O εμβληματικός συνθέτης Μαρκ Σνόου πέθανε σε ηλικία 78 ετών στο Κονέκτικατ. Ο βετεράνος συνθέτης τηλεοπτικών σειρών που μας έδωσε το σχεδόν «στοιχειωτικό» τηλεοπτικό θέμα του φαινομένου «The X-Files» υπήρξε πρωτοπόρος στην εισαγωγή της ηλεκτρονικής σύνθεσης και δημιούργησε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και επιδραστικά θέματα στην ιστορία της μικρής οθόνης.
Η ιδιότυπη ικανότητά του να συνδυάζει το ανατριχιαστικό με το μελωδικό, δίνοντας νέα διάσταση στην αφήγηση, τον ανέδειξε σε μια θρυλική μορφή στη βιομηχανία της μικρής οθόνης σχολίασε το Variety.
Ο Μαρκ Σνόου, ένας συνθέτης με 15 υποψηφιότητες για Έμμυ, δεν έγραψε απλώς τη μουσική για περισσότερα από 200 επεισόδια της εμβληματικής σειράς του Κρις Κάρτερ, «The X-Files», αλλά και για τις δύο κινηματογραφικές μεταφορές της, με πρωταγωνιστές τον Ντέιβιντ Ντουκόβνι και την Τζίλιαν Άντερσον.
Η επιρροή του όμως επεκτάθηκε και σε άλλες δημοφιλείς σειρές, όπως τα «Hart to Hart», «T.J. Hooker», «Smallville», «The Ghost Whisperer» και «Blue Bloods».
Έξι από τις 15 υποψηφιότητές του για Έμμυ ήταν για το «The X-Files», ενώ άλλες πέντε αφορούσαν τηλεοπτικές ταινίες και μίνι σειρές υψηλής τηλεθέασης, όπως τα «Something About Amelia», «An American Story», «Oldest Living Confederate Widow Tells All», «Children of the Dust» και «Helter Skelter».
Απόφοιτος της φημισμένης μουσικής σχολής Juilliard, ο Σνόου ξεκίνησε την καριέρα του στη δεκαετία του 1970 γράφοντας για πλήρη ορχήστρα, όπως οι περισσότεροι συνθέτες της εποχής. Ωστόσο, ήταν από τους πρώτους που μεταπήδησε στον αμιγώς ηλεκτρονικό ήχο στα τέλη της δεκαετίας του 1980, δουλεύοντας αποκλειστικά από το στούντιο του σπιτιού του.
Όλη η μουσική των «X-Files», που έφτανε συχνά τα 40 λεπτά ανά εβδομαδιαίο επεισόδιο, δημιουργήθηκε με τη χρήση συνθεσάιζερ, σάμπλερ και άλλων ηλεκτρονικών οργάνων.
Ο συνθέτης Σον Κάλερι («24»), ο οποίος θεωρούσε τον Σνόου μέντορα και στενό φίλο για περισσότερο από τρεις δεκαετίες, δήλωσε στο Variety: «Το απεριόριστο ταλέντο και η αστείρευτη δημιουργικότητά του ταίριαζαν μόνο με τη γενναιοδωρία που έδειχνε σε άλλους συνθέτες που αναζητούσαν την καθοδήγησή του. Έδινε την πιο εμπνευσμένη και ευφυή ανατροφοδότηση ακούγοντας τη δουλειά άλλων νέων καλλιτεχνών (συμπεριλαμβανομένου και εμού). Συνδύαζε τις δεκαετίες εμπειρίας του με την ενθάρρυνση προς τους συνθέτες να καλλιεργήσουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, να αγκαλιάσουν τη μοναδική τους φωνή και να μάθουν να βασίζονται στα ένστικτά τους. Και το έκανε με χιούμορ και αυτοσαρκασμό που έκαναν τη σοφία του ακόμα πιο διαχρονική».
Ο Σνόου θυμόταν ότι το 1993, ενώ συνέθετε τη μουσική για τον πιλότο των «X-Files», του ήρθε μια ηχώ-ρυθμική φιγούρα, πάνω στην οποία πρόσθεσε μια απόκοσμη μελωδία.
Ο Σνόου έμεινε έκπληκτος όταν αυτή έγινε κορυφαίο χιτ στην Αγγλία, την Ιρλανδία, τη Γαλλία και σε όλη την Ευρώπη το 1996, δηλώνοντας: «Τίποτα το ιδιαίτερα μεγάλο δεν συμβαίνει στο τραγούδι. Παραμένει σε Λα ελάσσονα, δεν υπάρχει τραγούδι, ντραμς ή κιθάρες, και ήταν μια τεράστια επιτυχία. Αυτό είναι αρκετά τρελό».
Ο Κάλερι πιστεύει ότι οι συνθέσεις του Σνόου για τα «X-Files» «έφεραν μια εντελώς νέα γλώσσα μουσικής αφήγησης στην τηλεόραση».
