Του Ηρακλή Ρούπα, Οικονομολόγου
Ξαφνικά η Κυβέρνηση θυμήθηκε τον «κοινωνικό αυτοματισμό». Μάλιστα! Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε, που οι κυβερνήσεις επιδιώκουν τέτοιας μορφής «αντανακλαστικά». Τουλάχιστον αυτή η κυβέρνηση για πρώτη φορά χρησιμοποίησε τον όρο «κοινωνικός» και το εννοούσε. Βέβαια, όχι όπως το αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία των πολιτών. Κάτι είναι και αυτό όμως.
Ας είναι καλά τα «μπλόκα» των αγροτών που «υποχρέωσαν» τον Πρωθυπουργό να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά τους προσπαθώντας να «μπλοκάρει” το θυμικό των «άλλων πολιτών» που ίσως να θίγονται από τις κινητοποιήσεις. Αυτών που κατά την μέχρι σήμερα επικρατούσα κοινή λογική σε τέτοιες περιπτώσεις, θα αισθανόντουσαν ότι ενοχλούνται από το «μπλοκάρισμα» δρόμων, αεροδρομίων και λιμανιών.
Αξιολογήθηκαν για άλλη μια φορά λάθος από το κυβερνητικό επιτελείο τα όρια ανοχής των πολιτών – με όρους αντίστροφου «κοινωνικού αυτοματισμού» – στην αδικία που υφίσταται μία ιδιαίτερη κοινωνική και παραγωγική ομάδα, καθώς και στην «κραιπάλη» και διαφθορά που ανέδειξε το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ. Ίσως έφθασε ο καιρός που η πλειοψηφία αρχίζει να αποδέχεται να «ταλαιπωρηθεί» προκειμένου να επιτευχθούν κάποιες αναγκαίες ανατροπές. Σε μία προσέγγιση διαστροφής δε «ας είναι καλά το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ» που προκάλεσε την δίκαιη –στο σύνολό της -αντίδραση των «λειτουργών» του πρωτογενούς τομέα.
Το σίγουρο είναι πως είχε εκλείψει για μεγάλο διάστημα ο «αυτοματισμός» αντίδρασης. Με εξαίρεση τις συγκεντρώσεις για τα «Τέμπη». Οι κινητοποιήσεις των αγροτών – που δεν είναι άμοιροι των διαχρονικών ευθυνών που τους αναλογούν για τον πάσχοντα πρωτογενή τομέα – σε συνδυασμό με την ανοχή των πολιτών, δείχνουν ότι «υπάρχει» υγιής δράση ανάδειξης της εσωτερικής δυναμικής μίας ευρείας ομάδας του κοινωνικού συνόλου. Αυτού που δεν…αυτοματοποιείται. Ο λόγος είναι απλός. Υπάρχει μία πρωτοφανής «ελιτιστική» προσέγγιση της ακολουθούμενης πολιτικής. Κατά συνέπεια, όταν μιλάμε (όλοι μας) για κοινωνία, προφανώς δεν αναφερόμαστε στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική «ελίτ» που «απολαμβάνει» τους καρπούς των «διεργασιών» αυτών.
Θεωρητικά, στα πλαίσια της πλήρους λειτουργίας της υγιούς πολιτικής εν μέσω δημοκρατικής ενσυναίσθησης, η στήριξη της «κοινωνίας» πρέπει να είναι το πρωτεύον. Ουτοπική ίσως τοποθέτηση. Eιδικά το σκέλος περί «ενσυναίσθησης. Όμως, σειρά λανθασμένων χειρισμών από πλευράς της κυβέρνησης μας οδηγεί από την τεκμηριωμένη κριτική, στην αντίδραση «θυμικού». Δεν κρίνεται στο παρόν άρθρο η ορθότητα της πολιτικής. Αυτή κρίνεται καθημερινά άλλωστε. Κρίνεται η ανορθολογική διαχείριση της υλοποίησης της πολιτικής και του τρόπου αντιμετώπισης των αντιδράσεων. Μίας διαχείρισης που δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στα λάθη και στις παραλείψεις. Λάθη και παραλήψεις, που ο πολίτης πλέον δεν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί επειδή έτσι του «σερβίρεται» επικοινωνιακά.
