Του Θέμη Μπάκα
Η πολιτική, ιδίως τα τελευταία χρόνια, δείχνει να απομακρύνεται από το μέτρο και τη συνέπεια που κάποτε τη διέκριναν. Στη θέση τους βλέπουμε, ολοένα και συχνότερα, μετακινήσεις προσώπων, δηλώσεις που διαψεύδονται την επομένη ημέρα, προσωπικές αντιπαραθέσεις που ξεχνιούνται για χάρη μιας «συμμαχίας προσωπικής ευκαιρίας».
Οι κατηγορίες μετατρέπονται σε επαίνους, οι «αντίπαλοι» σε συμμάχους, και όλα αυτά όχι στη βάση ιδεών, αλλά στη λογική της προσωπικής επιβίωσης μέσα σε ένα πολιτικό παιχνίδι εξουσίας. Το φαινόμενο είναι οριζόντιο, η ασυνέπεια στην πολιτική δεν έχει ιδεολογικό πρόσημο. Έχει στόχο μόνο την παραμονή στην καρέκλα. Κι όμως, το ουσιαστικότερο ερώτημα δεν είναι τι κάνουν οι επαγγελματίες πολιτικοί, αλλά τι αντέχει – και τι συγχωρεί – η κοινωνία.
Γιατί συνεχίζουμε, ως πολίτες, να επιβραβεύουμε πρόσωπα που αλλάζουν στάση, κατά το δοκούν; Γιατί δείχνουμε ανοχή σε λόγους ακραίους ή προσβλητικούς, που αν τους ακούγαμε στο οικογενειακό μας τραπέζι θα αντιδρούσαμε; Γιατί στην πολιτική σκηνή όλα τα βαφτίζουμε «στυλ», «άποψη», «μαγκιά»;
Δεν μπορεί να αποτελεί απάντηση ενός πολιτικού το επιχείρημα «εμένα με ψήφισαν τόσοι χιλιάδες πολίτες». Γιατί η αλήθεια είναι πως οι αριθμοί αυτοί δεν λένε ολόκληρη την ιστορία. Οι εταιρείες δημοσκοπήσεων θα είχε αξία να μας ενημερώνουν, όχι μόνο για το ποσοστό που συγκεντρώνει ένας υποψήφιος, αλλά και για το πόσοι συμπολίτες του δεν πήγαν να ψηφίσουν στην περιοχή όπου εκλέγεται. Για το πόσους απομάκρυνε από την κάλπη η στάση του, η «γλώσσα» του, η αδιαφορία του.
Η πραγματική αλλαγή θα έλθει μόνο από
τη συνειδητή απόφαση των ψηφοφόρων
Κι όμως, ακόμη κι αυτό δεν αρκεί ως απάντηση. Γιατί η πραγματική αλλαγή δεν θα έρθει από την επίκληση αριθμών, αλλά από τη συνειδητή απόφαση των ψηφοφόρων. Όχι μόνο όσων επιλέγουν να πηγαίνουν στην κάλπη, αλλά κυρίως εκείνων που πλέον απέχουν – και μ’ αυτή την αποχή αφήνουν την καθημερινότητα, ακόμη και τη δική τους, να καθορίζεται από άλλους.
Και την ίδια ώρα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μετατραπεί σε σκηνικό μιας παράστασης. Αιρετοί με θέσεις ευθύνης ποζάρουν σε διαδρόμους και γραφεία, συνοδευόμενοι από λεζάντες του τύπου «το είπαμε, το κάναμε», «το ζητήσαμε – έγινε». Όμως, η πολιτική δεν είναι εικόνα. Η πολιτική μετριέται σε αποτελέσματα, όχι σε φωτογραφίες.
