του Νίκου Μπίστη
Γίνεται αντιληπτό ότι είτε στην Γαλλία, είτε στην Ελλάδα , η οπουδήποτε άλλου η Αριστερά θέλει να αναμετρηθεί με επιτυχία με την Δεξιά και την Ακροδεξιά πρέπει να δημιουργήσει πλατύτατες συμπαρατάξεις, όχι μόνο κοινωνικές αλλά και πολιτικές.
Είναι γνωστή η ρήση «οι εκλογές κερδίζονται στο Κέντρο, όχι όμως από το κέντρο». Ρήση που συνήθως επιβεβαιώνεται. Είναι αναμενόμενο , τόσο η Αριστερά , όσο και η Δεξιά να προσπαθούν να προσελκύσουν τα μεσαία στρώματα που ενώ οικονομικά πιέζονται ταυτοχρόνως πολιτικά θέλουν σταθερότητα, δηλαδή κυβέρνηση. Τα λαϊκά στρώματα για την Αριστερά αποτελούν προνομιακό χώρο χωρίς όμως τις βεβαιότητες του παρελθόντος. Και αυτό γιατί η οικονομία μόνο σε τελευταία ανάλυση παίζει πρωτεύοντα ρόλο ενώ μεσολαβούν στοιχεία του εποικοδομήματος ικανά να εγκλωβίσουν τμήμα των λαϊκών στρωμάτων σε απλουστευτικές επιδερμικές λύσεις, συνήθως Ακροδεξιάς προέλευσης.
Ο Τσίπρας φαίνεται να έχει διαμορφώσει εδραία την πεποίθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παρά τις σημαντικές επιτυχίες του ως κυβέρνηση , ηττήθηκε γιατί έσπασε η συμμαχία με τα μεσαία στρώματα και η δεξιά πολιτικά κέρδισε το κέντρο. Τα μεσαία στρώματα πιέστηκαν λόγω πρωτίστως του μνημονιακού κορσέ, αλλά και η ρητορική της «ταξικής μεροληψίας» που ανέμιζε μέρος του στελεχικού δυναμικού του ΣΥΡΙΖΑ, τα οδήγησε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε προκατάληψη απέναντι στα μεσοστρώματα . Ανεξαρτήτως της βασιμότητας του λόγου η εκλογική αποτύπωση ήταν οδυνηρή. Η χώρα σώθηκε και βγήκε από τα μνημόνια αλλά η κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτα έσπασε και στην πορεία σκόρπισε.
Ο Τσίπρας φαίνεται ότι θέλει να την ανασυγκροτήσει σε νέες βάσεις και αυτή είναι η δική μου ανάγνωση της πολιτικής που σταδιακά εξαγγέλλει . Δεν είναι αφελής ώστε να μην ξέρει ότι η αφετηρία του , η βάση του, είναι τα λαϊκά στρώματα και η Αριστερά. Ταυτοχρόνως όμως ξέρει ότι αυτό δεν αρκεί για να ηττηθεί στην κάλπη η Δεξιά, χρειάζεται και το Κέντρο , το θολό, το ευμετάβλητο , το πολιτικά ασταθές Κέντρο. Κάνει, λοιπόν, συνειδητά άνοιγμα προς αυτό. Και ταυτοχρόνως προσπαθεί να επανοικειοποιηθεί η Αριστερά την έννοια του πατριωτισμού βλέποντας ότι η Δεξιά και η Ακροδεξιά – αλλά δυστυχώς και οι άλλες δυνάμεις – με αφορμή την πολύτιμη για την χώρα Συμφωνία των Πρεσπών με την Βόρεια Μακεδονία εξαπέλυσαν μια βρώμικη και ανήθικη προπαγάνδα που επηρέασε ένα μέρος των πολιτών. Αν η επανοικειοποιηση του πατριωτισμού συνοδευόταν με υποχώρηση σε εθνικιστικές πιέσεις ( πχ στα ελληνοτουρκικά ) , θα είχε πέσει στην παγίδα της οικειοποίησης της πολιτικής του αντιπάλου. Δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να συνηγορεί με μια τέτοια ερμηνεία αλλά σε κάθε περίπτωση, επειδή οι έννοιες είναι φορτισμένες ας αφήσουμε να μιλήσει το παράδειγμα: πατριωτική ήταν η Συμφωνία των Πρεσπών και έτσι νοείται ο σύγχρονος πατριωτισμός.
