Οι σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία έχουν περάσει αρκετές διακυμάνσεις με διάφορες κρίσεις αλλά και περιόδους ομαλότητας (1930-1939, 1945-1953, 1999 έως σήμερα). Ωστόσο, από το συλλογικό υποσυνείδητο δεν μπορούν να διαγραφούν οι μνήμες ιδιαίτερα από τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο, τον Διωγμό του 1913-1918 και τη γενοκτονία των χριστιανών, τη Μικρασιατική καταστροφή, το πογκρόμ των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955 και την εισβολή στην Κύπρο το 1974.
Με αυτές τις μνήμες κι ενάμιση χρόνο μετά την αποτυχημένη απόπειρα του πραξικοπήματος στην Τουρκία της 16ης Ιουλίου 2016, υποδεχθήκαμε τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα. Μάλιστα, την ημέρα που επέλεξε ο Τούρκος Πρόεδρος για να επισκεφθεί τη χώρα μας, άρχιζε στις φυλακές του Σιντζάν, στην περιφέρεια της Άγκυρας, η δίκη του συμπροέδρου του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ένα χρόνο μετά τη σύλληψή του με την κατηγορία της τρομοκρατικής δραστηριότητας, της προπαγάνδας και της υποκίνησης σε διάπραξη εγκλημάτων. Επίσης, η επίσκεψή του εντάσσεται σε μια περίοδο που τόσο οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία, όσο και οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία έχουν επιδεινωθεί. Οι ΗΠΑ είναι ενοχλημένες από την άτυπη συμμαχία της με τη Ρωσία και το Ιράν και η Ευρωπαϊκή Ένωση από την οπισθοδρόμησή της στους τομείς του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τη στιγμή που ως υποψήφια χώρα της Ένωσης, όπως έχει υπογραμμίσει ο Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής, Γιοχάνες Χαν, οφείλει να επιδιώκει την επίτευξη των υψηλότερων δημοκρατικών προτύπων και πρακτικών και να εγγυάται το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Πέρα όμως από το πλαίσιο που έγινε η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα, χρειάζεται κυρίως να σταθούμε στο ζήτημα που έθεσε για την επικαιροποίηση της Συνθήκης της Λωζάνης. Όπως επίσης και στις δηλώσεις του Τούρκου Πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντρίμ που ακολούθησαν, για τη δήθεν κατάληψη 16 τουρκικών νησιών από την Ελλάδα στο Αιγαίο. Δεν υπάρχει ουδείς λόγος, θέματα που έχουν κριθεί τελεσίδικα με τη Συνθήκη της Λωζάνης να μπαίνουν ως θέματα συζήτησης μονομερώς απο την Τουρκία. Διαφορετικά, αυτό που φαίνεται είναι ότι αποσκοπεί σε κάτι άλλο. Πρώτον, η Συνθήκη της Λωζάνης δεν ρυθμίζει μόνο τα ελληνοτουρκικά ζητήματα, αλλά συνολικά το Ανατολικό Ζήτημα. Δεύτερον, συνήφθη μεταξύ των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επισφραγίζοντας την διάλυσή της και τη μετάβασή της στο σύγχρονο τοπίο με την εμφάνιση του εθνικού τουρκικού κράτους. Τρίτον, το άρθρο 16 της Συνθήκης προβλέπει ότι η Τουρκία παραιτείται από κάθε τίτλο εδαφικής κυριαρχίας και κάθε δικαιώματος επί των εδαφών πέρα από τα σύνορα τα οποία ορίζει η Συνθήκη, καθώς επίσης και επί των νήσων εκτός εκείνων επί των οποίων η κυριαρχία έχει αναγνωρισθεί από τη Συνθήκη, καθώς όπως ορίζει, ο τίτλος εδαφικής κυριαρχίας επί αυτών των εδαφών έχει συμφωνηθεί ή θα συμφωνηθεί στο μέλλον μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Τέταρτον, στη Σύμβαση της Βιέννης που κυρώθηκε στις 23 Μαΐου 1969 για το Δίκαιο των Συνθηκών, στο άρθρο 62 παράγραφος 2 ορίζεται ότι δεν δύναται να τροποποιηθεί συνθήκη που καθορίζει σύνορα.
Κατανοούμε λοιπόν ότι τα όσα ειπώθηκαν είτε αγνοούν το σύγχρονο διεθνές δίκαιο είτε επιδιώκουν να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από τα όσα πραγματικά πρέπει να συζητούνται μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο πλαίσιο της καλής γειτνίασης και συνεργασίας. Βεβαίως, όπως είδαμε στο νομοσχέδιο για τη Σαρία, για το οποίο τοποθετήθηκα στη Βουλή ως εισηγητής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, υπάρχουν ζητήματα για τα οποία οφείλουμε να μεριμνήσουμε ως κράτος προκειμένου να καταδείξουμε ότι οι Μουσουλμάνοι της Θράκης αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνικού κράτους, το οποίο σεβόμαστε. Το νομοσχέδιο για τη Σαρία ήταν ένα πρώτο σημαντικό βήμα, καθώς οι θρησκευόμενοι μουσουλμάνοι της Θράκης δεν στερούνται ένα δικαίωμα που για τους ίδιους είναι πολύ σημαντικό, ακόμη κι αν η Τουρκία το έχει καταργήσει για τους ομόθρησκούς τους. Όπως επίσης, ήταν ένα σημαντικό βήμα, καθώς σε μια ευαίσθητη περίοδο η χώρα μας στέλνει ένα σαφές μήνυμα στις μουσουλμανικές χώρες και ειδικότερα, στις αραβικές, ότι σεβόμαστε το Ισλάμ.
Στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη ρευστότητα που υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, η χώρα μας οφείλει να έχει μια σταθερή σοβαρή εξωτερική πολιτική με σκοπό τόσο την αποτελεσματικότερη εκπροσώπηση των εθνικών συμφερόντων όσο και την επίτευξη μακροπρόθεσμης περιφερειακής σταθερότητας που θα είναι προς όφελος των λαών. Άλλωστε, η αμοιβαία επωφελής συνεργασία των δυο χωρών προϋποθέτει αμοιβαίο σεβασμό κι εμπιστοσύνη. Αναγκαία και ικανή η Συνθήκη της Λωζάνης για την καλή γειτονία Ελλάδας- Τουρκίας.
