«Ο Αιρετικός και ο Ερωτικός»: Μια συζήτηση για δύο βιβλία του Γιάννη Παπαθεοδώρου στο Πολύεδρο

28/11/2025 | 18:02

Μια συζήτηση  για δύο βιβλία του Γιάννη Παπαθεοδώρου, με τίτλο «Ο Αιρετικός και ο Ερωτικός», θα πραγματοποιηθεί  την Τετάρτη  3 Δεκεμβρίου, στις 8 το βράδυ, στο Πολύεδρο.

Τα βιβλία που θα συζητηθούν είναι το «Απατηλό παρελθόν, Ιστορίες της Καβαφικής Κριτικής (1933-1963)», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα και «Αθώα Μάρμαρα, μια διαμάχη για την προτομή του Θεόφιλου Καΐρη (1912)», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις αμολγός.

Συμμετέχουν ο Στέφανος Καβαλλιεράκης, Ιστορικός – Συγγραφέας, πρώην Διευθυντής του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, η Κατερίνα Κωστίου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Διευθύντρια του Εργαστηρίου Αρχειακών Τεκμηρίων και Τύπου, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, ο Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, Ομότιμος καθηγητής Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η Ανδρονίκη Χρυσάφη, Μέλος ΕΔΙΠ Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών και ο συγγραφέας Γιάννης Παπαθεοδώρου, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.

To link της εκδήλωσης στο Facebook:

https://www.facebook.com/events/2684557292017388?acontext=%7B%22event_action_history%22%3A[%7B%22mechanism%22%3A%22attachment%22%2C%22surface%22%3A%22newsfeed%22%7D]%2C%22ref_notif_type%22%3Anull%7D

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

 010100081691.jpg

“ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ”. Η γνωστή φράση του Κ. Π. Καβάφη έστρεψε, ήδη από τον Μεσοπόλεμο, την καβαφική κριτική στην επίμονη αλλά και αντιφατική αναζήτηση του ρόλου της ιστορίας στην ποίησή του. Αμέσως μετά το θάνατο του ποιητή (1933), ο Τίμος Μαλάνος ισχυριζόταν πως ο Καβάφης “ταξίδεψε τη διαστροφή του στην ιστορία”. Από τα ιατρικά έντυπα έως τα λαϊκά περιοδικά της εποχής, ο Καβάφης περιγράφεται ως ένας ασθενής με συμπτώματα και συμπλέγματα. Αντιδρώντας σε αυτή την άποψη, τη δεκαετία του 1940 ο Γιώργος Σεφέρης υποστήριξε πως “έξω από τα ποιήματά του ο Καβάφης δεν υπάρχει”. Για τον Σεφέρη, το σπουδαιότερο μέσο που είχε ο Καβάφης για να γράψει ποίηση ήταν η “αίσθηση της Ιστορίας”. Ξετυλίγοντας αυτό το νήμα, τη δεκαετία του 1960 ο Στρατής Τσίρκας παρουσίασε έναν “πολιτικό Καβάφη”, που ενδιαφερόταν ενεργά για τα ζητήματα της βρετανικής αποικίας αλλά και της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο. Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται ιστορίες και διαμάχες της καβαφικής κριτικής (1933-1963) που δεν σχετίζονται μόνο με την ποίηση και την ιστορία αλλά και με τη σεξουαλικότητα, τα μοντερνισμό, την αποικιοκρατία. Με αφορμή τον “απατηλό γέρο” της Αλεξάνδρειας, παρακολουθούμε πως μεταμορφώνονται οι εικόνες του παρελθόντος και πως η ποίηση γίνεται μια μορφή ιστοριογραφίας.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

