"Αν οι καλοί (καθηγητές) είναι να φύγουν στο εξωτερικό, επειδή δεν πληρώνονται (απο τα μεταπτυχιακά προγραμματα), εγώ τους προτρέπω να φύγουν, σας μιλώ πολύ ειλικρινά"
Το Ελληνικο Πανεπιστημιο, τα τελευταια χρονια, εχει γινει αντικειμενο καλοπιστης, αλλα και συχνα κακοπιστης και αδικης κριτικης.
Το Ελληνικο Πανεπιστημιο εχει υποφερει (εκτος ελαχιστων εξαιρεσεων) απο τον κρατικο, ασφυκτικο εναγκαλισμο και την ελλειψη ουσιαστικης αυτοτελειας που προβλεπεται στο Συνταγμα και την οποια απολαμβανουν τα καλα πανεπιστημια, διεθνως, με αποτελεσμα στην Ελλαδα να μην εχουμε εχουμε δημοσια, αλλα, εν πολλοις,κρατικα πανεπιστημια.
Δεν ισχυριζομαι οτι ο κοσμος των πανεπιστημιων ειναι "αγγελικα πλασμενος", ποσω μαλλον που τα πανεπιστημια ειναι εν τελει κομματι και αντανακλαση της παρακμαζουσας κοινωνιας μας.
Ας μην ξεχναμε οτι ο ακαδημαικος χαρτης στην Ελλαδα δεν διαμορφωθηκε με αμιγως ακαδημαικα κριτηρια, αλλα κυριως με τον κομματικο λαικισμο του "καθε χωριο και πανεπιστημιο".
Οι πρωτοι διδαξαντες ειναι οι πολιτικοι (καθε χρωματος), οι οποιοι, αφου δημιουργησαν (αλλοι με τις αμφιλεγομενες αποφασεις τους, αλλοι με την ανοχη τους, αλλοι με την αμεση και εμμεση στηριξη τους σε αντι-ακαδημαικες πρακτικες) τον "στρεβλο" ακαδημαικο χαρτη, στην συνεχεια εκαναν συνειδητα σκληρη και κακοπιστη κριτικη στα Πανεπιστημια, κυριως για λογους κομματικου συμφεροντοντος.
Γνωριζω πολυ καλα οτι στο παρελθον δοθηκαν αφορμες (πχ. κακοδιοικηση) απο ορισμενα ιδρυματα που συκοφαντησαν συλληβδην τα Ελληνικα Πανεπιστημια και προβληματισαν σοβαρα την ελληνικη κοινωνια. Ομως, ειναι γνωστο οτι, αφ' ενος επροκειτο για μεμονωμενα περιστικα και αφ' ετερου, στην πλειονοτητα αυτων των περιπτωσεων η καθαρση και τιμωρια προηλθε απο πρωτοβουλιες των ιδιων των ιδρυματων με χρηση των εσωτερικων τους διαδικασιων ελεγχου. Αναντιρρητα, βεβαιως, αυτα τα φαινομενα πρεπει να μηδενιστουν.
Παρα ταυτα, τα καλα πανεπιστημια μας και παρα τις γνωστες δυσκολιες, ειναι τοποι γνωσης και δημιουργιας, οπου τα (υπαρκτα) αρνητικα φαινομενα ειναι περιορισμενα, σε συγκριση μαλιστα με αυτα που συμβαινουν σε αλλους χωρους, οπως πχ. στην πολιτικη, τα δε αποτελεσματα της ερευνητικης και εκπαιδευτικης τους δραστηριοτητας αξιολογουνται συνεχως και αναγνωριζονται διεθνως.
Η κακοπιστη, αδικη και ατεκμηριωτη κριτικη και μαλιστα απο υπευθυνα χειλη βλαπτει πολυ σοβαρα το Ελληνικο Πανεπιστημιο και συνακολουθα στερει την ελπιδα απο τους νεους που προσβλεπουν σε ποιοτικη τριτοβαθμια εκπαιδευση. Η απορριψη επεξεργασμενων προτασεων των πανεπιστημιων, που βασιζονται στις καλες διεθνεις πρακτικες, απο κομματα ολου του πολιτικου φασματος, ειναι συχνοτατο φαινομενο. Το αντιθετο αποτελει εξαιρεση.
