Τη μακροπρόθεσμη διαίρεση της Γάζας σε μία «πράσινη ζώνη» υπό τον έλεγχο ισραηλινών και διεθνών στρατιωτικών δυνάμεων, όπου θα άρχιζε η ανοικοδόμηση, και μία «κόκκινη ζώνη», που θα παραμείνει στα χέρια των Παλαιστινίων, σχεδιάζουν οι ΗΠΑ, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Guardian», το Σάββατο (15.11.2025).
Όπως αναφέρουν στρατιωτικά έγγραφα των ΗΠΑ και πηγές ενήμερες για τα αμερικανικά σχέδια, τα οποία είναι σε γνώση του «Guardian», ξένες δυνάμεις αναμένεται να αναπτυχθούν αρχικά δίπλα σε ισραηλινούς στρατιώτες στα ανατολικά της Γάζας, αφήνοντας τη λεηλατημένη λωρίδα διαιρεμένη από την τρέχουσα «κίτρινη γραμμή» που ελέγχεται από το Ισραήλ.
Τα στρατιωτικά σχέδια των ΗΠΑ εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τη δέσμευση της Ουάσιγκτον να μετατρέψει την εκεχειρία που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα σε μία διαρκή πολιτική διευθέτηση με παλαιστινιακή διοίκηση σε όλη τη Γάζα, όπως είχε υποσχεθεί ο Ντόναλντ Τραμπ.
Τα σχέδια για το μέλλον της Γάζας μεταβάλλονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, αντικατοπτρίζοντας μία χαοτική, αυτοσχέδια προσέγγιση για την επίλυση μίας από τις πιο περίπλοκες και δυσεπίλυτες συγκρούσεις στον κόσμο, και για τη χορήγηση βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης της τροφής και της στέγασης, σε 2 εκατομμύρια Παλαιστινίους.
Μετά από εβδομάδες κατά τις οποίες οι ΗΠΑ προωθούσαν την ανοικοδόμηση με τη μορφή περιφραγμένων καταυλισμών για μικρές ομάδες Παλαιστινίων, που αναφέρονταν ως «εναλλακτικές ασφαλείς κοινότητες» (ASC), τα εν λόγω σχέδια εγκαταλείφθηκαν αυτή την εβδομάδα, ανέφερε στον «Guardian» Αμερικανός αξιωματούχος.
Την ίδια ώρα, ανθρωπιστικές οργανώσεις που έχουν επανειλημμένα εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για το μοντέλο των ASC δήλωσαν στις 14 Νοεμβρίου ότι δεν έχουν ακόμη ειδοποιηθεί για την αλλαγή των σχεδίων.
Οι κίνδυνοι για τη Γάζα
Χωρίς ένα εφαρμόσιμο σχέδιο για μία διεθνή ειρηνευτική δύναμη, την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων και μεγάλης κλίμακας ανοικοδόμηση, η Γάζα κινδυνεύει να βυθιστεί σε μία κατάσταση αναμονής μετά από δύο χρόνια καταστροφικού πολέμου.
Διαμεσολαβητές έχουν προειδοποιήσει για μία κατάσταση που δεν είναι «ούτε πόλεμος, ούτε ειρήνη», σε μία διαιρεμένη Γάζα, με τακτικές ισραηλινές επιθέσεις, μία εδραιωμένη κατοχή, απουσία παλαιστινιακής αυτοδιοίκησης και περιορισμένη ανοικοδόμηση παλαιστινιακών σπιτιών και κοινοτήτων.
Η δημιουργία μίας διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης (ISF) αποτελεί τη βάση του «ειρηνευτικού σχεδίου» του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Η Ουάσινγκτον ελπίζει ότι ένα σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο θα δίνει στη δύναμη αυτή επίσημη εντολή θα εγκριθεί στις αρχές της επόμενης εβδομάδας και αναμένουν ότι θα ακολουθήσουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις στρατευμάτων.
Η διεθνής δύναμη σταθεροποίησης (ISF)
Ο Τραμπ έχει αποκλείσει την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στη Γάζα για να προετοιμάσουν την ισραηλινή αποχώρηση ή τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης. «Οι ΗΠΑ έχουν υπάρξει πολύ σαφείς ότι θέλουν να θέσουν το όραμα και να μην πληρώσουν γι’ αυτό», είπε μία διπλωματική πηγή.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η περιφερειακή διοίκηση Centcom του αμερικανικού στρατού συνέταξε σχέδια ώστε ευρωπαϊκές δυνάμεις – συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων Βρετανών, Γάλλων και Γερμανών στρατιωτών – να αποτελέσουν τον πυρήνα της ISF, σύμφωνα με έγγραφα που έχει στη γνώση του ο «Guardian».