Κι εδώ το ερώτημα γίνεται άμεσο και ανθρώπινο:
Ζούμε καλύτερα; Βελτιώθηκε η καθημερινότητα στην Υγεία, την εργασία, στην Παιδεία, στη στέγαση; Οι πολίτες που παλεύουν αντιμέτωποι με το κόστος ζωής, που προσπαθούν να σταθούν όρθιοι σε μια δύσκολη πραγματικότητα, είδαν πραγματική αλλαγή ή μόνο επικοινωνιακά τρικ;
Αντί να μπαίνουμε σε έναν ατέρμονο διάλογο για το τι έγινε πριν από 10 ή 15 χρόνια, ας κοιτάξουμε το παρόν. Τί συνέβη την τελευταία τετραετία. πενταετία; Τί περιμένουμε αύριο; Και κυρίως, τί είμαστε διατεθειμένοι να ανεχθούμε ακόμα;
Αν οι ίδιοι οι πολιτικοί επαναλαμβάνουν αδιάκοπα προς τους «αντιπάλους» τους το «να πάτε σπίτι σας», ίσως έχει έρθει η στιγμή να το πούμε εμείς – ψύχραιμα, δίκαια αλλά και αποφασιστικά – σε εκείνους που δεν έχουν προσφέρει πραγματικό έργο. Διότι, ίσως η φράση αυτή να ακούγεται τόσο συχνά, ακριβώς επειδή πολλοί από αυτούς δεν έχουν πού αλλού να πάνε εκτός από το σπίτι τους.
Δεν είναι λίγοι οι επαγγελματίες της πολιτικής που δεν έχουν εργαστεί ποτέ εκτός των κομματικών γραφείων, που δεν έχουν δοκιμαστεί στην αγορά, δεν έχουν διαχειριστεί μια επιχείρηση, δεν έχουν γευτεί την ανασφάλεια του μεροκάματου. Κι αυτό δεν είναι από μόνο του προσβλητικό.
Είναι, όμως, εξαιρετικά προβληματικό όταν οι ίδιοι άνθρωποι καλούνται να παίρνουν αποφάσεις για πολίτες που ζουν καθημερινά μέσα σε αυτή την αγωνία – της δουλειάς που χάνεται, του εισοδήματος που δεν φτάνει, της οικογένειας που προσπαθεί να σταθεί όρθια. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι οι ίδιοι δεν αρκούνται στο να αποφασίζουν για λογαριασμό μας, αλλά συχνά κουνάνε και το δάχτυλο στους πολίτες, δηλαδή στους πραγματικούς εργοδότες τους, εκείνους που με την ψήφο τους τους εμπιστεύθηκαν.
Η πολιτική δεν είναι χώρος επιβολής ούτε αλαζονείας. Είναι χώρος ευθύνης και λογοδοσίας. Και κάθε φορά που ξεχνιέται αυτό, η απόσταση ανάμεσα στην κοινωνία και τους εκπροσώπους της μεγαλώνει επικίνδυνα.
Η δημοκρατία δεν έχει ανάγκη από επαγγελματίες της εξουσίας που αντιμετωπίζουν την πολιτική σαν βιοπορισμό. Δεν έχει ανάγκη από ανθρώπους του κομματικού σωλήνα και των έμμισθων κομματικών θέσεων του δημοσίου. Υπάρχουν κι άλλα παιδιά έξω από όλα αυτά – τα δικά σας παιδιά, τα παιδιά του σπιτιού σας. Εκείνα που δεν περιφέρονται με τα χέρια στις τσέπες ανάμεσα σε γραφεία εργαζομένων, παριστάνοντας τους «εργατοπατέρες», επειδή κάποτε βολεύτηκαν από το «σύστημα» και ανταπέδωσαν με 20-30 εξυπηρετήσεις. Εκείνα που δεν μοιράζουν ψηφοδέλτια σε συμπολίτες που βρέθηκαν στην ανάγκη τους, αλλά παλεύουν καθημερινά, σπουδάζουν, εργάζονται, προσπαθούν να σταθούν όρθια με αξιοπρέπεια.
Ας σταματήσουμε να επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος. Όλοι τα είδαμε, όλοι τα ζήσαμε, όλοι κουβαλάμε τα απόνερα αυτών των «λογικών». Ας μην τα φορτώσουμε και στις επόμενες γενιές. Οι νέοι δεν μας χρωστάνε τίποτα. Εμείς τούς χρωστάμε την ελπίδα, την εμπιστοσύνη και το δικαίωμα στο όνειρο.
Η δημοκρατία έχει ανάγκη από ανθρώπους με συνέπεια, εντιμότητα και πραγματική γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας. Κι αυτό είναι ευθύνη όλων μας: να μην παρασυρόμαστε από εικόνες και λόγια, αλλά να κρίνουμε με μνήμη, με κριτήριο και με θάρρος. Γιατί μόνο τότε η πολιτική μπορεί να ξαναβρεί το μέτρο της και η κοινωνία την εμπιστοσύνη της.
ΣΣ: Ο Θέμης Μπάκας είναι πολιτευτής Αχαΐας.
