της Μάχης Γεωργακοπούλου, οικονομολόγου, Προέδρου του Hellenic Female Leaders UK
Υπάρχει άραγε λόγος πανηγυρισμού της 6χρονης κυβέρνησης Μητσοτάκη για την πρόωρη αποπληρωμή δανείων του πρώτου μνημονίου;
Δημιουργείται η ψευδής εντύπωση ότι όλα βαίνουν καλώς στην οικονομία και μπορούν τώρα οι κοινωνικοί εταίροι να ζητούν έξτρα μπόνους πάλι από τα δημόσια ταμεία!
Που βρισκόμαστε σήμερα;
Πρώτον, το δημόσιο χρέος το γ´ τρίμηνο του 2024 διαμορφώθηκε σε 158,2% και παραμένει το υψηλότερο στην Ευρώπη.
Δεύτερον, παραμένει το χάσμα παραγωγικότητας με την ευρωζώνη.
Τρίτον, η χώρα μας παραμένει πολύ χαμηλά στον δείκτη ανταγωνιστικότητας.
Υπαρχουν κάποια σημαντικά ερωτήματα για το υποτιθέμενο success story στην οικονομία:
-Έχει μειωθεί το διαρθρωτικό έλλειμμα του κράτους;
-Έχουν σταθεροποιηθεί οι μηχανισμοί ελέγχου και αξιολόγησης στο Δημόσιο;
-Έχει καταπολεμηθεί ουσιαστικά η φοροδιαφυγή;
-Έχει μεταρρυθμιστεί η παραγωγική βάση της χώρας ώστε να εξαρτάται λιγότερο από τον κρατισμό και την κατανάλωση και περισσότερο από εξαγωγές, καινοτομία και επενδύσεις;
Ας δούμε κάποια διεθνή παραδείγματα όπου η αποπληρωμή ακολούθησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις:
Ιρλανδία
Μετά την κρίση του 2008, εφάρμοσε σκληρές αλλά στρατηγικές μεταρρυθμίσεις στο τραπεζικό σύστημα, στον δημόσιο τομέα και στην προσέλκυση επενδύσεων. Το αποτέλεσμα ήταν θεαματικό:
-Το δημόσιο χρέος μειώθηκε από 120% το 2012 στο 74% το 2023
-Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι πλέον υψηλότερο από των ΗΠΑ (IMF, 2023)
Πορτογαλία
Εφάρμοσε στοχευμένες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στη φορολογική διοίκηση. Συνέπεια:
-Ανάπτυξη με εξαγωγικό προσανατολισμό
-Δημόσιο χρέος από 133% το 2014 σε 99% το 2023
Ιταλία
Αντίθετο παράδειγμα: αν και αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της, η έλλειψη ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων κρατά την Ιταλία παγιδευμένη με χρέος πάνω από 140% του ΑΕΠ, ασθενική ανάπτυξη και χρόνιες δομικές αδυναμίες.
Η έγκαιρη αποπληρωμή χρέους δεν είναι αρκετή για πανηγυρισμους.
Γιατί χωρίς ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις- όχι απλώς δημοσιονομικές, αλλά θεσμικές, παραγωγικές και κοινωνικές- είναι σαν να ξαναγυρνάμε στην εποχή του αυτόματου πιλότου και του play station.
Η στρατηγική δεν είναι να πληρώνουμε γρηγορότερα τα χρέη για κενούς εντυπωσιασμούς αλλά να μην τα δημιουργούμε ξανά.
Αυτό απαιτεί διορατική ηγεσία, συνέπεια πολιτικής και νέο κοινωνικό συμβόλαιο με όλους τους κοινωνικούς εταίρους.
Η κρίσιμη ερώτηση στη κυβέρνηση είναι: σε τι επενδύει το πλεόνασμα;
Σε ψηφοθηρικές παροχές βραχυπρόθεσμου ορίζοντα ή σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που χτίζουν ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα;
