναι υπογλώσσια. Η λήψη τους γίνεται εντός της μονάδας. Ωστόσο έχουν εντοπιστεί άτομα που υποδύονται ότι τα λαμβάνουν, ενώ στη συνέχεια τα βγάζουν από το στόμα τους κάνοντας ότι βήχουν ή ακόμη και κρύβοντάς σε κουφάλες χαλασμένων δοντιών (οι περισσότεροι χρήστες αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα με τα δόντια τους) και ακολούθως, βγαίνοντας από τη μονάδα, τα πουλάνε.
Όταν γίνει κάποιος αντιληπτός αποχωρεί αυτομάτως από το πρόγραμμα, ωστόσο η φαντασία των χρηστών εφευρίσκει τρόπους που δεν είναι πάντα εύκολα αντιλητοί.
Πέρασε μέσα το μαχαίρι
Η άνεση με την οποία ο δράστης πέρασε το μαχαίρι μέσα στην μονάδα είναι ενδεικτική του κινδύνου που διατρέχουν οι θεραπεύτριες, ο ψυχίατρος, οι κοινωνικοί λειτουργοί και όλοι όσοι βρίσκονται εντός αυτής. Ήδη λόγω της ιδιαιτερότητας της μονάδας ο κίνδυνος είναι αυξημένος και οι φύλακες δεν μπορούν να ελέγξουν τους χρήστες. Ή ύπαρξη ενός μηχανήματος ανιχνευτικού μαχαιριών και άλλων φονικών εργαλείων κρίνεται άμεσα επιβεβλημένη.
Οι έμποροι τους περιμένουν απέξω
Λίγα μέτρα παραπέρα από τη μονάδα βουπρενορφίνης στο Ρίο στήνονται καθημερινά χρήστες και έμποροι. Οι μεν αναμένουν όσους κατάφεραν να βουτήξουν ένα χάπι και να τους το πουλήσουν φθηνά, να το παρουν μαζί με άλλα, να «φτιαχτούν» Οι δε, αναμένουν την έτοιμη πελατεία να την ξανακυλήσουν στην ηρωίνη.
Οι έμποροι ναρκωτικών αντιλαμβανόμενοι το πόσο ευάλωτα είναι τα άτομα που προσπαθούν να απεξαρτηθούν έχουν μετατρέψει την περιοχή σε στέκι.
Οι συναλλαγές γίνονται φόρα παρτίδα.
Οι πιο πολλοί στήνονται στη στάση του λεωφορείου. Κάποιοι έχουν το θράσος να περιμένουν ακριβώς έξω από τη μονάδα. Το προσωπικό τους αναγνωρίζει, βγαίνει και τους διώχνει.
Το μεγάλο ερώτημα είναι: που βρίσκεται η ΕΛ.ΑΣ; Πώς είναι δυνατόν σε έναν χώρο νοσοκομειακό, στον οποίο υπάρχει μονάδα υποκατάστατου, να αλωνίζουν οι έμποροι ανενόχλητοι μπροστά στα μάτια όλων και να μην μπορεί να ελέγχξει την κατάσταση η αστυνομία αφήνοντας τους χρήστες στο έλεος των εκμεταλλευτών τους, οι οποίοι τους βρίσκουν μαζεμένους σε έναν χώρο χωρίς καν να προσπαθήσουν;
Τα θεραπευτικά προγράμματα του ΟΚΑΝΑ
Τα Θεραπευτικά Προγράμματα Υποκατάστασης, του ΟΚΑΝΑ παρέχουν ολοκληρωμένη θεραπεία σε άτομα εξαρτημένα από τα οπιοειδή, η οποία περιλαμβάνει την αποκατάσταση της σωματικής και ψυχικής υγείας των εξαρτημένων ατόμων αλλά και την κοινωνική τους ενσωμάτωση.
Αυτό που διαφοροποιεί τα Θεραπευτικά Προγράμματα Υποκατάστασης από τα υπόλοιπα θεραπευτικά προγράμματα (στεγνά), είναι η χορήγηση οπιοειδών ουσιών, όπως η μεθαδόνη και η βουπρενορφίνη.
Τα φάρμακα αυτά έχουν βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να ελέγξουν ή και να διακόψουν τη χρήση της ηρωίνης και των άλλων οπιοειδών (σιρόπια, παυσίπονα χάπια) και να βελτιώσουν την κατάσταση της υγείας τους. Με τη χορήγησή τους είναι δυνατό να διακόψει κάποιος τη χρήση της ηρωίνης, χωρίς να εμφανίσει στερητικό σύνδρομο και χωρίς να βασανίζεται από την ακατανίκητη επιθυμία να κάνει χρήση ηρωίνης. Η δράση τους διαρκεί πολλές ώρες (ή και μέρες) και εξαφανίζονται οι γρήγορες και απότομες μεταβολές διάθεσης που προκαλεί η ηρωίνη. Επίσης, δεν έχουν την ευφορική δράση της ηρωίνης, έχουν την ιδιότητα να εμποδίζουν την έξαρση της ψυχικής διάθεσης που αυτή προκαλεί και μειώνουν σημαντικά την επιθυμία για χρήση.
Στα προγράμματα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ γίνονται δεκτά άτομα άνω των 20 ετών, που κάνουν μακροχρόνια χρήση ηρωίνης και έχουν προηγούμενη προσπάθεια απεξάρτησης σε «στεγνό» θεραπευτικό πρόγραμμα. Μακροχρόνιοι ενδοφλέβιοι χρήστες ηρωίνης άνω των 35 ετών μπορεί να γίνουν δεκτοί, έστω κι αν δεν υπάρχει προηγούμενη προσπάθεια απεξάρτησης.
Η ΒΟΥΠΡΕΝΟΡΦΙΝΗ και τα μυστικά της
Στα Θεραπευτικά Προγράμματα Υποκατάστασης η βουπρενορφίνη χορηγείται υπό τη μορφή υπογλώσσιας ταμπλέτας. Πρόκειται για μια μορφή χαπιού που δεν πρέπει να το καταπίνουμε ή να το μασούμε, αλλά να το αφήνουμε να λιώσει στο στόμα (χρειάζονται 15-30 λεπτά). Η δράση της αρχίζει μετά από 30 περίπου λεπτά και διαρκεί, ανάλογα με τη δόση, έως και τρεις ημέρες.
Η βουπρενορφίνη είναι ένα απόλυτα ασφαλές φάρμακο, όταν χορηγείται σύμφωνα με τους κανόνες της ορθής χρήσης που περιγράφονται στο Πλαίσιο Λειτουργίας των Θεραπευτικών Δομών του ΟΚΑΝΑ και οι οποίοι ακολουθούν τα διεθνή πρότυπα και οδηγίες χρήσης. Επικίνδυνη γίνεται μόνο κατόπιν ενδοφλέβιας χρήσης, η οποία μπορεί να συμβεί μόνο εκτός των θεραπευτικών προγραμμάτων. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η χορήγησή της είναι επιτηρούμενη, ενώ η κονιορτοποίησή της συμβάλλει στον περιορισμό του κινδύνου της διασποράς και της πιθανής ενδοφλέβιας χρήσης από χρήστες εκτός των θεραπευτικών προγραμμάτων του ΟΚΑΝΑ.
Γιώτα Κοντογεωργοπούλου
(ένθετο 7 Μέρες Ενημέρωση στο 7 Μέρες Αγγελίες)