Οι ακτιβιστές για την ευημερία των ζώων στην Ινδία θρηνούν τον θάνατο ενός ιδιαίτερα αγαπημένου ελέφαντα, τον οποίο προσπαθούσαν επί χρόνια να επανεντάξουν. Ο Σανκάρ, ο μοναδικός αφρικανικός ελέφαντας στον ζωολογικό κήπο του Δελχί, που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε απομόνωση, αρνήθηκε να φάει την Τετάρτη και κατέρρευσε το βράδυ. Παρά τις κτηνιατρικές προσπάθειες, ο 29χρονος αρσενικός ελέφαντας πέθανε μέσα σε 40 λεπτά, σύμφωνα με τις αρχές.
Για 24 χρόνια, ο Σανκάρ υπέμεινε μια μοναχική ύπαρξη – συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 13 ετών σε πλήρη απομόνωση.
Η αιτία του θανάτου του δεν έχει ακόμη γίνει γνωστή. «Έχει διαταχθεί έρευνα για τα αίτια του θανάτου», δήλωσε ο διευθυντής του ζωολογικού κήπου, Σαντζίτ Κουμάρ, στο BBC.
Ο Σανκάρ ήταν ένας από τους δύο αφρικανικούς ελέφαντες που έφτασαν στην Ινδία το 1998 ως διπλωματικό δώρο από τη Ζιμπάμπουε προς τον τότε πρόεδρο της Ινδίας, Σανκάρ Νταγιάλ Σάρμα.
Όμως ο σύντροφός του πέθανε το 2001, σύμφωνα με τον κύριο Κουμάρ.
Ένας πρώην υπάλληλος του ζωολογικού κήπου, ο οποίος δεν επιθυμεί να κατονομαστεί, δήλωσε ότι μετά τον θάνατο του συντρόφου του, ο Σανκάρ μεταφέρθηκε προσωρινά μαζί με τους ασιατικούς ελέφαντες του ζωολογικού κήπου, αλλά το εγχείρημα δεν πέτυχε.
«Ήταν πολύ επιθετικοί μεταξύ τους», είπε, προσθέτοντας ότι σύντομα ο Σανκάρ απομονώθηκε.
«Ήταν παιχνιδιάρης όταν είχε τον σύντροφό του. Ήταν πολύ δημοφιλείς στους επισκέπτες του ζωολογικού κήπου. Η συμπεριφορά του Σανκάρ άλλαξε μετά τον θάνατο του άλλου αφρικανικού ελέφαντα. Ο Σανκάρ δεν αποδέχθηκε ποτέ τη συντροφιά άλλου ελέφαντα, ούτε εκείνοι τον δέχθηκαν. Έμεινε χωρίς φίλους», δήλωσε ο πρώην υπάλληλος.
Το 2012, ο Σανκάρ μεταφέρθηκε σε νέο περιφραγμένο χώρο, όπου βρέθηκε ουσιαστικά σε συνθήκες πλήρους απομόνωσης — παρά την ομοσπονδιακή απαγόρευση του 2009 για την κράτηση ελεφάντων σε μοναξιά για διάστημα άνω των έξι μηνών. Παρέμεινε εκεί μέχρι τον θάνατό του.
Εδώ και χρόνια, ακτιβιστές ζητούσαν να απομακρυνθεί ο Σανκάρ από τον ζωολογικό κήπο και να μεταφερθεί σε ένα καταφύγιο άγριας ζωής που φιλοξενεί και άλλους αφρικανικούς ελέφαντες.
Το 2021, μια αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο του Δελχί ζητούσε τη μεταφορά του Σανκάρ σε ένα καταφύγιο με άλλους αφρικανικούς ελέφαντες. Δύο χρόνια αργότερα, το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση, παραπέμποντας τον αιτούντα στην επιτροπή που διαχειρίζεται τις μεταφορές άγριων ζώων από ζωολογικούς κήπους.
Μέχρι την Τετάρτη, ο Σανκάρ ήταν ένας από τους μόλις δύο αφρικανικούς ελέφαντες που βρίσκονται σε ζωολογικούς κήπους της Ινδίας. Ο άλλος — επίσης ενήλικος αρσενικός — ζει στον ζωολογικό κήπο του Μαϊσούρ, στη νότια πολιτεία Καρνατάκα.
