Το Φεστιβάλ Μουσικής Χάλκης επιστρέφει για τέταρτη χρονιά, με τίτλο «Πνοή της Θάλασσας, Χορδή του Φεγγαριού», από τις 6 έως τις 10 Σεπτεμβρίου. Ψυχή της διοργάνωσης και καλλιτεχνικός διευθυντής, ο Νίκος Χαλιάσας. Με πάθος για τη μουσική από παιδί, μελέτησε βιολί με τον Τάτση Αποστολίδη στο Ωδείο Αθηνών, ξεκινώντας σε ηλικία 6 ετών, σπούδασε στο Ωδείο «Νίκος Σκαλκώτας», στη Royal Academy of Music του Λονδίνου και το Trinity College of Music.
Από το 2001 είναι μόνιμο μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (ΚΟΑ) ως κορυφαίος βιολιστής και το 2018 ανέλαβε ως καλλιτεχνικός διευθυντής και μαέστρος της ορχήστρας Camerata Junior του Συλλόγου Φίλων Μουσικής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Από το 2021 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής και του Φεστιβάλ Χάλκης – Δημήτρης Κρεμαστινός κι εμείς είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε μαζί του για τις φετινές συναυλίες, το μέλλον της μουσικής και, φυσικά, για τη μαγική Χάλκη.
Gala: Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, ποια ήταν η έμπνευση, οι βασικές σκέψεις και προτεραιότητες για το φετινό πρόγραμμα;
Νίκος Χαλιάσας: Βασική προτεραιότητα είναι πάντα η επιλογή προγραμμάτων με ποιότητα και ποικιλία, ταυτόχρονα, δε, συντονισμένων με την επικαιρότητα. Φέτος τιμάμε τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου μας μουσουργού Μίκη Θεοδωράκη στη μία από τις πέντε συναυλίες του φεστιβάλ, προσκαλούμε για πρώτη φορά μια κιθάρα (επί τρία: κλασική, ακουστική και ηλεκτρική), μια άρπα, καθώς και μια σημαντική ελληνοβουλγαρική σύμπραξη! Ολα αυτά συμβαίνουν μέσα στις μέρες της σεπτεμβριανής πανσελήνου, η οποία δίνει το δικό της ιδιαίτερο χρώμα στο φετινό φεστιβάλ – και στον τίτλο του «Πνοή της Θάλασσας, Χορδή του Φεγγαριού».
G.: Η συνεργασία μουσικών από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ) και τη Φιλαρμονική της Σόφιας είναι από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του φετινού φεστιβάλ. Πώς προέκυψε και τι σηματοδοτεί στο ευρύτερο πολιτιστικό τοπίο των Βαλκανίων;
N.X.: Προέκυψε από την υφιστάμενη συνεργασία της ΚΟΘ με τη Φιλαρμονική της Σόφιας, και αφού γνώριζα γι’ αυτή και τη σημαντική συμβολή της στα μουσικά δρώμενα της βορείου Ελλάδος, σκέφτηκα πως θα είναι ωραίο να το επεκτείνουμε και νοτιότερα. Τα Βαλκάνια είναι μια πολύ ζωντανή μουσικά περιοχή και η πρωτοβουλία του διευθυντή της ΚΟΘ Σίμου Παπάνα για συνεργασίες με τις γειτονικές μας χώρες είναι εξαιρετικά σημαντική.
G.: Η επένδυση στη νέα γενιά μουσικών είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της μουσικής. Μάλιστα, φέτος η Χάλκη θα φιλοξενήσει και την Camerata Junior. Τι σημαίνει για εσάς η παρουσία νέων μουσικών στο φεστιβάλ;
N.X.: Η μουσική έχει ανάγκη τους νέους και οι νέοι έχουν ανάγκη τη μουσική. Ως μαέστρος της Camerata Junior, βλέπω σε εβδομαδιαία βάση τη σπίθα που έχουν τα παιδιά, τα οποία στη Χάλκη θα έχουν την ευκαιρία να παίξουν δίπλα σε ώριμους επαγγελματικά μουσικούς της ΚΟΑ, αλλά και να δείξουν στα συνομήλικα παιδιά που μένουν στο νησί πόσο ωραίο είναι να ασχολούνται με τη μουσική.
G.: Το Φεστιβάλ Μουσικής Χάλκης πραγματοποιείται σε υπαίθριους χώρους του νησιού, όπως ο περίβολος μιας εκκλησίας ή το λιμάνι. Επηρεάζει αυτό τη μουσική εμπειρία και την απόδοση των έργων;
N.X.: Από το Ηρώδειο έως τη μικροσκοπική μας Χάλκη, όλα τα καλοκαιρινά φεστιβάλ που πραγματοποιούνται σε ανοιχτούς χώρους έχουν ένα μικρό μειονέκτημα όσον αφορά την ακουστική των χώρων. Ομως η μαγεία της κάθε τοποθεσίας αντισταθμίζει το όποιο μειονέκτημα. Καλλιτέχνες και κοινό αφήνονται να παρασυρθούν από την υπέροχη ατμόσφαιρα του νησιού.