Ο Σνόου συνέθεσε επίσης τη μουσική για άλλες σειρές του Κάρτερ, όπως τα «Millennium», «Harsh Realm» και «The Lone Gunmen», και κέρδισε άλλη μια υποψηφιότητα για Έμμυ για το θέμα του «Nowhere Man» το 1996.
Όπως εξήγησε σε συνέντευξή του στην Television Academy το 2016:
«Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να νιώσω άνετα με την ηλεκτρονική μουσική προσπαθώντας να φτιάξω κάτι που να προσεγγίζει το λυρισμό. Κυρίως χρησιμοποιούνταν για ατμοσφαιρικούς ήχους-εφέ -αλλά η τεχνολογία άλλαζε τόσο γρήγορα. Υπήρχε πολύ περισσότερος έλεγχος, και το φάσμα του ήχου πραγματικά άρχισε να ‘αναπνέει’. Αυτά τα ηλεκτρονικά όργανα μπορούσαν πραγματικά να φτιάξουν κάτι που να προσεγγίζει τη μουσική. [Τώρα] έχω το πληκτρολόγιό μου, η εκπομπή είναι στην οθόνη μπροστά μου, και απλά αρχίζω να παίζω μαζί της. Αυτοσχεδιάζω, και μετά βρίσκω κάτι που μου αρέσει, και το ξαναδουλεύω ξανά και ξανά».
O Σνόου επίσης τη μουσική για τις τέσσερις τελευταίες ταινίες του καταξιωμένου Γάλλου σκηνοθέτη Αλέν Ρενέ, κερδίζοντας υποψηφιότητα για Σεζάρ το 2007.
Γεννημένος ως Μάρτιν Φούλτερμαν στις 26 Αυγούστου 1946, στο Μπρούκλιν, ο Σνόου ξεκίνησε μαθήματα πιάνου στα 10 του, προσθέτοντας αργότερα ντραμς και όμποε στο ρεπερτόριό του. Σπούδασε στο High School of Music and Art της Νέας Υόρκης και σύντομα έγινε φίλος με έναν άλλο μελλοντικό συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής, τον Μάικλ Κάμεν («Φονικό Όπλο», «Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει»).
Οι δύο τους έγιναν συγκάτοικοι όταν πήγαν να σπουδάσουν στη Μουσική Σχολή Juilliard από το 1964 έως το 1968. Συνίδρυσαν το New York Rock & Roll Ensemble για να εκτελούν τόσο κλασική όσο και καινοτόμο ποπ μουσική και τότε συνεργάστηκαν και με τον δικό μας, τον σπουδαίο Μάνο Χατζιδάκι.
Αμέσως υπέγραψαν στην Atlantic Records, και συνέχισαν να ηχογραφούν και να εμφανίζονται για τα επόμενα πέντε χρόνια (συμπεριλαμβανομένης μιας εμφάνισης το 1969 στις τηλεοπτικές «Young People’s Concerts» του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν).
O πρώτος Κεμάλ
Το Kemal είναι ένα τραγούδι του αμερικανικού rock συγκροτήματος New York Rock & Roll Ensemble, το οποίο συμπεριλήφθηκε στον δίσκο τους Reflections, το 1970. Στον δίσκο αυτόν συμμετείχε και ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος έγραψε και το εν λόγω τραγούδι, σε συνεργασία με τον Μαρκ Σνόου, ο οποίος έγραψε τους στίχους.
Ο Χατζιδάκις το είχε γράψει κατά την παραμονή του στις Η.Π.Α. Ο ίδιος ο συνθέτης είχε πει ότι η έμπνευση του για αυτό το τραγούδι ήταν ένας νεαρός που είχε γνωρίσει ονόματι Κεμάλ, όσο διέμενε στην Αμερική.
Το τραγούδι που γράφτηκε το 1968 ακούστηκε με ελληνικούς στίχους στην συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη και του Βασίλη Λέκκα το 1982 στο Μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας και κυκλοφόρησε σε διπλό δίσκο την ίδια χρονιά από το Θέατρο Ηρώδου του Αττικού.
Το τραγούδι, ωστόσο, έλαβε μεγάλη δημοτικότητα στη χώρα μας τη δεκαετία του 1990, όταν ο Χατζιδάκις επανακυκλοφόρησε το Reflections, υπό τον τίτλο Αντικατοπτρισμοί, το 1993, μαζί με το κομμάτι, το οποίο τιτλοφορήθηκε ως Κεμάλ.
Στην ελληνική έκδοση του κομματιού, οι στίχοι γράφτηκαν από τον Νίκο Γκάτσο και διέφεραν ριζικά από τους πρωτότυπους με τη φωνή Αλίκης Καγιαλόγλους και τον Χατζιδάκι στην αφήγηση.