Οι ζωολογικοί κήποι δυσκολεύονταν εδώ και καιρό να βρουν συντρόφους για τους δύο αρσενικούς αφρικανικούς ελέφαντες, καθώς οι προσπάθειες καθυστερούσαν λόγω υψηλού κόστους, κανονιστικών εμποδίων, πολλαπλών εγκρίσεων και ανησυχιών για την ευημερία των ζώων, σύμφωνα με την εφημερίδα The Indian Express.
Ακτιβιστές έχουν επίσης επικρίνει τις συνθήκες διαβίωσης του Σανκάρ στον ζωολογικό κήπο του Δελχί, περιγράφοντας το περίβλημά του ως μουντό και ανεπαρκές.
«Είναι σπαρακτικό να τον βλέπεις να πεθαίνει έτσι,» δήλωσε η Νικίτα Νταουάν, ιδρύτρια της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Youth For Animals, η οποία είχε καταθέσει την αίτηση στο δικαστήριο το 2021.
«Ήταν κάτι που μπορούσε εύκολα να προληφθεί. Δεν είχε σοβαρά προβλήματα υγείας. Ήταν πολύ νέος.»
Το προσδόκιμο ζωής των αφρικανικών ελεφάντων είναι τα 70 χρόνια.
Ο κ. Κουμάρ, διευθυντής του ζωολογικού κήπου του Δελχί, δήλωσε ότι «δεν υπήρχε αναφορά για ασθένεια ή μη φυσιολογική συμπεριφορά» στην περίπτωση του Σανκάρ έως το πρωί της Τετάρτης.
Η ακτιβίστρια για την ευημερία των ζώων, Γκάουρι Μάουλεκι, δήλωσε ότι ο θάνατος του Σανκάρ αντανακλά «χρόνια θεσμικής αδιαφορίας και παραμέλησης» και έκανε λόγο για συστημική αποτυχία που απαιτεί λογοδοσία.
«Μια εσωτερική έρευνα απλώς δεν αρκεί», δήλωσε η Μάουλεκι στο BBC.
«Πρόκειται για μια συστημική αποτυχία που απαιτεί πραγματική λογοδοσία και πρέπει να λειτουργήσει ως σημείο καμπής ώστε να σταματήσει οριστικά η σκληρή πρακτική της απομόνωσης ελεφάντων και άλλων κοινωνικών ζώων στους ζωολογικούς μας κήπους.»
Όταν ρωτήθηκε για τις καταγγελίες περί παραμέλησης, ο κ. Κουμάρ απάντησε ότι «δόθηκε όλη η απαραίτητη φροντίδα και περιποίηση», αλλά αρνήθηκε να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις.
Τον Οκτώβριο του 2024, η Παγκόσμια Ένωση Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων (WAZA) ανέστειλε τη συμμετοχή του ζωολογικού κήπου του Δελχί λόγω ανησυχιών για τις συνθήκες διαβίωσης του Σανκάρ, μετά από αναφορές ότι ήταν δεμένος με αλυσίδες, όπως ανέφερε το πρακτορείο ειδήσεων PTI.
Ο παγκόσμιος οργανισμός έδωσε προθεσμία μέχρι τον Απρίλιο του 2025 στον ζωολογικό κήπο του Δελχί για να μεταφέρει τον Σανκάρ ή να βελτιώσει τη φροντίδα του, προειδοποιώντας ότι η ιδιότητα μέλους του θα τερματιστεί αν δεν τηρηθεί η προθεσμία.
Την επόμενη μέρα από την κοινοποίηση της αναστολής, ένας ομοσπονδιακός υπουργός επιθεώρησε τον χώρο του Σανκάρ και δήλωσε ότι η υγεία του φαινόταν βελτιωμένη. Στις 15 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε σχέδια για την εύρεση θηλυκού συντρόφου για τον Σανκάρ, λέγοντας ότι η Ζιμπάμπουε και η Μποτσουάνα είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον και πως βρίσκονταν σε εξέλιξη οι σχετικές διαδικασίες.
Όμως, σύμφωνα με τους υπευθύνους του ζωολογικού κήπου του Δελχί, δεν έλαβαν άλλες ειδοποιήσεις από τον παγκόσμιο οργανισμό.
Και ο Σανκάρ πέθανε πριν μπορέσει να του βρεθεί σύντροφος.
