Η ομιλία της της Αν. Υπουργού Εργασίας Ρ. Αντωνοπούλου, στη θεματική Συνεδρία: "Κοινωνική Πολιτική, Εργασιακές Σχέσεις και Αλληλέγγυα Οικονομία" στο πλαίσιο του 9ου Περιφερειακού Συνεδρίου για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση, που πραγματοποιείται στην Πάτρα:
Κυρίες και Κύριοι,
Ως αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, υπεύθυνη για την αντιμετώπιση της ανεργίας, χαίρομαι ιδιαίτερα που κεντρικό θέμα στο φετινό καρναβάλι είναι η εργασία.
Και παρόλο που το Πατρινό Καρναβάλι έχει πάντα σατιρικό χαρακτήρα, κανείς μας δεν αντιμετωπίζει το θέμα της ανεργίας με επιπολαιότητα - ίσως μάλιστα το γεγονός ότι επελέγη η δουλειά ως κεντρική θεματική καταδεικνύει ακριβώς την σοβαρότητά της.
Και φυσικά, ποιος θα διαφωνήσει με το αίτημα «Δουλειά για όλους»;
Όμως το τι είναι εφικτό εδώ και τώρα απέχει από τον μελλοντικό μας στόχο.
Η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Εργασίας εξαρχής έθεσε στόχο να ενισχύσει την απασχόληση και να επαναφέρει την κανονικότητα στις εργασιακές σχέσεις που απορρυθμίστηκαν με τις απότομες μειώσεις μισθών και τις ευέλικτες μορφές εργασίας.
Με άλλα λόγια, προσπαθούμε να διαλύσουμε το διάχυτο αίσθημα της ανασφάλειας που διακατέχει τους ανέργους που αγωνίζονται για μία θέση εργασίας και τους εργαζόμενους που αγωνιούν να διατηρήσουν τη θέση εργασίας τους.
Τι έχουμε κάνει μέχρι σήμερα;
Το 2014 η ανεργία ήταν 26,5% - σήμερα είναι στο 20,2% - στο τέλος του 2018 εκτιμάται ότι θα βρίσκεται στο 18%
Από τον Ιανουάριο 2015 μέχρι σήμερα δημιουργήθηκαν περίπου320.000θέσεις εργασίας.
Και για να γίνει αντιληπτό πόσο απότομη ήταν η ανηφόρα που είχαμε να βαδίσουμε, να σημειώσω ότι μόνο την περίοδο 2012 -2014 είχαν χαθεί 173.000 θέσεις εργασίας.
Η ανεργία των νέων υποχώρησε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2014 - από περίπου 52% στο 42%.
Κυρίες και κύριοι,
Κάποιοι λένε ότι επειδή πιάσαμε πάτο η βελτίωση ήταν αναπόφευκτη.
Αυτό δεν είναι αλήθεια, αντίθετα είναι θέμα πολιτικής βούλησης και επιλογών το να αποτρέψεις το να πάνε τα πράγματα ακόμα χειρότερα.
Έτσι και η μείωση της ανεργίας δεν επιτυγχάνεται αυτόματα.
Είναι αποτέλεσμα του μείγματος οικονομικής πολιτικής και πολιτικών ενίσχυσης της απασχόλησης που εφαρμόζει η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Στο Υπουργείο εργασίας για τη αύξηση της απασχόλησης κινούμαστε σε τρείς κατευθύνσεις:
Η πρώτη στοχεύει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, μέσω υποστήριξης τμήματος του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους.
Η δεύτερη αφορά ενίσχυση των προσόντων και δεξιοτήτων των ανέργων μέσω κατάρτισης και πρακτικής άσκησης, ώστε να αυξάνουν την πιθανότητα πρόσληψής τους.
Η τρίτη αφορά τη Νέα Γενιά Προγραμμάτων Κοινωφελούς Εργασίας, που αποσκοπεί στην επαναφορά στην αγορά εργασίας όσων αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη δυσκολία πρόσληψης.
Πρόκειται δηλαδή για προγράμματα που απευθύνονται στον σκληρό πυρήνα της ανεργίας – στους μακροχρόνια ανέργους, ανέργους μεγάλης ηλικίας και χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου.
