Ποια είναι τα πιο περίεργα χριστουγεννιάτικα έθιμα στον κόσμο

Η περίοδος των Χριστουγέννων θεωρείται από πολλούς ως η πιο γιορτινή και ζεστή εποχή του χρόνου. Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι μέρες αυτές συνοδεύονται από λαμπερούς στολισμούς, οικογενειακά τραπέζια και πλήθος εθίμων που περνούν από γενιά σε γενιά, κρατώντας ζωντανή την παράδοση.

Πέρα όμως από τα κλασικά – όπως το χριστουγεννιάτικο δέντρο και τα κάλαντα – υπάρχουν και ορισμένα έθιμα που ίσως φανούν παράξενα ή απρόσμενα, αλλά αποκαλύπτουν πολλά για την κουλτούρα και τη νοοτροπία κάθε λαού.

Χριστούγεννα με… KFC (Ιαπωνία)

Στις περισσότερες χώρες το χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι συνδεδεμένο με τη γαλοπούλα και τα κλασικά συνοδευτικά. Στην Ιαπωνία όμως, η παράδοση έχει πάρει διαφορετικό δρόμο: η ημέρα των Χριστουγέννων έχει ταυτιστεί εδώ και δεκαετίες με το… KFC.

Όλα ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970, όταν η αμερικανική αλυσίδα fast food λάνσαρε μια διαφήμιση που προέτρεπε τους Ιάπωνες να δειπνήσουν ανήμερα Χριστούγεννα στα καταστήματά της, υποστηρίζοντας ότι «έτσι κάνουν στη Δύση». Παρότι μόλις περίπου το 1% του πληθυσμού της Ιαπωνίας είναι χριστιανοί, η ιδέα αγκαλιάστηκε μαζικά, καθώς τα Χριστούγεννα αντιμετωπίζονται κυρίως ως μια μεγάλη εμπορική γιορτή. Σήμερα, οι παραγγελίες στα KFC για τις 25 Δεκεμβρίου γίνονται εβδομάδες πριν, με ουρές να σχηματίζονται έξω από τα καταστήματα.

Ο σκοτεινός «δίδυμος» του Αγίου Νικολάου: Krampus (Αυστρία, Βαυαρία, Ουγγαρία)

Στις γερμανόφωνες περιοχές των Άλπεων – κυρίως στην Αυστρία, τη Βαυαρία και την Ουγγαρία – ο Άγιος Νικόλαος δεν είναι μόνος. Τον συνοδεύει ο Krampus, μια δαιμονική φιγούρα με κέρατα, τρομακτικό πρόσωπο και αλυσίδες, που θεωρείται ο «κακός δίδυμος αδερφός» του.

Το έθιμο κορυφώνεται στις 5 Δεκεμβρίου, τη λεγόμενη Krampusnacht. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Krampus τριγυρνά από σπίτι σε σπίτι, αναζητώντας τα άτακτα παιδιά. Όσα θεωρηθεί ότι δεν φέρθηκαν καλά, τα βάζει στον σάκο του για να τα πάρει μαζί του στην κόλαση. Σήμερα, νέοι άνδρες μεταμφιέζονται σε Krampuses, φορούν δερμάτινες στολές, μάσκες και κουδούνια, κρατούν κλαδιά και περπατούν στους δρόμους, πειράζοντας τους περαστικούς και «χτυπώντας» τους ελαφρά, σε ένα μείγμα τρόμου και γιορτινού θεάματος.

Ιστοί αράχνης στο δέντρο για καλή τύχη (Ουκρανία)

Στην Ουκρανία, η καλή τύχη τα Χριστούγεννα δεν κρύβεται σε νόμισμα μέσα σε πίτα, όπως συμβαίνει εδώ με το φλουρί της βασιλόπιτας, αλλά… στους ιστούς αράχνης. Αν σε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο βρεθεί – πραγματικός ή διακοσμητικός – ιστός αράχνης, θεωρείται σημάδι ευημερίας και καλοτυχίας για το σπίτι.

Το έθιμο αυτό συνδέεται με μια δημοφιλή τοπική ιστορία: μια φτωχή οικογένεια που δεν είχε χρήματα για στολίδια έβαλε στο σπίτι της ένα γυμνό δέντρο. Όταν ξύπνησαν τα παιδιά το πρωί των Χριστουγέννων, είδαν ότι μια αράχνη είχε καλύψει το δέντρο με τους ιστούς της, οι οποίοι – σύμφωνα με τον θρύλο – μεταμορφώθηκαν μαγικά σε χρυσό και ασήμι. Σήμερα, πολλοί Ουκρανοί στολίζουν σκόπιμα τα δέντρα τους με στολίδια σε σχήμα αράχνης ή ιστών.

Κρύβοντας τις σκούπες από τις μάγισσες (Νορβηγία)

Στη Νορβηγία, η παραμονή των Χριστουγέννων συνδέεται με παλιές δοξασίες για την εμφάνιση κακών πνευμάτων και μαγισσών. Πιστεύεται πως εκείνη τη νύχτα οι μάγισσες βγαίνουν από τις κρυψώνες τους και ψάχνουν για σκούπες για να πετάξουν.