Η κριτική από τα αριστερά στον Τσίπρα εστιάστηκε στην εγκατάλειψη της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Λυπάμαι αλλά οι φορείς αυτής της κριτικής δεν κατάλαβαν τι έγινε το καλοκαίρι του 2015. Οι αυταπάτες της ριζοσπαστικής Αριστεράς έδωσαν την θέση τους στον ρεαλισμό της μεταρρυθμιστικής Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς. Περισσότερο ενστικτωδώς, χωρίς επεξεργασίες και προετοιμασία και χωρίς χρόνο στην διάθεση του, ο Τσίπρας πήρε την σωστή απόφαση. Πολλοί , όμως, από αυτούς που τον ακολούθησαν , ποτέ δεν συμφιλιωθήκαν- σε αντίθεση με αυτόν – με τις συνέπειες και το βάθος αυτής της στροφής και τώρα που βρίσκονται ενώπιος ενωπίω με την αναπόδραστη εξέλιξη αντιδρούν βίαια. Τα πράγματα όμως είναι απλά. Αριστερά , Κεντροαριστερά, πολιτική οικολογία οφείλουν να συγκροτήσουν ένα μεγάλο πόλο, μέχρι τις παρυφές της Δεξιάς δίνοντας χώρο και ρόλο σε μη αριστερές προοδευτικές δυνάμεις . Και επειδή η επικαιρότητα του σοσιαλισμού δεν βρίσκεται σε πρώτη ζήτηση ας περιοριστούμε σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα με τρεις αιχμές : δημοκρατία , κοινωνικό κράτος, κλιματική αλλαγή. Ένα ευρύτατο, δηλαδή, δημοκρατικό μέτωπο. Αλλιώς Μητσοτάκης.
Οι τελευταίες εξελίξεις στην Γαλλία αποτυπώνουν παρόμοιους προβληματισμούς Προφανώς άλλο η Γαλλία , άλλο η Ελλάδα και διαφορετικά τα εκλογικά συστήματα. Όμως η προοδευτική διέξοδος απέναντι στην Λεπέν βρίσκεται και εκεί στην πιο πλατεία συμπαράταξη. Όπως φαίνεται από τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις το Μακρονικό κεντρώο μπλοκ συρρικνώνεται ενώ το πιο συντηρητικό τμήμα του , οι Ρεπουμπλικάνοι ανοιχτά ερωτοτροπούν προγραμματικά με την Λεπέν, η οποία σταθερά προηγείται με ποσοστό γύρω στο 33%. Το Νεο Λαϊκό Μέτωπο ακολουθεί με ποσοστό περίπου 25% και με δημοσκοπική άνοδο. Το ενδιαφέρον πολιτικά εύρημα των δημοσκοπήσεων έγκειται στο εξής : Αν το Λαϊκό Μέτωπο διασπαστεί τότε η συνεργασία Σοσιαλιστών, Κομμουνιστών και κόμματος Γκλυξμαν παίρνει 15 % ενώ η συνεργασία Μελανσον και Οικολόγων 11% . Οι ψηφοφόροι του Λαϊκού Μετώπου δεν επιβραβεύουν την αδιαλλαξία του Μελανσόν ( ενός πολιτικού με ποσοστό δημοφιλίας μικρότερο από του Μακρόν , ο οποίος κατήγγειλε βίαια την στροφή του Τσίπρα το 2015) που αρνείται κάθε επαφή με τον κεντρώο χώρο δίνοντας εικόνα μοιρολατρικής αποδοχής της επικράτησης της Λεπέν,. Αντιθέτως οι Σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές χωρίς να μειώνουν την κριτική στον Μακρόν κρατάνε ανοιχτό τον δρόμο της συνεργασίας με τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους του που αντιτίθενται στην Λεπέν αλλά δεν συμφωνούν με κυβέρνηση υπό τον Μελανσόν. Δεν πρόκειται για θεωρητικό σχήμα, Στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών η πλειοψηφία των κεντρώων μακρονικων ψήφισε υποψήφιους του Νέου Λαϊκού Μετώπου ( Σοσιαλιστές κατά κανόνα) και έτσι η Αριστερά κατέκτησε την σχετική κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Με το σύστημα των δυο γύρων η στάση του Νέου Λαϊκού Μετώπου, οψέποτε γίνουν εκλογές, είναι προδιαγραμμένη αν βέβαια δεν παρουσιάσει αυτοκτονικές τάσεις. Πρέπει να κατέβει ενιαίο για να περάσει στον δεύτερο γύρο και να διεκδικήσει την πλειοψηφία από την Λεπέν. Και να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να συγκροτηθεί στον δεύτερο γύρο προοδευτικό μέτωπο με τους κεντρώους μετριοπαθείς οπαδούς του Μακρόν. Αλλιώς Λεπέν.
Γίνεται, έτσι, αντιληπτό ότι είτε στην Γαλλία, είτε στην Ελλάδα , η οπουδήποτε άλλου η Αριστερά θέλει να αναμετρηθεί με επιτυχία με την Δεξιά και την Ακροδεξιά πρέπει να δημιουργήσει πλατύτατες συμπαρατάξεις, όχι μόνο κοινωνικές αλλά και πολιτικές Αυτό απαιτεί ικανότητα συνθέσεων, συμβιβασμών, ευελιξία , ανοιχτό μυαλό και μεγάλο στομάχι. Αλλιώς δεν κάνει για την πολιτική.
(Ο Νίκος Μπίστης είναι στέλεχος της Νέας Αριστεράς, πρώην υπουργός- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την «Εφημερίδα των Συντακτών Σαββατοκύριακο»)
