Νέα έρευνα δείχνει ότι το «σκάλισμα» της μύτης συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ. Ο λόγος; Τα βακτήρια που μπορούν να φτάσουν στον εγκέφαλο μέσω του κατεστραμμένου ρινικού ιστού. Μελέτες σε ποντίκια έδειξαν ότι το βακτήριο Chlamydia pneumoniae μπορεί να ταξιδέψει στον εγκέφαλο μέσω του οσφρητικού νεύρου, προκαλώντας την απελευθέρωση πρωτεΐνης αμυλοειδούς-β, ένα βασικό χαρακτηριστικό της νόσου Αλτσχάιμερ.
Τι είναι η νόσος Αλτσχάιμερ
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική εγκεφαλική διαταραχή που καταστρέφει αργά τη μνήμη και τις γνωστικές δεξιότητες, επηρεάζοντας τελικά την ικανότητα εκτέλεσης ακόμη και απλών εργασιών. Είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας.
Ενώ τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν, συχνά περιλαμβάνουν απώλεια μνήμης, δυσκολία στη σκέψη και την συγκέντρωση, καθώς και αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει θεραπεία, αλλά υπάρχουν τρόποι διαχείρισης των συμπτωμάτων με στόχο την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Η αηδιαστική συνήθεια που συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μελέτη
Σας έχει τύχει ποτέ να παρατηρήσετε κάποιον να χάνεται στον δικό του κόσμο, σκαλίζοντας τη μύτη του σαν να έχει παγώσει ο χρόνος; Δεν είστε μόνοι! Όλοι μας έχουμε υπάρξει μάρτυρες αυτής της ελαφρώς αμήχανης, αλλά τόσο συχνής κίνησης. Ωστόσο, γνωρίζατε ότι αυτή η συνήθεια μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία σας; Μια μελέτη αποκάλυψε μια πιθανή σύνδεση ανάμεσα στο «σκάλισμα» της μύτης και στον αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ.
Η συγκεκριμένη έρευνα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports. Η κεντρική ιδέα είναι η εξής: εάν το «σκάλισμα» της μύτης προκαλεί βλάβη στον ευαίσθητο εσωτερικό της ιστό, μπορεί να δημιουργήσει μια ευκολότερη δίοδο για ορισμένα βακτήρια προς τον εγκέφαλο. Μόλις φτάσουν εκεί, ο εγκέφαλος μπορεί να αντιδράσει με τρόπους παρόμοιους με τα πρώιμα σημάδια της νόσου Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι αυτή η σύνδεση δεν έχει επιβεβαιωθεί. Τα τρέχοντα στοιχεία προέρχονται από μελέτες σε ποντίκια, όχι σε ανθρώπους. Ωστόσο, τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο ξεκινά η νόσος Αλτσχάιμερ, κάτι που παραμένει ένα μυστήριο.
Πώς διεξήχθη και τι έδειξε η μελέτη
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Griffith στην Αυστραλία, μελέτησε ένα βακτήριο που ονομάζεται Chlamydia pneumoniae. Αυτό το μικρόβιο μπορεί να μολύνει τους ανθρώπους και να προκαλέσει πνευμονία, ενώ έχει επίσης βρεθεί στους περισσότερους εγκεφάλους που έχουν πληγεί από άνοια όψιμης έναρξης.
Στα ποντίκια, η ομάδα ανακάλυψε ότι το βακτήριο μπορούσε να ταξιδέψει κατά μήκος του οσφρητικού νεύρου, της οδού που συνδέει τη ρινική κοιλότητα με τον εγκέφαλο. Η βλάβη στο ρινικό επιθήλιο (ο λεπτός ιστός που καλύπτει την οροφή της ρινικής κοιλότητας) επιδείνωσε τη μόλυνση.
Αυτή η βλάβη ενεργοποίησε τους εγκεφάλους των ποντικιών να απελευθερώσουν περισσότερη πρωτεΐνη αμυλοειδούς-β, την οποία ο οργανισμός παράγει για την καταπολέμηση λοιμώξεων. Δυστυχώς, το αμυλοειδές-β μπορεί να συσσωρευτεί σε πλάκες, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα που συχνά παρατηρείται σε άτομα με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
«Είμαστε οι πρώτοι που βρίσκουμε ότι το Chlamydia pneumoniae μπορεί να ανέβει απευθείας από τη μύτη στον εγκέφαλο, όπου μπορεί να προκαλέσει παθολογίες που μοιάζουν με τη νόσο Αλτσχάιμερ», δήλωσε ο νευροεπιστήμονας James St John από το Πανεπιστήμιο Griffith, τον Οκτώβριο του 2022. «Το είδαμε να συμβαίνει σε ποντίκια και τα στοιχεία είναι δυνητικά τρομακτικά και για τους ανθρώπους», πρόσθεσε ο ειδικός.
Τα βακτήρια εξαπλώθηκαν γρήγορα στα ποντίκια, φτάνοντας στον εγκέφαλο μέσα σε 24 έως 72 ώρες. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι βακτήρια και ιοί μπορεί να χρησιμοποιούν τη μύτη ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Είναι ακόμα ασαφές αν το ίδιο συμβαίνει και στους ανθρώπους ή αν οι πλάκες αμυλοειδούς-β προκαλούν στην πραγματικότητα τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αλλά ο St John λέει ότι αυτό αξίζει να διερευνηθεί: «Πρέπει να διεξάγουμε αυτή τη μελέτη σε ανθρώπους και να επιβεβαιώσουμε τα βακτήρια λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο».
Ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση και την πρόληψη του Αλτσχάιμερ
Έρευνες δείχνουν ότι έως και 9 στους 10 ανθρώπους «σκαλίζουν» τη μύτη τους. Ενώ οι περισσότεροι το θεωρούν ακίνδυνο, η παραπάνω μελέτη υποδηλώνει ότι μπορεί να κρύβει κινδύνους. Μέχρι να μάθουμε περισσότερα, ο St John και οι συνεργάτες του συνιστούν να αποφεύγουμε τόσο το «σκάλισμα» της μύτης και το τράβηγμα των τριχών της, καθώς και τα δύο μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στον προστατευτικό ρινικό ιστό.
Μια βασική ερώτηση στην οποία θέλουν να απαντήσουν οι ερευνητές είναι αν οι εναποθέσεις αμυλοειδούς-β είναι μια προσωρινή ανοσολογική απόκριση που εξαφανίζεται μετά τη μόλυνση ή αν προκαλούν μόνιμη βλάβη. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια πολύπλοκη ασθένεια με πολλές πιθανές αιτίες, από την ηλικία έως την περιβαλλοντική έκθεση. Όπως εξηγεί ο St John: «Μόλις φτάσουμε τα 65, ο κίνδυνος αυξάνεται κατακόρυφα, αλλά εξετάζουμε και άλλες αιτίες, Γιατί δεν είναι μόνο η ηλικία, είναι και η έκθεση στο περιβάλλον. Και πιστεύουμε ότι τα βακτήρια και οι ιοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο».
Ενώ τα ευρήματα από αυτή τη μελέτη σε ποντίκια δεν αποδεικνύουν άμεση σύνδεση ανάμεσα στο «σκάλισμα» της μύτης και στην γνωστική εξασθένηση, αναδεικνύουν έναν πιθανό παράγοντα κινδύνου που θα μπορούσε να φέρει τους επιστήμονες ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση και την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ.