Τα εν λόγω σχέδια περιλαμβάνουν έως και 1.500 στρατιώτες πεζικού από το Ηνωμένο Βασίλειο, με ειδικότητες όπως εξουδετέρωση βομβών και στρατιωτικούς νοσοκόμους, και έως και 1.000 Γάλλους στρατιώτες για εκκαθάριση δρόμων και ασφάλεια.
Οι ΗΠΑ ήθελαν, επίσης, στρατεύματα από τη Γερμανία, την Ολλανδία και τις σκανδιναβικές χώρες, προκειμένου να αναλάβουν τη λειτουργία νοσοκομείων, τη λογιστική υποστήριξη και τις υπηρεσίες πληροφοριών.
Μία πηγή χαρακτήρισε αυτά τα σχέδια «παραληρηματικά». Μετά από μακρές αποστολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ελάχιστοι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ήταν πρόθυμοι να ρισκάρουν τις ζωές των στρατιωτών τους στη Γάζα, παρότι έχουν δεσμευθεί για υποστήριξη. Μόνο η Ιταλία έχει μιλήσει για πιθανή συνεισφορά στρατευμάτων.
Τα έγγραφα είχαν χαρακτηριστεί ως μη απόρρητα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ δεν θεωρούσαν τα στρατιωτικά σχέδια ιδιαίτερα ευαίσθητα, και φαίνεται πως «συγκρούστηκαν» με την πραγματικότητα μέσα σε λίγες ημέρες.
Ένας Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι τα στοιχεία που παρατίθενται στα έγγραφα περιείχαν «πολλές ανακρίβειες» και ότι η Ουάσιγκτον δεν ανέμενε ευρωπαϊκά στρατεύματα να αποτελέσουν τον πυρήνα της ISF, προσθέτοντας ότι ο σχεδιασμός για τη Γάζα εξελίσσεται γρήγορα.
Η Ιορδανία, επίσης, αναφερόταν για πιθανή συνεισφορά εκατοντάδων στρατευμάτων και έως 3.000 αστυνομικών, παρότι ο Βασιλιάς Αμπντάλα έχει ρητά αποκλείσει την αποστολή στρατευμάτων επειδή η χώρα του είναι «πολύ κοντά πολιτικά» στη Γάζα.
Πάνω από το μισό του πληθυσμού της Ιορδανίας είναι παλαιστινιακής καταγωγής, και το να συμφωνήσει να αστυνομεύει τα ερείπια της περιοχής σε συντονισμό με τις ισραηλινές δυνάμεις θα αποτελούσε μία εκρηκτική και αντιδημοφιλή απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ιορδανίας.
Μέχρι τις 13 Νοεμβρίου, ο αμερικανικός στρατός ανέμενε βασικές συνεισφορές από μία ευρεία ομάδα που περιγράφεται ως «ΝΑΤΟ και εταίροι», η οποία περιλάμβανε χώρες σε όλη την Ευρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Χρονοδιάγραμμα αποχώρησης του ισραηλινού στρατού
Ένα αμερικανικό «σχέδιο επιχειρήσεων» για την ISF ορίζει ότι τα στρατεύματα θα υπηρετούν «μόνο στην πράσινη ζώνη». Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η ανάπτυξη των στρατευμάτων θα είναι αρχικά «μικρή», σε μια περιορισμένη περιοχή, με μερικές εκατοντάδες στρατιώτες, και στη συνέχεια θα επεκταθεί αργά σε πλήρη δύναμη 20.000 στρατιωτών σε όλη την περιοχή.
Δεν θα επιχειρεί στη δυτική πλευρά της «κίτρινης γραμμής», όπου η Χαμάς επανακτά τον έλεγχο. «Δεν θα φύγετε από την πράσινη ζώνη», είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος.
Ένα άλλο έγγραφο περιγράφει σχέδια για ξένους στρατιώτες που θα επανδρώσουν τα περάσματα κατά μήκος της γραμμής ελέγχου, αφού «ενσωματωθούν» με τις ισραηλινές δυνάμεις που σταθμεύουν κατά μήκος της, μία αποστολή που πιθανότατα θα προκαλέσει ανησυχία σε πιθανούς συνεισφέροντες.
Οι χώρες που ενδέχεται να συνεισφέρουν στρατεύματα ανησυχούν μήπως βρεθούν ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά μεταξύ Χαμάς και ισραηλινών στρατιωτών, και τα σύνορα αποτελούν συνήθως σημεία υψηλής έντασης. Φοβούνται, επίσης, ότι μπορεί να κατηγορηθούν πως ενισχύουν μια συνεχιζόμενη ισραηλινή κατοχή της Γάζας.
