Η αργή και σταδιακή μείωση της δόσης των αντικαταθλιπτικών, σε συνδυασμό με συνεχή ψυχοθεραπευτική υποστήριξη, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής, σύμφωνα με νέα εκτενή μελέτη.
Κάθε χρόνο, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων στην Ευρώπη λαμβάνει αντικαταθλιπτικά για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη και το άγχος. Παρόλο που οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν τη λήψη τους για έξι έως εννέα μήνες μετά την υποχώρηση των αρχικών συμπτωμάτων, η θεραπεία συχνά παρατείνεται πολύ περισσότερο.
Πολλοί ασθενείς συνεχίζουν τη φαρμακευτική αγωγή λόγω του φόβου της υποτροπής, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν ενοχλητικές, μακροχρόνιες παρενέργειες, όπως σεξουαλική δυσλειτουργία ή συναισθηματικό «μούδιασμα» – μια κατάσταση που μειώνει την ικανότητα να βιώνουν πλήρως θετικά ή αρνητικά συναισθήματα.
Για να βοηθήσουν ασθενείς και επαγγελματίες ψυχικής υγείας να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τη διακοπή των αντικαταθλιπτικών, μια ομάδα ερευνητών από τη Γαλλία και την Ιταλία συνέταξε την πιο αυστηρή και ολοκληρωμένη ανασκόπηση για το θέμα μέχρι σήμερα. Η μελέτη δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Psychiatry.
Αφού ανέλυσαν 76 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές – με περισσότερους από 17.000 συμμετέχοντες – οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η σταδιακή μείωση της φαρμακευτικής αγωγής σε συνδυασμό με ψυχολογική υποστήριξη «φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματική με τη συνέχιση της λήψης αντικαταθλιπτικών» στην πρόληψη της υποτροπής βραχυπρόθεσμα. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι διακόπτουν τα αντικαταθλιπτικά παγκοσμίως.
«Για ενδεχομένως τη μεγάλη πλειονότητα των ασθενών, η διακοπή των αντικαταθλιπτικών είναι εφικτή, αλλά αυτό πρέπει να συζητείται με ειδικό και οι καλύτερες στρατηγικές να προσαρμόζονται στα ατομικά χαρακτηριστικά κάθε ατόμου», δήλωσε ο Τζιοβάνι Οστούτσι, κύριος συγγραφέας της ανασκόπησης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βερόνα στην Ιταλία.
Δύο βασικοί παράγοντες επιτυχίας
Η ανάλυση επικεντρώθηκε στα μέτρα που απαιτούνται για την πρόληψη της υποτροπής κατά το πρώτο έτος μετά τη διακοπή της λήψης αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, οι καθοριστικοί παράγοντες περιλαμβάνουν το χρονικό διάστημα που απαιτείται για τη μείωση της δοσολογίας και το αν οι ασθενείς έλαβαν ψυχολογική υποστήριξη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Οι συγγραφείς όρισαν ως «αργή μείωση» τη σταδιακή διακοπή που διαρκεί περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες, ενώ «πολύ αργή μείωση» θεωρήθηκε οτιδήποτε υπερβαίνει τις 12 εβδομάδες.Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι η αργή μείωση της δόσης, σε συνδυασμό με ψυχολογική υποστήριξη — όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία και οι προσεγγίσεις ενσυνειδητότητας — μπορεί να αποτρέψει την υποτροπή σε έναν στους πέντε ασθενείς, σε αντίθεση με την απότομη διακοπή ή τη γρήγορη μείωση της δόσης σε διάστημα μικρότερο των τεσσάρων εβδομάδων.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα ευρήματα αυτά προσφέρουν ελπίδα στους ασθενείς που αισθάνονται ότι έχουν αναρρώσει από την κατάθλιψη και θέλουν να δοκιμάσουν να ζήσουν χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, οι συγγραφείς τόνισαν ότι τα ευρήματα δεν υποδηλώνουν ότι τα αντικαταθλιπτικά είναι περιττά ή ότι η ψυχοθεραπεία αρκεί από μόνη της. Αντιθέτως, υπογράμμισαν τη σημασία της εξατομίκευσης των στρατηγικών για κάθε ασθενή, καθώς και της ανάπτυξης προσεγγίσεων ψυχοθεραπείας που είναι οικονομικά αποδοτικές και μπορούν να εφαρμοστούν σε ευρεία κλίμακα.
Περιορισμοί της μελέτης και προειδοποιήσεις ειδικών
Η μελέτη έχει ορισμένους περιορισμούς, κυρίως λόγω ανεπαρκών δεδομένων σχετικά με την ψυχοθεραπεία, κάτι που, όπως είπαν οι συγγραφείς, απαιτεί περαιτέρω έρευνα. Επίσης, τόνισαν ότι τα στοιχεία για το άγχος ήταν λιγότερο ισχυρά σε σχέση με την κατάθλιψη – μόλις περίπου το 20% των δοκιμών που περιλήφθηκαν εξέταζε το άγχος, ενώ το 80% επικεντρωνόταν στην κατάθλιψη.
Εμπειρογνώμονες που δεν συμμετείχαν στη μελέτη συνέστησαν προσοχή στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων, υπογραμμίζοντας την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων – και τον πραγματικό κίνδυνο υποτροπής για άτομα που έχουν ήδη βιώσει επεισόδια κατάθλιψης.
«Σύμφωνα με μακροχρόνια δεδομένα, περίπου το 60% με 70% των ανθρώπων που βιώνουν για πρώτη φορά επεισόδιο κατάθλιψης θα βιώσουν και δεύτερο στο μέλλον, και οι αποτελεσματικές θεραπείες συντήρησης με αντικαταθλιπτικά μειώνουν περίπου στο μισό αυτόν τον κίνδυνο», δήλωσε ο Σαμίρ Τζόχαρ, αναπληρωτής κλινικός καθηγητής στο Imperial College London.
«Τα δεδομένα αυτά δεν υποδεικνύουν ότι η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να αντικαταστήσει τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά δείχνουν ότι η προσεκτικά υποστηριζόμενη σταδιακή μείωση λειτουργεί για κάποιους, αλλά πολλοί εξακολουθούν να χρειάζονται συνεχή φαρμακολογική θεραπεία», πρόσθεσε.
ΠΗΓΗ: Euronews