Μπορεί τα παρουσιαζόμενα στατιστικά στοιχεία να βοηθούν προς την κατεύθυνση της ανάδειξης μίας ιδεατής εικόνας για την οικονομία. Η εικόνα στα νοικοκυριά όμως απέχει πολύ από το να είναι ιδεατή. Μπορεί ο Υπουργός Οικονομικών κύριος Πιερακάκης να νομίζει – μαζί με αυτό και ο Πρωθυπουργός – ότι ως πρόεδρος του Eurogroup αναβαθμίζει την εικόνα της πορείας της οικονομίας. Αν η «ένταξή» του όμως, σε ένα συστημικό σύνολο που σήμερα κατακρίνεται ως αναποτελεσματικό – όπως το Eurogroup αλλά και η ΕΕ στο σύνολό της – εκτιμάται ότι θα αποτελέσει βάση προώθησης των συμφερόντων της χώρας, τότε καλόν είναι να ανατρέξουμε στο υπό αμφισβήτηση έργο του στο Υπουργείο σήμερα. Εκτός αν η Ευρώπη βρήκε «ξαφνικά» τον «ηγέτη» που θα της προσδώσει την χαμένη…αίγλη της!
Η νέα θέση σίγουρα παρουσιάζει για άλλη μία φορά επικοινωνιακή πλεονεκτήματα. Αφαιρεί όμως την δυνατότητα μίας αναγκαίας νέας διαπραγματευτικής προσέγγισης με την ΕΕ. Προσπαθώ να φανταστώ τον κύριο Πιερακάκη να ζητάει την κατάργηση του «Υπερταμείου» ή την πλήρη αναμόρφωση της ΚΑΠ με τακτικές όπως αυτές που εφάρμοσε ο Α. Παπανδρέου για να πετύχει τα ΜΟΠ. Μία αναγκαία προσέγγιση σε κατάλληλη χρονική στιγμή, αν θεωρηθεί ως πραγματικότητα η «εικόνα» μίας δυναμικής οικονομίας που επιθυμούν να αναδεικνύουν εκτός της Κυβέρνησης, τα διάφορα ευρωπαϊκά φόρα.
Ο ρόλος του προέδρου του Eurogroup απαιτεί λεπτές ισορροπίες για την διαμόρφωση κοινής στάσης σε κρίσιμα ζητήματα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, μέχρι την θωράκιση της ενιαίας αγοράς. Όμως, όπως είπε πρόσφατα ο κύριος Βενιζέλος με καλυμμένο προβληματισμό κατά την άποψή μου, «…πρέπει να έχουμε τον νου μας και πρέπει να φροντίσουμε με τις ασκούμενες πολιτικές και την αίσθηση εθνικού συμφέροντος και ιστορικής προοπτικής να καταστήσουμε την επιστροφή στην κανονικότητα πραγματική, ολοκληρωμένη, βαθιά».
Η χώρα επιστρέφοντας στην κανονικότητα των διεθνών αγορών, έχει ανάγκη από επιδιώξεις κανονικότητας «αυτοματισμών» για την εσωτερική αναπτυξιακή και κοινωνική ισορροπία, με θέσεις που πιθανώς να έρχονται σε αντίθεση με την προσέγγιση και τις απόψεις των Βρυξελλών. Ο κύριος Πιερακάκης θα έχει την δυνατότητα δυναμικής προώθησης των θέσεων αυτών; Αν μόλις καθίσει η σκόνη της επιτυχημένης εκλογής η παρουσία του δράσει ως προσωπική επικοινωνιακή αναγνώριση, τότε η πορεία των λανθασμένων χειρισμών για τους οποίους φέρει ευθύνη, θα συνεχίσει να αποτελεί τον κανόνα.
Η “αυτοματοποιημένη», χωρίς αντίπαλο εκλογή του νέου προέδρου του Eurogroup έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την άστοχη και άκαιρη προσέγγιση ανάδειξης «κοινωνικού αυτοματισμού» στο θέμα των αποκλεισμών από πλευράς αγροτών. Για άλλη μία φορά επιλέγεται λανθασμένη τακτική, καθώς η Κυβέρνηση θα έπρεπε να επιδιώξει την δημιουργία αναπτυξιακών αυτοματισμών με σαφή στόχευση δημιουργίας μηχανισμών ανάδειξης μακροπρόθεσμων δομών ανάπτυξης της οικονομίας που θα εξασφάλιζαν την μελλοντική αμυντική περιχαράκωση κατά την περίοδο των επερχόμενων κρίσεων που αναμένεται να εμφανισθούν.
Για να δημιουργήσεις αυτοματισμούς όμως θετικής προσέγγισης και όχι «κοινωνικής αντίδρασης», θα πρέπει να υπάρχει η αυτονόητη γνώση χειρισμών εκτός των πεδίων των στατιστικών δεδομένων.