Ως «μέτρο προστασίας», οι οικογένειες κρύβουν όλες τις σκούπες και τις σφουγγαρίστρες του σπιτιού σε μέρη που δεν φαίνονται – σε ντουλάπια, αποθήκες ή ακόμη και έξω από το σπίτι – πριν πάνε για ύπνο. Έτσι, κανένα «κακό πνεύμα» δεν θα βρει μέσο μετακίνησης.

Kiviak: το κρέας που ωριμάζει… μήνες (Γροιλανδία)

Η Γροιλανδία έχει ένα από τα πιο ιδιότυπα χριστουγεννιάτικα εδέσματα στον κόσμο: το kiviak. Πρόκειται για μικρά πουλιά (auk) τα οποία τοποθετούνται ολόκληρα μέσα σε δέρμα φώκιας. Το δέμα αυτό θάβεται στο έδαφος ή τοποθετείται κάτω από πέτρες και αφήνεται εκεί για αρκετούς μήνες, ώστε το κρέας να ζυμωθεί και να αποσυντεθεί.

Όταν έρθουν τα Χριστούγεννα, το kiviak βγαίνει από την κρυψώνα του και σερβίρεται στο γιορτινό τραπέζι. Για τους κατοίκους της Γροιλανδίας, αυτή η «εκκεντρική» λιχουδιά θεωρείται παραδοσιακό πιάτο και πολλοί πιστεύουν ότι η κατανάλωσή της φέρνει καλή τύχη και ευημερία.

Το παπούτσι της ανύπαντρης (Τσεχία)

Στην Τσεχία, η παραμονή των Χριστουγέννων είναι η μέρα που – λέει η παράδοση – οι ανύπαντρες γυναίκες μπορούν να μάθουν αν πλησιάζει ο γάμος. Το έθιμο είναι απλό, αλλά γεμάτο αγωνία.

Η ανύπαντρη κοπέλα στέκεται με την πλάτη στραμμένη προς την εξώπορτα του σπιτιού της και πετάει ένα παπούτσι πίσω της, προς την πόρτα. Αν το παπούτσι προσγειωθεί με τη μύτη στραμμένη προς την πόρτα, θεωρείται σημάδι ότι μέσα στη νέα χρονιά θα παντρευτεί ή τουλάχιστον θα κάνει ένα σημαντικό βήμα στη σχέση της. Αντίθετα, αν πέσει με το τακούνι προς την πόρτα, η παράδοση λέει ότι θα μείνει ανύπαντρη για έναν ακόμη χρόνο.

Caga Tió – το «κούτσουρο που αφοδεύει» (Καταλονία)

Η Καταλονία φημίζεται για τα ιδιαίτερα χριστουγεννιάτικα έθιμά της και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά είναι το caga tio, δηλαδή το «κούτσουρο αφόδευσης». Περίπου δύο εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα, οι οικογένειες φέρνουν στο σπίτι ένα κούτσουρο, στο οποίο ζωγραφίζουν πρόσωπο, του βάζουν ένα κόκκινο σκουφάκι και το σκεπάζουν με μια κουβέρτα. Το κούτσουρο «θεωρείται» ζωντανό και πρέπει να «ταΐζεται» καθημερινά με ξηρούς καρπούς, φρούτα και γλυκίσματα.

Την παραμονή των Χριστουγέννων, τα παιδιά στέκονται γύρω του, το χτυπούν με ραβδιά και λένε παραδοσιακά τραγούδια, με σκοπό να «βοηθήσουν» το caga tio να… αφοδεύσει. Στο τέλος, σηκώνουν την κουβερτούλα και βρίσκουν από κάτω μικρά δώρα και λιχουδιές. Σε πολλές καταλανικές οικογένειες, το caga tio έχει πλέον τη σημασία που έχει το χριστουγεννιάτικο δέντρο ή – στην ελληνική παράδοση – το καραβάκι.

Το κρανίο αλόγου Mari Lwyd (Ουαλία)

Στην Ουαλία, την περίοδο από τα Χριστούγεννα μέχρι και την Πρωτοχρονιά, μπορεί κανείς να συναντήσει μια παράξενη, σχεδόν απόκοσμη φιγούρα: το Mari Lwyd. Πρόκειται για ένα πραγματικό κρανίο αλόγου στερεωμένο πάνω σε έναν στύλο, στολισμένο με κορδέλες, καμπανάκια και ένα λευκό σεντόνι, κάτω από το οποίο κρύβεται ο άνθρωπος που το κρατά.

Ομάδες ανθρώπων περιφέρουν το Mari Lwyd στις γειτονιές, τραγουδούν, αυτοσχεδιάζουν στίχους και ζητούν κεράσματα από τους κατοίκους. Το έθιμο έχει βαθιές παγανιστικές ρίζες και αν και σήμερα συνδέεται κυρίως με τα Χριστούγεννα, σε ορισμένες περιοχές εμφανίζεται και σε άλλες γιορτές, όπως το Halloween ή την Πρωτομαγιά.

