Μόνο σε ένα θαύμα μπορεί πλέον να ελπίζει ο Great Sea Interconnector – το εμβληματικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης που άλλοτε παρουσιαζόταν ως η ενεργειακή «γέφυρα» Ελλάδας–Κύπρου, ικανή να βγάλει τη Λευκωσία από την ενεργειακή της απομόνωση. Επισήμως, ο GSI δεν έχει ακυρωθεί· στην πράξη όμως η εικόνα παραπέμπει σε έργο δίχως σημείο επιστροφής.
Τρεις εξελίξεις πυροδοτούν την αντίστροφη πορεία και έχουν μεταβάλει ριζικά τη δυναμική του το τελευταίο διάστημα: η αλλαγή πολιτικών ισορροπιών στη Λευκωσία, η σαφής θέση της Κομισιόν που αποδυναμώνει το αφήγημα περί ανάγκης νέας μελέτης κόστους–οφέλους και η σιωπηλή αλλά καθοριστική στάση της Nexans – σε συνδυασμό με τις χρηματοδοτικές πιέσεις στον ΑΔΜΗΕ.
Πολιτική μεταβολή στην Κύπρο
Ο πρόσφατος ανασχηματισμός στη Λευκωσία αποτέλεσε την πρώτη «ρωγμή». Ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου – εκ των βασικών υπέρμαχων του καλωδίου – απομακρύνθηκε. Αντίθετα, παρέμεινε στη θέση του ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει το έργο «μη βιώσιμο», δοκίμασε τις σχέσεις Αθήνας Λευκωσίας προ διμήνου με καρφιά κατά του ΑΔΜΗΕ και είχε επιμείνει στον επανυπολογισμό του κόστους αρνούμενος να εγκρίνει την απόφαση για την καταβολή των 25 εκ. του έργου που είναι μέσα σε όσα έχει συμφωνήσει η κυπριακή πλευρά.
Στη θέση του κ. Παπαναστασίου τοποθετήθηκε ο Μιχάλης Δαμιανός, ένας τεχνοκράτης υπουργός με νομική εξειδίκευση, χωρίς όμως τον αναγκαίο χρόνο προσαρμογής. Στις 15 Δεκεμβρίου θα βρεθεί στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, στο περιθώριο του οποίου αναμένεται να συζητηθεί η πρόοδος του καλωδίου, μετά και τα τελευταία μηνύματα του Επιτρόπου Γιόργκενσαν που αντί να «φωτίσουν» το τοπίο δημιούργησαν ακόμα περισσότερα ερωτηματικά.
Η Κομισιόν κόβει το νήμα της νέας μελέτης
Η στρατηγική της παράτασης μέσω νέας μελέτης κόστους–οφέλους δέχθηκε πλήγμα όταν ο Ευρωπαίος Επίτροπος απάντησε ξεκάθαρα ότι CBA δεν απαιτείται εκ νέου, καθώς έχει ήδη εγκριθεί υπό το καθεστώς PCI, συνοδευόμενη από χρηματοδότηση 657 εκατ. ευρώ.
Έτσι, το επιχείρημα της «επικαιροποίησης» χάνει έρεισμα και η εικόνα της καθυστέρησης μετατρέπεται σε ξεκάθαρη αναβολή. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη δηλώνει ότι το πράσινο φως υπάρχει αλλά οι πολιτικές ηγεσίες δεν το αξιοποιούν.
Nexans & ΑΔΜΗΕ – χαμηλοί τόνοι αλλά μεγάλα διλήμματα
Το γαϊτανάκι των αναβολών σέρνει και η γαλλική Nexans η όποια έχει συνάψει το συμβόλαια του 1,4 δισ. με τον ΑΔΜΗΕ και τον περασμένο Αύγουστο είχε ανακοινώσει στους αναλυτές ότι αν ναυαγήσει θα πουλήσει το καλώδιο σε άλλο έργο. Δίνοντας μάλιστα την εικόνα του μεγάλου διεθνούς ενδιαφέροντος που υπάρχει για τα μεγάλα πρότζεκτ ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
Η αθόρυβη στάση που κρατάει ενισχύει τα σενάρια που κυκλοφορούν εδώ και μήνες στην αγορά ότι υπάρχει «deal» μεταξύ της γαλλικής εταιρείας και της ελληνικής πλευράς ώστε το καλώδιο να αξιοποιηθεί είτε σε άλλο έργο στο εξωτερικό είτε ακόμα και σε έργα μείζονος σημασίας που έχει προγραμματίσει ο ΑΔΜΗΕ στην Ελλάδα. Η επιμονή άλλωστε του ΑΔΜΗΕ να προχωρήσει η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 1 δις, από τη μια επιβεβαιώνει την αγωνία του να χρηματοδοτηθεί το δεκαετές αναπτυξιακό πρόγραμμα της εταιρείας συνολικού ύψους 6 δις και από την άλλη να καλυφθεί το κόστος της δαπάνης για το GSΙ που αρνείται να καταβάλλει η κυπριακή πλευρά και το οποίο ανέρχεται σε πάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ.
Η γραμμή Παπασταύρου – νέοι επενδυτές, νέο σχήμα
Στο φόντο των εξελίξεων αυτών, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου επιμένει να συντηρεί μια διαφορετική εικόνα: όχι για ένα έργο που πρέπει απλώς να συνεχιστεί, αλλά ένα έργο που πρέπει να επανασχεδιαστεί με περισσότερους παίκτες στο τραπέζι. Μιλώντας στο think tank DFF, την περασμένη Παρασκευή στην Ουάσιγκτον έκανε λόγο για ενδιαφέρον επενδυτών, επέκταση μετοχικής βάσης και πιθανή ένταξη του GSI στο IMEC, τον ενεργειακό και εμπορικό διάδρομο Ευρώπης -Μέσης Ανατολής.