Η εν λόγω έκδοση θεωρείται ένα από τα καλύτερα κομμάτια του Έλληνα συνθέτη και ένα κομμάτι διαχρονικά αληθινό, συγκινησιακό και επώδυνο.
Με αποστολή το Χόλιγουντ
Το 1974, μετά από μια σύντομη θητεία ως παραγωγός δίσκων, μετακόμισε στο Λος Άντζελες, όπου ο γαμπρός του, ο ηθοποιός Τζορτζ Στάνφορντ Μπράουν, έπεισε τον παραγωγό Άαρον Σπέλινγκ να δώσει μια ευκαιρία στον νεαρό συνθέτη αναθέτοντάς του τη μουσική για τη σειρά του ABC «The Rookies».
Σε αυτή την πρώτη από τις έξι συνθέσεις για τους «Rookies», ο Μάρτιν Φούλτερμαν υιοθέτησε το ψευδώνυμο Μαρκ Σνόου (αρχικά για να αποφύγει απειλές από τον προηγούμενο εργοδότη του) και σύντομα έγινε ένας επαγγελματίας του χώρου.
Σύντομα δημιούργησε μουσικά θέματα για τα «Starsky & Hutch», «Gemini Man», «Family» και άλλες σειρές ενώ συνέχισε τις σπουδές του επάνω στις τεχνικές σύνθεσης με με τον βετεράνο τηλεοπτικό συνθέτη Ερλ Χάγκεν («The Andy Griffith Show») και τον δάσκαλο σειριακής μουσικής Τζορτζ Τρέμπλεϊ.
Το «Hart to Hart», το ρομαντικό δράμα με τους Ρόμπερτ Βάγκνερ και Στέφανι Πάουερς, ήταν η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, συνθέτοντας το θέμα και περισσότερες από 90 συνθέσεις για τη σειρά του ABC. Συνέχισε γράφοντας το θέμα και τις πρώτες συνθέσεις για το «T.J. Hooker» του Γουίλιαμ Σάτνερ, το θέμα για το «Crazy Like a Fox» του Τζακ Γουόρντεν, καθώς και μουσική για άλλες σειρές όπως τα «The Love Boat», «Dynasty», «Vega$», «Cagney & Lacey» και «Falcon Crest».
Μετά την επιτυχία του με τη μουσική των «X-Files» τη δεκαετία του 1990, ο Σνόου συνέθεσε τη μουσική για τις πρώτες έξι σεζόν του «Smallville» για το δίκτυο WB, και τις πέντε σεζόν του «Ghost Whisperer» στο CBS (κερδίζοντας δύο ακόμη υποψηφιότητες για Έμμυ) και σχεδόν 290 επεισόδια του μακροβιότερου αστυνομικού δράματος «Blue Bloods» με πρωταγωνιστή τον Τομ Σέλεκ στο CBS.
Μεταξύ άλλων τηλεοπτικών ταινιών και μίνι σειρών του συγκαταλέγονται τα «The Boy in the Plastic Bubble» με τον Τζον Τραβόλτα, το «Vietnam War Stories» του HBO, το γουέστερν «Down the Long Hills» του Λούις Λαμούρ, το «Murder Ordained» με τον Κιθ Κάρανταϊν, το «Everybody’s Baby: The Rescue of Jessica McClure», το «The Lost Capone», έξι ταινίες «In the Line of Duty» συμπεριλαμβανομένου του «Siege at Waco», το «A Woman Scored: The Betty Broderick Story» με τη Μέρεντιθ Μπάξτερ, το «The Day Lincoln Was Shot» με τον Ρομπ Μόροου, και το «20.000 Λεύγες κάτω από τη Θάλασσα» με πρωταγωνιστή τον Μάικλ Κέιν.
Οι άλλες κινηματογραφικές του ταινίες περιλάμβαναν τα «Ernest Saves Christmas», «Cold Dog Soup» παραγωγής της Handmade Films του Τζορτζ Χάρισον, το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Αντόνιο Μπαντέρας «Crazy in Alabama», το «The New Mutants» της Marvel Entertainment και τις δύο ταινίες «X-Files», «The X-Files» και «The X-Files: I Want to Believe», οι οποίες αμφότερες διαφοροποιήθηκαν από το αμιγώς ηλεκτρονικό τηλεοπτικό στυλ, υιοθετώντας παραδοσιακές ορχηστρικές συνθέσεις.
Εκτός από τις υποψηφιότητές του για Έμμυ, ο Σνόου έλαβε το βραβείο Golden Note της ASCAP το 2005 «σε αναγνώριση της άνευ προηγουμένου επιτυχίας του ως ενός από τους πιο ευέλικτους και δημοφιλείς συνθέτες στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο» και ένα Βραβείο Επιτεύγματος Καριέρας από την ομάδα μουσικής της TV Academy το 2014.