 athoamarmara.jpg

Mάιος του 1912. Ενώ οι κάτοικοι της Άνδρου αναμένουν να δουν τα «αποκαλυπτήρια» της προτομής του Θεόφιλου Καΐρη, η Ιερά Σύνοδος πιέζει το κράτος να ματαιώσει την τελετή και να γκρεμίσει τον αφορισμένο «μαρμαρένιο άνθρωπο». Στις εφημερίδες της Αθήνας, οι νεαροί διανοούμενοι της εποχής (Ζαχ. Παπαντωνίου, Παύλος Νιρβάνας, Γ. Λύχνος) γράφουν μαχητικά άρθρα για την καταδίωξη του «αθώου μαρμάρου». Ο Κωστής Παλαμάς, έχοντας πρόσφατα και ο ίδιος υποστεί διώξεις για την υποστήριξη του δημοτικισμού, γράφει το ποίημα «Στο Θεόφιλο Καΐρη»· ένα εγκώμιο στον «αιρεσιάρχη» φιλόσοφο, για τον οποίο η Πολιτεία κρατάει ακόμα κλειστή την «πόρτα της τιμής». Στο βιβλίο αυτό εξετάζονται οι ιδέες της ελευθεροφροσύνης, με ποικίλες αναδρομές στη δίωξη του Θεόφιλου Καΐρη. Αιρετικοί και «μαλλιαροί» πρωταγωνιστούν σε μια ιστορία που είναι κομβική για την ανάδυση της εκκοσμίκευσης αλλά και για το ήθος της παρρησίας. 

Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει επίσης διδάξει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

papatheodorou.jpg

Τα επιστημονικά άρθρα του καθώς και οι συμμετοχές του σε αντίστοιχα συνέδρια αφορούν το έργο πολλών νεοελλήνων λογοτεχνών (19ος-20ος αιώνας), με κύριο άξονα τη σχέση λογοτεχνίας και ιστορίας.

Στη μονογραφία του Ρομαντικά πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως «εθνικός ποιητής» (Βιβλιόραμα, 2009) εξετάζει τη διαμόρφωση της «εθνικής ποίησης» τον καιρό της Μεγάλης Ιδέας. Από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ κυκλοφορεί, με δική του εισαγωγή, το βιβλίο Η ανάγνωση (2016). Σε συνεπιμέλεια με τον Χρήστο Δερμεντζόπουλο έχει εκδώσει τον συλλογικό τόμο Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και δημοφιλή κουλτούρα (Opportuna, 2021).

Tο 2022, σε μετάφραση του Βάιου Ντάφου, επανεκδόθηκε, από τις Εκδόσεις Αμολγός, το Υπόμνημα του Αδαμάντιου Κοραή, πλαισιωμένο από εκτενή μελέτη του συγγραφέα για τις ιδέες του Διαφωτισμού. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί το βιβλίο του Αθώα μάρμαρα. Μια διαμάχη για την προτομή του Θεόφιλου Καΐρη (2025).

Από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί η μονογραφία του Άγραφες ιστορίες για τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα (2024). Για την «Άγρα» έχει γράψει επίσης το Επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του Μάριου Χάκκα Τυφεκιοφόρος του εχθρού (2024).

Τέλος, έχει συμμετάσχει σε πολλούς συλλογικούς τόμους και σε αφιερώματα για το έργο του Κ.Π. Καβάφη.

Εσωκομματικές εκλογές ΝΔ: Προηγείται ο Αντώνης Κουνάβης για την προεδρία στην ΔΕΕΠ Αχαΐας

Πάτρα: Έκρηξη σε εργοστάσιο στην ΒΙΠΕ – Ένας τραυματίας

Πάτρα: Σοβαρό τροχαίο στην περιοχή Θεριανού με δύο νταλίκες – Ένας τραυματίας – Διακοπή κυκλοφορίας ΦΩΤΟ

Οριακή νίκη Κατσιγιάννη στην προεδρία της ΔΕΕΠ Αχαΐας – Ένσταση από Κουνάβη για επανακαταμέτρηση ψηφοδελτίων

Πάτρα: Μνημόσυνα Σάββατο & Κυριακή

Πάτρα: Έριξαν κροτίδα σε σχολικό συγκρότημα – Τραυματίστηκε 12χρονος μαθητής

Πάτρα: Ελεύθερος με όρους και εγγύηση ο επιχειρηματίας για τα ναρκωτικά – Εμφανίστηκε στην Ανακρίτρια ο γιος και “τα πήρε όλα πάνω του”

Πάτρα – Βιασμός 12χρονης: Προφυλακίστηκε ο 16χρονος