Η φετινή ΔΕΘ αποκτά ξεχωριστή σημασία για τη μεσαία τάξη, καθώς η κυβέρνηση αναγνωρίζει ανοιχτά ότι υπήρξε η πιο αδικημένη κοινωνική κατηγορία την τελευταία δεκαετία. Το πακέτο μέτρων που θα παρουσιάσει ο πρωθυπουργός υπερβαίνει τα 1,5 δισ. ευρώ και στοχεύει σε τρεις βασικούς άξονες: τις οικογένειες με παιδιά, τους μισθωτούς μεσαίων εισοδημάτων και τους ιδιοκτήτες που δηλώνουν εισόδημα από ενοίκια. Οι συγκεκριμένες κατηγορίες βρέθηκαν επί χρόνια στο «μάτι του κυκλώνα», σηκώνοντας δυσανάλογο βάρος φόρων και εισφορών, χωρίς ουσιαστικά ανταλλάγματα.
Πρώτος στόχος είναι η φορολογική ελάφρυνση των οικογενειών με παιδιά. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με την υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση για οικογένειες, καθώς η διαφορά σε σχέση με τα άτεκνα νοικοκυριά είναι σχεδόν μηδενική. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η χώρα μας έχει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στον ευρωπαϊκό νότο, με αποτέλεσμα ζευγάρια που μεγαλώνουν δύο παιδιά και έχουν εισόδημα 30 ή 35 χιλιάδων ευρώ να πληρώνουν σχεδόν τα ίδια με ένα νοικοκυριό χωρίς παιδιά. Η μελέτη της Eurobank που δημοσιεύθηκε πρόσφατα ανέδειξε για ακόμη μια φορά αυτή την αδικία, η οποία πλέον αναμένεται να αντιμετωπιστεί με νέες κλίμακες ή ενδιάμεσους συντελεστές.
Στη δεύτερη γραμμή παρεμβάσεων βρίσκονται οι ιδιοκτήτες ακινήτων που φορολογούνται για τα ενοίκια. Το σημερινό καθεστώς θεωρείται υπερβολικά σκληρό: 15% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ, αλλά απότομα 35% για το επόμενο κλιμάκιο και 45% για ποσά άνω των 35.000 ευρώ. Η «σκάλα» αυτή λειτουργεί αποτρεπτικά για την τυπική δήλωση των εισοδημάτων και επιβαρύνει δυσανάλογα μικροϊδιοκτήτες που ζουν από τα ενοίκια. Στη ΔΕΘ θα παρουσιαστεί σχέδιο για εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή που θα εξομαλύνει την καμπύλη και θα κάνει το σύστημα δικαιότερο.
Τρίτο πεδίο αφορά τους μισθωτούς με εισοδήματα 20.000–40.000 ευρώ. Πρόκειται για εργαζομένους που δεν δικαιούνται επιδόματα, αλλά φορολογούνται με υψηλούς συντελεστές, φτάνοντας να δίνουν 44% ήδη από τις 40.000 ευρώ. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου το όριο αυτό θεωρείται «υψηλό εισόδημα», στην Ισπανία ο συντελεστής 45% επιβάλλεται μετά τις 300.000 ευρώ, στην Πορτογαλία το 48% ξεκινά από τις 85.000 ευρώ, ενώ στην Κύπρο και τη Μάλτα το 35% ισχύει μετά τις 60.000 ευρώ. Η διαφορά είναι εντυπωσιακή και δείχνει πόσο πιεσμένοι είναι οι Έλληνες μισθωτοί. Η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε διορθώσεις που θα ελαφρύνουν αυτή την κατηγορία, η οποία αποτελεί την «καρδιά» της μεσαίας τάξης.
Στο ίδιο πακέτο εντάσσεται το στεγαστικό, το οποίο εξελίσσεται σε μείζον κοινωνικό πρόβλημα. Η εκτίναξη των ενοικίων έχει απορροφήσει μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος, οδηγώντας νέους και οικογένειες σε απόγνωση. Η κυβέρνηση σχεδιάζει ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών με κοινοτικούς πόρους, επενδύοντας σε νέες κατασκευές και αξιοποίηση ακινήτων, με στόχο να συγκρατηθούν οι τιμές και να αποκτήσουν περισσότερα νοικοκυριά πρόσβαση σε στέγη.
Παράλληλα, στο τραπέζι βρίσκονται και άλλες παρεμβάσεις: μόνιμη ενίσχυση στους χαμηλοσυνταξιούχους από τον Νοέμβριο, αυξήσεις στους ένστολους και πρόσθετα κίνητρα για την εργασία. Όμως το βάρος της πολιτικής κατεύθυνσης πέφτει σαφώς στη φορολογία, που αποτελεί την κύρια πηγή αδικιών.
Η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, αν και συζητήθηκε, απορρίπτεται οριστικά. Το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι θα δημιουργούσε «δημοσιονομική βόμβα». Σήμερα, με πληθωρισμό 2,4%, θα κόστιζε μόλις 350 εκατ. ευρώ και θα απέφερε 24 ευρώ ελάφρυνση σε έναν φορολογούμενο των 20.000 ευρώ. Αλλά σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού, όπως το 10%, το κόστος θα εκτοξευόταν σε 1,5 δισ. και θα υπονόμευε την πορεία των δημόσιων οικονομικών. Έτσι, προτιμήθηκαν στοχευμένες αλλαγές που διορθώνουν αδικίες χωρίς να εγκλωβίζουν τη χώρα σε μελλοντικά ρίσκα.
Το μήνυμα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι ξεκάθαρο: μετά από χρόνια που η μεσαία τάξη θεωρούνταν ο «σπόνσορας» του προϋπολογισμού, έρχεται η ώρα να λάβει ελαφρύνσεις και στήριξη. Οι εξαγγελίες της ΔΕΘ δεν παρουσιάζονται ως προεκλογικές παροχές, αλλά ως διορθωτικές κινήσεις σε ένα σύστημα που έπληξε οικογένειες με παιδιά, μισθωτούς μεσαίων εισοδημάτων και ιδιοκτήτες που δηλώνουν ενοίκια. Το αν οι παρεμβάσεις αυτές θα μετατραπούν σε πραγματική ανάσα για την καθημερινότητα των πολιτών θα φανεί τους επόμενους μήνες, όμως για πρώτη φορά το κέντρο βάρους μετατίθεται ξεκάθαρα πάνω στους αδικημένους της μεσαίας τάξης.