Πρωινό με τους νεκρούς (Πορτογαλία)

Στην Πορτογαλία, το επίσημο χριστουγεννιάτικο δείπνο σερβίρεται παραδοσιακά το βράδυ της 24ης Δεκεμβρίου και έχει ως βασικό πιάτο τον μπακαλιάρο με βραστές πατάτες και λαχανικά. Την επόμενη μέρα, ανήμερα των Χριστουγέννων, η γιορτή συνεχίζεται με το Consoda – μια ιδιαίτερη τελετουργία μνήμης για τους νεκρούς.

Κατά τη διάρκεια του πρωινού, στρώνονται επιπλέον πιάτα στο τραπέζι, αφιερωμένα στις ψυχές των αγαπημένων προσώπων που έχουν φύγει από τη ζωή. Η πράξη αυτή θεωρείται ένδειξη σεβασμού και αγάπης, ενώ πιστεύεται ότι φέρνει ευλογία και προστασία στο σπίτι για ολόκληρο το νέο έτος.

Οι 13 καλικάντζαροι – Yule Lads (Ισλανδία)

Στην Ισλανδία, ο ρόλος του Άγιου Βασίλη μοιράζεται… δια 13. Οι Yule Lads είναι μικρόσωμες, σκανταλιάρικες φιγούρες – κάτι σαν καλικάντζαροι – που, σύμφωνα με την παράδοση, κατεβαίνουν από τα βουνά ένας ένας, από τις 12 Δεκεμβρίου μέχρι το τέλος του μήνα.

Κάθε Yule Lad έχει τη δική του «ειδίκευση» στις σκανταλιές: άλλος κλέβει φαγητά από την κουζίνα, άλλος χτυπά πόρτες ή μετακινεί αντικείμενα. Τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους στο περβάζι του παραθύρου και, αν ήταν καλά όλη τη χρονιά, βρίσκουν μικρά δώρα. Αν όμως ήταν άτακτα, το πρωί μπορεί να ανακαλύψουν… μια πατάτα.

Η μάγισσα Befana (Ιταλία)

Στην Ιταλία, ο ρόλος της «φορέα δώρων» δεν περιορίζεται στον Babbo Natale (Άγιο Βασίλη). Τη νύχτα ανάμεσα στις 5 και 6 Ιανουαρίου, κατά την εορτή των Θεοφανείων, λέγεται ότι έρχεται η Befana, μια καλή, ηλικιωμένη μάγισσα που ταξιδεύει πάνω σε σκουπόξυλο.

Σύμφωνα με τον θρύλο, η Befana ζούσε την εποχή της γέννησης του Χριστού, αλλά δεν κατάφερε να βρει τον δρόμο για να του προσφέρει τα δώρα της. Έτσι, κάθε χρόνο, αναζητά το θείο βρέφος, γυρίζοντας σε σπίτια και αφήνοντας δώρα στις κάλτσες των «καλών» παιδιών, ενώ σε εκείνα που δεν ήταν τόσο υπάκουα, αφήνει σύμβολα τιμωρίας, όπως κάρβουνα.

Νύχτα των Ραπανιών (Μεξικό)

Στην πόλη Οαχάκα του Μεξικού, οι μέρες πριν από τα Χριστούγεννα συνοδεύονται από ένα εντυπωσιακό και απολύτως ιδιαίτερο έθιμο: τη Νύχτα των Ραπανιών (Noche de Rábanos). Πρόκειται για μια μεγάλη γιορτή σκαλίσματος ραπανιών, όπου οι συμμετέχοντες δημιουργούν πολύπλοκες συνθέσεις και γλυπτά.

Πάνω στα ραπανάκια απεικονίζονται τα πάντα: από σκηνές της Γέννησης μέχρι θρησκευτικά μοτίβα, φιγούρες της καθημερινότητας, ακόμη και φανταστικά πλάσματα. Χιλιάδες επισκέπτες κατακλύζουν την πόλη για να δουν από κοντά τις δημιουργίες και να συμμετάσχουν στη γιορτή, που έχει πλέον εξελιχθεί σε μεγάλο τουριστικό και πολιτιστικό γεγονός.

Πέταγμα της πουτίγκας στο ταβάνι (Σλοβακία)

Στη Σλοβακία, μία από τις πιο παράδοξες παραδόσεις του χριστουγεννιάτικου δείπνου αφορά την… πορεία της πουτίγκας. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, το μεγαλύτερο σε ηλικία μέλος της οικογένειας παίρνει λίγη από την παραδοσιακή πουτίγκα – συνήθως φτιαγμένη από γάλα, ψωμί, σπόρους παπαρούνας και κάποιο γλυκαντικό – και την εκσφενδονίζει προς το ταβάνι.

Όση περισσότερη πουτίγκα κολλήσει, τόσο μεγαλύτερη θεωρείται ότι θα είναι η τύχη και η ευημερία της οικογένειας την επόμενη χρονιά. Το έθιμο αυτό, αν και φαίνεται αστείο, διατηρείται ακόμη σε αρκετά σπίτια ως παιχνιδιάρικη υπενθύμιση της προσδοκίας για μια «γεμάτη» χρονιά.