Εντούτοις, είναι γεγονός ότι η αποκλιμάκωση της ανεργίας δεν είναι το ίδιο αισθητή σε όλες τις Περιφέρειες.
Παρά τη μείωση της ανεργίας κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες το 2017 σε σχέση με το 2014, η Δυτική Ελλάδα εξακολουθεί να είναι η περιφέρεια με την δεύτερη υψηλότερη ανεργία – μετά τη Δυτική Μακεδονία, με ποσοστό 25,6% - περίπου 74.000 άνεργους ανθρώπους.
Στη Δυτική Ελλάδα το υψηλότερο ποσοστό καταγράφηκε το 2014 – με 27,5% και 77.000 ανέργους – σημειωτέον ότι από το 2010 μέχρι το 2014 η ανεργία αυξήθηκε, όπως και στην υπόλοιπη χώρα, ιλιγγιωδώς, κατά 14,7 μονάδες – σε απόλυτους αριθμούς, κατά 39.000 ανέργους.
Στο δια ταύτα όμως, τι μας δείχνουν σήμερα αυτά τα νούμερα;
Ούτως ή άλλως, η ανάπτυξη και η ανεργία είναι μεγέθη αντίστροφα - όταν δηλαδή ανεβαίνει η μία, κατεβαίνει η άλλη.
Η διαφορά όμως είναι ότι όσο εύκολα και απότομα χάνονται οι θέσεις εργασίας σε περιόδους βαθιάς ύφεσης, τόσο δύσκολα και αργά ξαναδημιουργούνται όταν οι οικονομικοί δείκτες καταγράφουν θετικές επιδόσεις.
Στη Δυτική Ελλάδα η ανάκτηση των θέσεων εργασίαςπου χάθηκαν στην περίοδο της κρίσης γίνεται με πιο αργούς ρυθμούς από άλλες περιοχές.
Τα τελευταία δυο χρόνια όμως η οικονομία αλλάζει – και αυτό ισχύει και για την Δυτική Ελλάδα.
Οι οικονομικοί δείκτες έχουν θετικό πρόσημο και οι προοπτικές της οικονομίας είναι πλέον πολύ πιο ελπιδοφόρες – και δεν αφορούν μόνον τον τουρισμό, τις εξαγωγές ή τις ξένες άμεσες επενδύσεις, που ανήλθαν το 2017 στα 3,3 δις, σημειώνοντας ρεκόρ 11ετίας.
Αφορούν και κλάδους οι οποίοι μέχρι πρότινος υπέφεραν, όπως είναι η βιομηχανία, οι κατασκευές, το εμπόριο, η μεταποίηση – και αυτό είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, η οποία διαχρονικά κατατάσσεται στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές της χώρας.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο δείκτης PMI που αφορά τη μεταποίηση σημείωσε επί όγδοο συνεχόμενο μήνα, καθώς οι βιομηχανίες κατέγραψαν τον Ιανουάριο μεγάλη αύξηση παραγγελιών, τη μεγαλύτερη από τον Οκτώβριο του 2007.
Ήδη τα νούμερα της ΕΛΣΤΑΤ μας δείχνουν ότι στην περιφέρεια ανακάμπτουν ραγδαία σημαντικοί κλάδοι όπως το εμπόριο, η βιομηχανία τροφίμων, η οικοδομική δραστηριότητα, αλλά και ο τουρισμός, οι μεταφορές και ο αγροτικός τομέας.
Βεβαίως η ανάκαμψη συνδέεται με την ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών αξόνων, της Ολυμπίας και της Ιόνιας Οδού, που κατέστησαν τη Δυτική Ελλάδα κόμβο και, φυσικά, έδωσαν νέα ζωή στο μεγάλο λιμάνι της Πάτρας.
Δίπλα στους διεθνούς ακτινοβολίας προορισμούς, όπως η Αρχαία Ολυμπία και τα Καλάβρυτα, υπάρχουν φυσικές ομορφιές που περιμένουν να αναδειχθούν, και να γίνουν πόλος έλξης για επισκέπτες 365 ημέρες τον χρόνο.