Ο ισραηλινός στρατός θα «εξετάσει τις συνθήκες για αποχώρηση» σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν η διεθνής ασφάλεια θα έχει εγκαθιδρυθεί, σύμφωνα με το σχέδιο, χωρίς να τίθεται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Η επανένωση της Γάζας αποτελεί μέρος μιας διαδικασίας «μετάβασης προς σταθεροποίηση και διαρκή ειρήνη και μετάβαση σε πολιτική διακυβέρνηση», δήλωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος, αλλά πρόσθεσε ότι είναι αδύνατο να οριστεί ημερομηνία για το πότε μπορεί να συμβεί αυτό.
Το σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ περιγράφει μία νέα παλαιστινιακή αστυνομική δύναμη ως «τη μακροπρόθεσμη λύση εσωτερικής ασφάλειας» για τη Γάζα, αλλά οι Αμερικανοί τής έχουν αναθέσει μόνο περιορισμένο ρόλο. Το σχέδιο προβλέπει αρχικά 200 νεοσύλλεκτους, που θα αυξηθούν μέσα σε έναν χρόνο σε μια δύναμη 3.000 έως 4.000 αστυνομικών, που αντιστοιχεί μόνο στο ένα πέμπτο της προγραμματισμένης ανάπτυξης δυνάμεων ασφαλείας.
Η ανοικοδόμηση της Γάζας
Οι ΗΠΑ θεωρούν την ανοικοδόμηση μέσα στην «πράσινη ζώνη» ως μέρος μίας ασαφούς πορείας για την επανένωση της Γάζας, πείθοντας Παλαιστινίους πολίτες να περάσουν τη γραμμή ισραηλινού ελέγχου.
«Καθώς τα πράγματα προχωρούν και δημιουργούνται συνθήκες ώστε να υπάρξει σημαντική πρόοδος στην ανοικοδόμηση, οι Παλαιστίνιοι θα μετακινούνται εκεί και θα αρχίζουν να ευημερούν», είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος. «Ο κόσμος θα λέει ”το θέλουμε αυτό”. Κανείς δεν μιλά για στρατιωτική επιχείρηση για να το επιβάλει».
Ωστόσο, ακόμη και η οριοθέτηση μίας «πράσινης ζώνης» στη Γάζα ενέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει συγκρίσεις με το Ιράκ και το Αφγανιστάν, όπου ο όρος έγινε συνώνυμος με τις αποτυχίες του αμερικανικού στρατού.
Στη Βαγδάτη και την Καμπούλ, οι πράσινες ζώνες ήταν θύλακες περιτριγυρισμένοι από τσιμεντένια φράγματα κατά των εκρήξεων, όπου οι δυτικές δυνάμεις και οι τοπικοί τους σύμμαχοι αποσύρονταν για να ξεφύγουν από τη βία που η αποστολή τους είχε προκαλέσει στις κοινότητες γύρω τους.
Το σχέδιο να χρησιμοποιηθεί η βοήθεια για να προσελκύσει τον πληθυσμό της Γάζας σε μία περιοχή υπό ισραηλινό έλεγχο, μετά από δύο χρόνια ενός πολέμου που κρίθηκε ως γενοκτονία από τον ΟΗΕ, έχει ομοιότητες με άλλες καταστροφικές πολιτικές των ΗΠΑ από εκείνες τις συγκρούσεις.
Περίπου μια δεκαετία πριν οι Ταλιμπάν καταλάβουν την Καμπούλ, οι ΗΠΑ ισχυρίζονταν ότι έφερναν «κυβέρνηση σε κουτί» στο νότιο Χελμάντ για να κερδίσουν την εύνοια των πολιτών. Η επαρχία παρέμεινε προπύργιο ανταρτών.
Το σχέδιο του Τραμπ δεσμεύεται για την αποστρατιωτικοποίηση των παλαιστινιακών φατριών στη Γάζα και μία τελική ισραηλινή αποχώρηση σε μία «περίμετρο ασφαλείας», που θα διαμορφωθεί σε παλαιστινιακό έδαφος. Αυτό θα διευκολυνθεί από την ISF και θα επιτρέψει την έναρξη της ανοικοδόμησης «προς όφελος του λαού της Γάζας».
Η ανάγκη για ανασυγκρότηση στη Γάζα είναι επείγουσα, με περισσότερα από το 80% των κτισμάτων να είναι κατεστραμμένα ή να έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές από τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν όλων των σχολείων και νοσοκομείων, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι περιμένουν είδη πρώτης ανάγκης για καταφύγια και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι ζουν σε σκηνές, χωρίς πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, όπως καθαρό νερό.