Πιστευω απολυτα οτι αν το Ελληνικο Πανεπιστημιο αποκτουσε την αυτοτελεια του (συμφωνα με τα διεθνη προτυπα) και απαλλασσοταν
απο τον κρατικο και κομματικο εναγκαλισμο, θα ηταν ενα "αλλο", πολυ καλυτερο πανεπιστημιο, ακομα και χωρις αυξηση της (ελαχιστης, σημερα) χρηματοδοτησης του.
Σημειωνω με εμφαση οτι αυτοτελεια δεν σημαινει κατ' ουδενα τροπο αυθαιρεσια και λειτουργια χωρις ελεγχο νομιμοτητας των διαδικασιων. Αντιθετα η κοινωνικη λογοδοσια πρεπει να ειναι πρωτιστο καθηκον των πανεπιστημιων.
Το καλο πανεπιστημιο χαρακτηριζεται απο την ποιοτητα του ερευνητικου του εργου και της παρεχομενης εκπαιδευσης του, οι δε φορεις της ερευνας και εκπαιδευσης ειναι τα μελη του διαδακτικου και ερευνητικου προσωπικου, οι ερευνητες και οι φοιτητες.
Διαβασα την προσφατη δηλωση (που αναφερω στην αρχη) του Υπουργου Παιδειας, με σπουδες σε μεγαλα πανεπιστημια του εξωτερικου, οπου η αριστεια ειναι συνεχες ζητουμενο:
"Αν οι καλοί (καθηγητές) είναι να φύγουν στο εξωτερικό, επειδή δεν πληρώνονται (απο τα μεταπτυχιακά προγραμματα), εγώ τους προτρέπω να φύγουν, σας μιλώ πολύ ειλικρινά".
Δεν γνωριζω ολες τις λεπτομερειες της διαπιστωσης "...δεν πληρωνονται...", με προβληματιζει πολυ ομως η προτροπη "...να φυγουν...".
Οσον αφορα στην διαπιστωση "...δεν πληρωνονται...", θεωρω οτι τα μεταπτυχιακα προγραμματα δεν πρεπει να ειναι "οχημα" αθεμιτων αμοιβων για τους διδασκοντες σ' αυτα (προσωπικα ειμαι υπερ των μικρων αμοιβων και οπου κρινεται απαραιτητο) και ειμαι βεβαιος οτι κατι τετοιο δεν θα συμβει.
Ομως, στο πλαισιο της αυτοτελειας της λειτουργιας των πανεπιστημιων που ανεφερα προηγουμενως και δεδομενης της ισχνοτατης εως ανυπαρκτης δημοσιας χρηματοδοτησης που δημιουργει σοβαροτατα προβληματα βιωσιμοτητας των μεταπτυχιακων προγραμματων, ειναι σωστο και λογικο να αναγνωριστει το δικαιωμα των πανεπιστημιων, ωστε με αποφασεις των ακαδημαικων τους οργανων (Συγκλητων, Κοσμητειων, Συνελευσεων Τμηματων), να μπορουν να καθοριζουν (και με κοινωνικη ευαισθησια) τα ιδια τους κανονισμους και τις λεπτομερειες λειτουργιας και διαχειρισης των μεταπτυχιακων τους προγραμματων, αναλογα με το σε ποιους απευθυνονται και τι σκοπο εχουν, οπως σε ολα τα καλα πανεπιστημια διεθνως.
Απο την αλλα μερια, ειναι φανερο οτι η προτροπη "...να φυγουν..." αναφέρεται σε υψηλού κύρους καθηγητές ("καλοι καθηγητες"), οι οποίοι μπορούν, ανα πασα στγμη να φυγουν απο τγν χωρα, μετακινουμενοι σε καλα πανεπιστημια του εξωτερικου.
Οι καθηγητες αυτοι, που, κατα κυριο λογο, εχουν ερθει στην Ελλαδα απο μεγαλα και γνωστα πανεπιστημια του εξωτερικου, στην πλειονοτητα τους, συμβαλουν στην βελτιωση της παρεχομενης προ- και μετα-πτυχιακης εκπαιδευσης των Ελληνικων Πανεπιστημιων, βοηθωντας εν τελει ουσιαστικα την χωρα.
