Οι καρδιαγγειακές παθήσεις παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, αφού μόνο το 2023 ήταν υπεύθυνες για 1 στους 3 θανάτους, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Global Burden of Disease (GBD), που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American College of Cardiology (JACC). Οι ερευνητές αποδίδουν αυτό το εντεινόμενο πρόβλημα στην αύξηση του πληθυσμού, τη γήρανση, αλλά και την αυξανόμενη έκθεση σε παράγοντες κινδύνου, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης.
Παγκόσμιες διακυμάνσεις στο «βάρος» των καρδιαγγειακών παθήσεων
Η έκθεση επισημαίνει σημαντικές παγκόσμιες, περιφερειακές και εθνικές διαφορές στην επιβάρυνση των καρδιαγγειακών παθήσεων, ακόμη και μεταξύ χωρών με παρόμοιες οικονομίες. Οι ερευνητές ανέλυσαν 376 ασθένειες σε 204 χώρες από το 1990 έως το 2023, προσδιορίζοντας τους βασικούς παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα, όπως η αύξηση του πληθυσμού, η γήρανση και η έκθεση σε παράγοντες κινδύνου.
Τα στοιχεία επιβεβαίωσαν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις παραμένουν η κύρια αιτία αναπηρίας και θανάτου παγκοσμίως. Το 2023, 437 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με αναπηρία λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων, αριθμός αυξημένος κατά 1,4 φορές από τα 320 εκατομμύρια το 1990. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά είχαν 16 φορές μεγαλύτερο πρόβλημα από τις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά. Επιπροσθέτως, οι καρδιαγγειακές παθήσεις προκάλεσαν 19,2 εκατομμύρια θανάτους το 2023, από 13,1 εκατομμύρια το 1990.
Οι κύριοι παράγοντες πρόκλησης αναπηρίας ήταν:
- ισχαιμική καρδιακή νόσος
- ενδοεγκεφαλική αιμορραγία,
- ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο και
- υπερτασική καρδιακή νόσος.
Καθοριστικός ο ρόλος των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου
Είναι αξιοσημείωτο ότι το 79,6% όλων των αναπηριών εξαιτίας καρδιαγγειακών παθήσεων το 2023 συνδέονταν με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι οι αναπηρίες λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 100 εκατομμύρια από το 1990, εξαιτίας της αύξησης και της γήρανσης του πληθυσμού. Οι κύριοι παράγοντες περιλαμβάνουν μεταβολικούς παράγοντες, όπως υψηλό δείκτη μάζας σώματος (BMI) και αυξημένη γλυκόζη νηστείας, ακολουθούμενοι από συμπεριφορικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, η έκθεση στον μόλυβδο και η αύξηση της θερμοκρασίας.
Συγκεκριμένα:
- Οι μεταβολικοί παράγοντες αντιπροσώπευαν το 67,3% των αναπηριών λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων.
- Οι συμπεριφορικοί παράγοντες το 44,9%.
- Οι περιβαλλοντικοί και επαγγελματικοί παράγοντες συνέβαλαν κατά 35,8%.
Κύρια ευρήματα
➤ Οι θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις αυξήθηκαν από 13,1 εκατομμύρια το 1990 σε 19,2 εκατομμύρια το 2023.
➤ Η ισχαιμική καρδιακή νόσος έπληξε 240 εκατομμύρια άτομα, ενώ η περιφερική αρτηριακή νόσος έπληξε 122 εκατομμύρια. Το εγκεφαλικό επεισόδιο εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου και αναπηρίας.
➤ Οι άνδρες παρουσιάζουν γενικά υψηλότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις σε σύγκριση με τις γυναίκες, με τον κίνδυνο να αυξάνεται απότομα μετά την ηλικία των 50 ετών.
➤ Ο υψηλός ΔΜΣ και η γλυκόζη νηστείας ήταν οι ταχύτερα αυξανόμενοι μεταβολικοί παράγοντες, αντανακλώντας τις παγκόσμιες τάσεις παχυσαρκίας και διαβήτη.
➤ Η υψηλή συστολική αρτηριακή πίεση παραμένει ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στο φορτίο των καρδιαγγειακών παθήσεων, ακολουθούμενη από:
- ανθυγιεινή διατροφή,
- περιβαλλοντικούς κινδύνους, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, η έκθεση στον μόλυβδο και η μη βέλτιστη θερμοκρασία,
- υψηλή χοληστερόλη LDL,
- χρήση καπνού,
- νεφρική δυσλειτουργία,
- χαμηλή σωματική δραστηριότητα και
- κατάχρηση αλκοόλ.
➤ Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκάλεσε σχεδόν 4 εκατομμύρια καρδιαγγειακούς θανάτους το 2023.
Αντιμετωπίζοντας μια παγκόσμια πρόκληση
«Το φορτίο των καρδιαγγειακών παθήσεων είναι σημαντικά μεγαλύτερο στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές. Η έρευνα παρέχει μια σαφή εικόνα του πού σημειώνεται πρόοδος και πού απαιτείται επείγουσα δράση», δήλωσε ο δρ. Gregory A. Roth, κύριος συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Προγράμματος Μετρήσεων Καρδιαγγειακής Υγείας στο Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον. «Τα αποτελέσματά μας παρέχουν έναν οδικό χάρτη για την προσαρμογή των πολιτικών υγείας, ώστε να αντιμετωπιστούν οι σχετικοί κίνδυνοι για κάθε πληθυσμό. Στοχεύοντας στην πρόληψη των κινδύνων με αποτελεσματικές πολιτικές και οικονομικά αποδοτικές θεραπείες, μπορούμε να μειώσουμε τους πρόωρους θανάτους από μη μεταδοτικές ασθένειες».