G.: Η μία συναυλία-αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη προβλέπεται να είναι από τις πιο συγκινητικές στιγμές του φετινού φεστιβάλ. Αλήθεια, ποιες συνθέσεις του κρατάτε ως μουσική παρακαταθήκη;
N.X.: Πρώτα απ’ όλα χαίρομαι που ο κόσμος της Χάλκης θα έρθει σε επαφή με αυτά τα υπέροχα έργα. Απαντώντας στο ερώτημά σας, θα έλεγα πως κατά τη γνώμη μου ο Μίκης Θεοδωράκης είναι παγκοσμίως ταυτισμένος με τον «Ζορμπά» του, ένα έργο του οποίου αποσπάσματα θα παίξουμε στις 10 Σεπτεμβρίου στο Λιμάνι της Χάλκης.
G.: Συμφωνείτε πως η μουσική είναι το μόνο πράγμα που συνεχίζει να εκπλήσσει ευχάριστα; Πώς βλέπετε την εξέλιξη της μουσικής στο μέλλον, είτε μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης είτε μέσω μιας επιστροφής/μετεξέλιξης της ροκ ή της τζαζ;
N.X.: Η μουσική είναι ταυτόσημη με την εξέλιξη του ανθρώπου. Τον συντροφεύει παντού. Ως εκ τούτου φυσικά και εξελίσσεται, παραλλάσσεται, αλλά και παραμένει πιστή στις κλασικές φόρμες και μένει διαχρονικά κλασική. Ειδικά ο 18ος και ο 19ος αιώνας δεν νομίζω ότι θα σβήσουν ποτέ όσο θα υπάρχει ο άνθρωπος στον πλανήτη μας. Πειραματισμοί, μετεξελίξεις, νέες εμπνεύσεις, είναι δεδομένο πως θα υπάρχουν, χρησιμοποιώντας όλα τα σχετικά εργαλεία. Παραδοσιακά, όπως τα κλασικά όργανα, και καινούρια, όπως το ΑΙ και κάθε νέα τεχνολογία. Κλασικές φόρμες σύνθεσης αναμεμειγμένες με πρωτοποριακές δημιουργίες.
G.: Εχετε εκφράσει στο παρελθόν την ιδιαίτερη αγάπη σας για την κινηματογραφική μουσική και την τζαζ. Πώς σας επηρεάζουν στον τρόπο που διευθύνετε και ακούτε τον κόσμο γύρω σας;
N.X.: Η κινηματογραφική μουσική είναι μια απολύτως περιγραφική μουσική. Ο δε μαέστρος από την πλευρά του προσπαθεί με τις κινήσεις και τις εκφράσεις του να «περιγράψει» στους μουσικούς και το κοινό τη μουσική που διευθύνει ώστε να γίνει όσο πιο κατανοητός μπορεί. Ετσι, λοιπόν, βλέπω κατά κάποιον τρόπο μια συγγενική σχέση μαέστρου και κινηματογράφου. Ο μαέστρος έχει έναν σημαίνοντα αφηγηματικό ρόλο. Η τζαζ από τη μεριά της έχει έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού – ένα στοιχείο που χρειάζεται ο μαέστρος τόσο κατά τις πρόβες όσο και στις συναυλίες. Το κάθε έργο, παιγμένο από διαφορετικούς μουσικούς κι ορχήστρες, σε διαφορετικά μέρη, υπό διαφορετικές συνθήκες, σε αναγκάζει να αυτοσχεδιάζεις στο τι θα πεις, πώς θα κινηθείς, πώς θα αντιμετωπίσεις την κάθε νέα συνθήκη και πρόκληση.
G.: Οταν σβήνει το χειροκρότημα της τελευταίας συναυλίας, με ποιον τρόπο η απλότητα και η ομορφιά της Χάλκης σάς εμπνέει να επιστρέψετε;
N.X.: Επειτα από 3 χρόνια στο φεστιβάλ, μπορώ να πω πως το τελευταίο χειροκρότημα είναι το επισφράγισμα μιας επιτυχημένης διοργάνωσης. Δίνει σε όσους εργαστήκαμε τεράστια ικανοποίηση, ενώ παράλληλα, από την επόμενη μέρα, η απλότητα και η ομορφιά που λέτε μας εμπνέουν για να ξεκινήσουμε άμεσα τον σχεδιασμό του επόμενου φεστιβάλ. Να σκεφτούμε ποιες μουσικές και ποιοι καλλιτέχνες θα ταιριάξουν καλύτερα στο όραμα για την επόμενη χρονιά. Τα χρώματα, οι εικόνες, η γαλήνη δίνουν τη δική τους βοήθεια στην έμπνευση και τη σκέψη μας.
protothema
