του Αλέξη Χαρίτση, Προέδρου Νέας Αριστεράς
Το 2019 ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε τη δική του «μεγάλη θεσμική τομή»: το επιτελικό κράτος. Σήμερα όλοι ξέρουν πώς πήγε αυτό. Για να παραφράσω τον ποιητή, αν αποσυνθέσεις το επιτελικό κράτος, στο τέλος θα δεις να σου μένουν πελατειακότητα, αναξιοκρατία, διάλυση, ανικανότητα, αυταρχισμός.
Πελατειακότητα. Το «επιτελικό κράτος», με κορυφαίο παράδειγμα το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατέληξε προνομιακός μηχανισμός διανομής δημόσιων πόρων σε ημετέρους. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διενεργεί ελέγχους για αμφιλεγόμενους διαγωνισμούς, απευθείας αναθέσεις, διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Μια μεγάλη πυραμίδα διαφθοράς που στην κορυφή της βρίσκεται το Μέγαρο Μαξίμου.
Αναξιοκρατία. Την είδαμε και πρόσφατα στον τρόπο αξιολόγησης του ερευνητικού προγράμματος «Trust Your Stars»: διάτρητες και αδιαφανείς επιτροπές, χωρίς επιστημονική αντιστοίχιση με τα αντικείμενα, με καταγγελίες για «φωτογραφικούς» πίνακες που καθυστέρησαν μήνες να ανακοινωθούν. Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό του ψευδεπίγραφου «κράτους των αρίστων» συνολικά.
Διάλυση. Γενικευμένη. Δύο μόνο παραδείγματα. Το ΕΣΥ καταρρέει. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat η Ελλάδα κατέχει δύο θλιβερές πρωτιές: πρώτη με χιλιάδες «λειτουργικά» ανασφάλιστους πολίτες, που στερούνται εξετάσεις και θεραπείες λόγω κόστους, πρώτη και στις ιδιωτικές δαπάνες υγείας.
Ο σιδηρόδρομος παραμένει όπως ήταν πριν από τα Τέμπη: χωρίς ενεργό ψηφιακό σύστημα ασφάλειας, με αραιό δίκτυο που καλύπτει μόλις το 1,5% των μετακινήσεων, με ηλεκτροκίνηση μόλις στο 37%, χωρίς γραμμή υψηλής ταχύτητας.
Ανικανότητα. Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στο παρελθόν. Καλοκαίρι 2025: Χίος. Πάτρα. Κύθηρα. Πρέβεζα. Κερατέα. Η κυβέρνηση της καμένης γης και της μετάθεσης της ευθύνης στους πολίτες. Η «αποτελεσματικότητα» έμεινε μόνο στα διαγγέλματα που πια δεν παρακολουθεί κανείς.
Αυταρχισμός. Οι υποκλοπές, η υπαγωγή της ΕΥΠ στον Πρωθυπουργό, η λίστα Πέτσα, ο κυβερνητικός έλεγχος των ανεξάρτητων αρχών. Ενα κράτος που αντί να λογοδοτεί, παρακολουθεί και φιμώνει.
Ο φαύλος κύκλος του κομματικού κράτους της Δεξιάς πρέπει να κλείσει οριστικά. Και για να γίνει αυτό, η Αριστερά – μαζί με τις δυνάμεις της οικολογίας, της σοσιαλδημοκρατίας και των κοινωνικών κινημάτων – οφείλει να καταθέσει το δικό της σχέδιο για μια αποφασιστική ρήξη με τη λογική του κομματικού κράτους.
Στον σύγχρονο κόσμο, η μάχη δεν είναι όπως παλιά για «λιγότερο» ή «περισσότερο» κράτος. Είναι για το περιεχόμενο και τον ρόλο του. Εμείς θέλουμε το κράτος να υπηρετεί συγκεκριμένες στοχεύσεις: αναδιανομή του πλούτου, δίκαιη πράσινη μετάβαση, διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, φορολογική δικαιοσύνη, κοινωνική προστασία.
Ενα κράτος που δεν θα σπαταλά δημόσιους πόρους, αλλά θα τους κατευθύνει στην Υγεία, στην Παιδεία, στις δημόσιες υποδομές. Που θα στηρίζεται στους ανθρώπους του, αξιοποιώντας τις ικανότητες όλων, χωρίς κομματικά φίλτρα και αποκλεισμούς. Που θα υπηρετεί την πράσινη μετάβαση όχι ως πρόσχημα κερδοσκοπίας, αλλά ως μοχλό παραγωγικού μετασχηματισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ενα κράτος δικαίου που εμπνέει εμπιστοσύνη, εγγυάται δικαιώματα και απελευθερώνει δημιουργικές δυνάμεις που καταπιέζονται από την αδικία και την αδιαφάνεια. Η Δεξιά μάς κατηγορεί ως «κρατιστές». Δεν μας φοβίζει όμως. Οχι μόνο γιατί η ίδια αντιλαμβάνεται το κράτος ως λάφυρο. Αλλά και γιατί στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων και προκλήσεων, χρειαζόμαστε ισχυρή κρατική παρέμβαση απέναντι στην ασυδοσία των ισχυρών ιδιωτικών συμφερόντων.
Η Νέα Αριστερά θα καταθέσει στη ΔΕΘ 12 προτάσεις για το πώς θέλουμε να είναι αυτό το κράτος. Το πώς δηλαδή θέλουμε να είναι η ζωή μας στην Ελλάδα του 2025.