Η δική μας δουλειά είναι να δώσουμε περεταίρω ώθηση στην ανάκαμψη αυτή καθώς και να δημιουργήσουμε νέες προοπτικές όχι μόνο για Δυτική Ελλάδα, αλλά για όλες τις περιφέρειες.
Και αυτό γιατί η υποστήριξη των άνεργων ώστε να επιστρέψουν στην εργασία έχει αντίκτυπο και στην οικονομία και στην κοινωνία.
Στην περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας περίπου 1.100 άνεργοι βρήκαν μία θέση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, μέσω της επιδότησης επιχειρήσεων για νέες προσλήψεις.
Σχεδόν 5.500 άτομα συμμετείχαν σε προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης, εκ των οποίων οι 1.599 (29,29%) εντάχθηκαν σε εργασία, μετά το τέλος του προγράμματος.
Σε ό,τι αφορά τους μακροχρόνια ανέργους, μεγάλης ηλικίας που δεν προσλαμβάνει ο ιδιωτικός τομέας, όπως προείπα, σχεδιάσαμε τα νέα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, οκτάμηνης διάρκειας στα οποία εντάχθηκαν περισσότεροι από 4.500 άνεργοι.
Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή έχει ψηλά στην ατζέντα της την παραγωγική ανασυγκρότηση για μια κοινωνικά δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Είναι προφανές ότι ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί με οριζόντιες πολιτικές, εκπορευόμενες αποκλειστικά και μόνο από την κεντρική εξουσία.
Η τοπική αυτοδιοίκηση, οι παραγωγικοί και συλλογικοί φορείς, τα πανεπιστήμια, οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να έχουν και λόγο και ρόλο στην προσπάθεια αυτή.
Κυρίες και Κύριοι,
Τα περιφερειακά συνέδρια αποτελούν το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη μια πολιτικής που θα αξιοποιεί τις παραγωγικές δυνατότητες της κάθε περιφέρειας.
Στον τομέα της απασχόλησης και της ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε περιφερειακές δομές που θα διαδραματίσουν τον επιτελικό ρόλο που απαιτείται για την παραγωγική ανασυγκρότηση, την αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας.
Η περιφερειακή διάσταση βρίσκεται από την αρχή στον πυρήνα των πολιτικών απασχόλησης της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας.
Ο μηχανισμός Διάγνωσης αναγκών της αγοράς εργασίας, που για πρώτη φορά πλέον διαθέτει η χώρα, «ακούει» την αγορά σε επίπεδο Περιφέρειας και Δήμου, καταγράφει τάσεις, προοπτικές και ανάγκες βάσει των οποίων σχεδιάζονται τα προγράμματα απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης.
Μέχρι το καλοκαίρι εκτιμούμε ότι θα έχει ολοκληρωθεί το έργο της επιστημονικής επιτροπής που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας, προκειμένου ο μηχανισμός να μπορεί να κάνει προβλέψεις για τους ανερχόμενους οικονομικούς κλάδους και τα δυναμικά επαγγέλματα και τις ειδικότητες που χρειάζεται η αγορά εργασίας όχι μόνο σήμερα, αλλά σε βάθος χρόνου (τριετία ή πενταετία).
Είναι προφανές ότι ο Μηχανισμός Διάγνωσης αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την ουσιαστική αύξηση της απασχόλησης και την περεταίρω μείωση της ανεργίας.
Στόχος του υπουργείου εργασίας είναι ο κάθε άνεργος που θέλει να εργαστεί να διαθέτει ένα ατομικό προφίλ και με βάση αυτό ο ΟΑΕΔ να τον προωθεί σε θέσεις εργασίας που προκύπτουν στην αγορά με βάση τα ευρήματα του Μηχανισμού διάγνωσης ή να τον κατευθύνει σε προγράμματα που θα του δώσουν τα προσόντα για να βρει μια δουλειά.
Πως θα επιτευχθεί αυτό;
Με τη σύσταση Περιφερειακών Συμβουλίων Απασχόλησης.
Πρόκειται για επιτροπές στις οποίες θα συμμετέχουν η τοπική αυτοδιοίκηση, οι παραγωγικοί και οι συλλογικοί φορείς, τα Πανεπιστήμια, τα Τεχνολογικά Ιδρύματα και οι κοινωνικοί εταίροι.