Αυτοι οι καθηγητες, αφου εχουν υποστει πανω απο 40% μειωση των αποδοχων και των συνταξεων τους τα τελευταια χρονια, σημερα εχουν τις εξης καθαρες αποδοχες (εκτος χρονοεπιδοματος):
Λέκτορας 1.200
Επ. Καθηγητης 1.315
Εν. Καθηγητης 1.460
Καθηγητής 1.630
Με αυτες τις αποδοχες (που δεν μπορουν να συγκριθουν ουτε κατ' ελαχιστο με αυτες που υπαρχουν σε καλα πανεπιστημια του εξωτερικου), οι καθηγητες αυτοι συνεχιζουν να "παλευουν" μαζι με τους συνεργατες τους ερευνητες κρατωντας ορθιο (ακομα) το Ελληνικο Πανεπιστημιο, παρα τις καθε ειδους αντιξοοτητες και την μειωση πανω απο 60% της δημοσιας χρηματοδοτησης τα τελευταια επτα χρονια.
Αυτοι οι καθηγητες, με την ποιοτητα του ερευνητικου και διδακτικου τους εργου, διεκδικουν, μεσα σε δυσκολες συνθηκες, σημαντικους πορους απο μεγαλα ανταγωνιστικα ευρωπαικα και εθνικα προγραμματα Ερευνας & Αναπτυξης, οι οποιοι ποροι εν τελει εισρεουν στα Ελληνικα Πανεπιστημια, χρηματοδοτωντας τα συμπληρωματικα, αντισταθμιζοντας την ισχνη δημοσια χρηματοδοτηση (ισως τελευταια στην Ευρωπη) και στηριζοντας την ερευνητικη αλλα και εκπαιδευτικη λειτουργια τους.
Σημειωνω οτι αυτους τους πορους που εισρεουν στα πανεπιστημια, λογω της υψηλου επιπεδου ερευνητικης και αναπτυξιακης δραστηριοτητας των καθηγητων και ερευνητων, δεν μπορουν τα ιδρυματα να τους χρησιμοποιησουν με ευλεξια για να καλυψουν τις καθε ειδους αναγκες τους, παροτι ειναι "δικα" τους χρηματα, ενω φαινεται οτι υπαρχει στον οριζοντα η ισχυρη πιθανοτητα να "αντικαταστησουν" την δημοσια χρηματοδοτηση.
Ενδεικτικα αναφερω την περιπτωση του Πανεπιστημιου Πατρων (με περιπου 25.000 προπτυχιακους φοιτητες, 3.000 μεταπτυχιακους φοιτητες, 700 μελη διδακτικου προσωπικου και 700 μελη λοιπου προσωπικου), οπου οι ποροι απο ανταγωνιστικα προγραμματα Ερευνας & Αναπτυξης ειναι, εν μεσω κρισης, της ταξης των 30 εκατ. Ευρω (οταν η δημοσια χρηματοδοτηση του ειναι της ταξης των 6 εκατ. Ευρω, εκτος μισθοδοσιας προσωπικου), συμβαλλοντας συν τοις αλλοις στην οικονομικη υποστηριξη χιλιαδων μεταπτυχιακων φοιτητων-ερευνητων, πολλοι απο τους οποιους δεν μπορουν να εχουν οικονομικη στηριξη απο τις οικογενειες τους. Αυτοι οι μεταπτυχιακοι φοιτητες ειναι η "χρυση" ελπιδα της χωρας, μαζι με αυτους τους νεους που μεταναστευσαν, τους "προδοτες", οπως χαρακτηριστηκαν προσφατα απο γνωστο δημοσιο προσωπο.
Οι καθηγητες αυτοι, επομενως, εχουν αποδειξει εμπρακτα την αγαπη τους για την χωρα και την υποστηριξη τους στο Ελληνικο Πανεπιστημιο που τοσο την εχει αναγκη. Πιστευω ακραδαντα οτι δεν θελουν να πλουτισουν (θα μπορουσαν να το κανουν πολυ ευκολα αλλου), οπως αμεσως ή εμμέσως κατηγορουνται, δεν διεκδικουν υπερογκες αμοιβες, θελουν απλα να μπορουν να κανουν την δουλεια τους, δηλ. να εκπαιδευουν τα παιδια μας, με τις καλυτερες δυνατες συνθηκες, ωστε να τα εφοδιασουν με αυτες τις γνωσεις που θα τους επιτρεψουν να αντεξουν στις "θυελλες" που τους περιμενουν στο μελλον.
Γι' αυτους τους καθηγητες μιλαμε.
Αυτοι οι καθηγητες ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ.
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΟΥΝ.
