Έντονες επικρίσεις δέχεται το NHS στη Βρετανία, μετά τη δημοσιοποίηση κατευθυντήριων γραμμών που παρουσιάζουν θετικά στοιχεία των γάμων μεταξύ πρώτων εξαδέλφων, παρά τον αποδεδειγμένο αυξημένο κίνδυνο γέννησης παιδιών με γενετικές ανωμαλίες και τις καταγγελίες ότι η πρακτική συνδέεται με καταπίεση των γυναικών σε ορισμένες κοινότητες.
Οι οδηγίες του NHS και τα «οφέλη» που προβάλλει
Το πρόγραμμα Γονιδιωματικής Εκπαίδευσης του NHS υποστήριξε ότι οι γάμοι μεταξύ πρώτων εξαδέλφων, αν και αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης γενετικών ασθενειών, προσφέρουν οφέλη όπως «ισχυρότερα δίκτυα οικογενειακής υποστήριξης» και «οικονομικά πλεονεκτήματα». Σύμφωνα με τις οδηγίες, η πιθανότητα γέννησης παιδιού με γενετική πάθηση στον γενικό πληθυσμό κυμαίνεται στο 2-3%, ενώ σε παιδιά πρώτων εξαδέλφων αυξάνεται στο 4-6%, με το NHS να τονίζει ότι «η πλειονότητα των παιδιών αυτών γεννιέται υγιής».
Το έγγραφο υποστηρίζει επίσης ότι η απαγόρευση θα «στιγματίσει πολιτισμικές παραδόσεις» και προτείνει αντί για απαγόρευση την ενίσχυση γενετικής συμβουλευτικής, ενημερωτικών καμπανιών και προγραμμάτων ευαισθητοποίησης.
Σύνδεση με γενετικές παθήσεις και κόστος για το σύστημα υγείας
Η πρακτική, που είναι διαδεδομένη κυρίως στη βρετανική πακιστανική κοινότητα, έχει συνδεθεί με υψηλότερα ποσοστά γενετικών διαταραχών όπως η κυστική ίνωση και η δρεπανοκυτταρική αναιμία. Στοιχεία δείχνουν ότι έως και το 20% των παιδιών με συγγενή προβλήματα σε πόλεις όπως το Σέφιλντ, η Γλασκώβη και το Μπέρμιγχαμ προέρχονται από πακιστανικές οικογένειες, όταν στο γενικό πληθυσμό το ποσοστό δεν ξεπερνά το 4%. Το οικονομικό κόστος για το NHS υπολογίζεται σε δισεκατομμύρια λίρες.
Πολιτικές αντιδράσεις: «Καταστροφή για την υγεία και τα δικαιώματα των γυναικών»
Ο βουλευτής των Συντηρητικών Ρίτσαρντ Χόλντεν δήλωσε ότι το κόμμα του θα προχωρήσει σε νομοθεσία για την απαγόρευση των γάμων μεταξύ πρώτων εξαδέλφων, υποστηρίζοντας ότι η πρακτική «καταστρέφει την ένταξη, τα δικαιώματα των γυναικών και την υγεία όσων εμπλέκονται». Όπως είπε, «το NHS δεν πρέπει να γονατίζει μπροστά σε επιζήμιες και καταπιεστικές πολιτισμικές πρακτικές».
Κατηγόρησε μάλιστα το Εργατικό Κόμμα και τον Κιρ Στάρμερ ότι «αγνοούν τα δίκαια αιτήματα της πλειονότητας των Βρετανών» και ότι επιτρέπουν την πρακτική «ως πίσω πόρτα για τη μετανάστευση».
Οι ειδικοί προειδοποιούν για βία τιμής και διαφθορά
Ο δρ Πάτρικ Νας, ειδικός στο θρησκευτικό δίκαιο και διευθυντής του Pharos Foundation στην Οξφόρδη, χαρακτήρισε «απογοητευτικό» το γεγονός ότι το NHS δημοσιεύει οδηγίες που αναφέρονται σε «υποτιθέμενα κοινωνικά οφέλη» χωρίς να επισημαίνουν τις αποδεδειγμένες σχέσεις με βία τιμής, διακρίσεις λόγω φύλου και διαφθορά οικογενειακών δομών.
«Ο γάμος μεταξύ πρώτων εξαδέλφων είναι αιμομιξία και πρέπει να απαγορευτεί άμεσα. Δεν υπάρχει καμία ισορροπία ανάμεσα σε μια πολιτισμική επιλογή και τις σοβαρές συνέπειες στη δημόσια υγεία», τόνισε, ζητώντας την άμεση απόσυρση του κειμένου.
Η κοινή γνώμη και το ιστορικό πλαίσιο
Δημοσκόπηση της YouGov έδειξε ότι τρία τέταρτα των Βρετανών υποστηρίζουν την απαγόρευση των γάμων μεταξύ πρώτων εξαδέλφων, ενώ μόλις το 9% επιθυμεί να παραμείνει το ισχύον καθεστώς.
Το NHS υπενθύμισε ότι η πρακτική έχει ιστορικό στη Βρετανία ήδη από τον 16ο αιώνα, όταν ο Ερρίκος Η΄ θέσπισε νόμο που του επέτρεψε να παντρευτεί την Άννα Μπολέυν και στη συνέχεια την ξαδέλφη της, Αικατερίνη Χάουαρντ.
protothema