Οι περιφερειακές επιτροπές θα έχουν καθοριστικό ρόλο στο σχεδιασμό των πολιτικών απασχόλησης, καθώς με βάση τις τοπικές ανάγκες αγοράς εργασίας, όπως προκύπτουν από τον Μηχανισμό Διάγνωσης και τα επενδυτικά σχέδια που προωθεί σε περιφερειακό επίπεδο το Υπουργείο Ανάπτυξης, θα προωθούνται προγράμματα που θα περιλαμβάνουν εγγυημένη απασχόληση.
Με άλλα λόγια, επιδιώκουμε να υπάρξει σε περιφερειακό επίπεδο μία διαλειτουργικότητα ανάμεσα στο ανθρώπινο δυναμικό και τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς.
Ήδη έχουμε κάνει την αρχή.
Με τη στοχευμένη επαγγελματική κατάρτιση καταφέραμε ένας στους τρεις καταρτιζόμενους ανέργους να βρίσκει δουλειά μετά το τέλος της κατάρτισης, είτε παραμένοντας στον εργοδότη που έκανε την πρακτική του άσκηση, είτε σε κάποια άλλη ιδιωτική επιχείρηση στον κλάδο και την ειδικότητα που καταρτίστηκε.
Κυρίες και κύριοι,
η περιφερειακή διάσταση δε διατρέχει μόνο τη φιλοσοφία των πολιτικών απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας,
Αποτελεί τον κεντρικό πυλώνα και της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας οικονομίας.
Η Κοινωνική Οικονομία απευθύνεται στους νέους που έχουν ιδέες και προσόντα και δεν μπορούν να τις πραγματοποιήσουν και αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό.
Απευθύνεται σε όλους εκείνους που έχουν απηυδήσει με το ευέλικτο καθεστώς εργασίας και θέλουν να επιλέξουν έναν άλλο τρόπο παραγωγής.
Η Κοινωνική Οικονομία δεν είναι άλλη μια προνοιακή πολιτική για ευάλωτες και ευπαθείς ομάδες.
Δεν είναι ακόμα ένας τομέας που αναπτύσσεται για να υποκαταστήσει το κράτος.
Δεν είναι πρόγραμμα δημιουργίας προσωρινών και επισφαλών θέσεων εργασίας.
Για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας με στόχο η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα να καταλαμβάνει τουλάχιστον το 10% της οικονομικής δραστηριότητας, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Στις περιοδείες που έχω κάνει τον τελευταίο ενάμισι χρόνο στην Ελλάδα για τη διάδοση της Κοινωνικής Οικονομίας είναι ξεκάθαρο ότι η Περιφέρεια και οι Δήμοι δείχνουν το ίδιο ενδιαφέρον για την προώθηση της Κοινωνικής Οικονομίας και της κοινωνικής Επιχειρηματικότητας.
Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας υπάρχουν 36 Φορείς Κ.ΑΛ.Ο., εκ των οποίων οι 20 δημιουργήθηκαν με το νέο νόμο. Από αυτούς, 16 δραστηριοποιούνται στην Αχαΐα, 10 στην Αιτωλοακαρνανία και 10 Ηλεία. Η οικονομική τους δραστηριότητα εκτείνεται στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την ανακύκλωση, την ένδυση, τον τουρισμό, τη μεταποίηση, την εστίαση και τη διαφήμιση.
Τα κέντρα υποστήριξης που θα λειτουργήσουν στις αρχές του νέου έτους στις Περιφέρειες, θα δώσουν ώθηση σε ένα πεδίο που είναι αναπτυγμένο στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά όχι στην Ελλάδα. Στην Αιτωλοακαρνανία θα λειτουργήσουν 3 Κέντρα υποστήριξης , 2 στην Αχαΐα και 2 στην Ηλεία.
Δημιουργούμε δηλαδή δομές ανά περιφέρεια για ενημέρωση και υποστήριξη όσων ενδιαφέρονται να ενταχθούν στο πεδίο της Κοινωνικής Οικονομίας.
Κυρίες και κύριοι,
για να μη μείνει απλώς σύνθημα το «δουλειά για όλους» απαιτείται ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης από το οποίο δεν μπορεί να απουσιάζει η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
