του Δημήτρη Παπανικολάου
«Άχ ομορφιά κι αν δεν μου παραδόθηκες ολόκληρη ποτέ
κάτι κατάφερα να σου υποκλέψω»
Οδυσσέας Ελύτης
Ακινδύνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου
Τα Ελεγεία της Οξώπετρας
Η Ποίηση, από το μέρος της ψυχής εκπορευομένη, αντανακλώντας με την ενατένιση το πνεύμα των Ιδεών, αισθητοποιείται με τη φαντασία, ως έκλαμψη του νου και με λέξεις-αναπνοές έρχεται με τα όνειρα στων αισθημάτων τη χώρα, μαγεύοντας τους νοσταλγούς των ουρανών.
Ποιός λυγμός και ποιός ρυθμός, αντηχεί στα κράσπεδα του μηδενός;
Ποιά φωτεινή πηγή, φέγγει τα σκοτεινά περάσματα της ύπαρξης;
Ποιά αρχή, ποιά στιγμή, ποιά κύματι θαλάσσης υμνωδία
του ανέμου μουσική, δονεί και κινητοποιεί το Είναι;
«Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω»,1 την φιλοσοφική θεώρηση στην ποίηση της Μάρως Γαλάνη.
Η παρουσία και η απουσία προσώπων και πραγμάτων, η μέσα φωνή που αντιλαλεί και ενσταλάζει πάνω στην κόλλα τη λευκή όλο το φορτίο των συναισθημάτων της, είναι εκεί, σαν καθρέφτης και φως, σαν γη και ουρανός. Με τη γραφή να αντικατοπτρίζει και να αντιφεγγίζει την εσωτερική οδό, αναζητά τη διέξοδο απ’ αυτό που την εγκλωβίζει.
«Δευτερευόντως είμαι εκείνη,
η έγκλειστη σε τόπο υγρό
σκοτεινό
που αποτρέπει τη συνείδηση του χρόνου».
Με αυτογνωσία και αγωνία, αναμετριέται με τα ιδεώδη, τα ανείπωτα, το φαίνον, το κρυπτόν και τη ρευστότητα επιθυμιών. «Με φαινομενολογική αναγωγή»,2 μετουσιώνει τη συγκίνηση σε ύλη ονειρική, αναζητώντας στην αγκαλιά του Έρωτα την ποθητή γαλήνη.
«Κι εσύ κι εγώ
για πάντα,
θα χρωστάμε στην έκπληκτη,
από τον έρωτά μας
νεροποντή
προσήλωση και πίστη
ευλαβική».
Μα ο χρόνος είναι εκεί, για να θυμίσει ότι όλα έχουν γραφτεί, στου σώματος την αλκή και της ψυχής τα πάθη, καθώς η γιορτή των ανέμων τελειώνει κι έρχονται τα σύννεφα, με της βροχής τα δάκρυα να σημαίνουν «μετά τον κατακλυσμό»,3 την εντός της απουσία και σιωπή, θέτοντας εκ νέου το σημείο μηδέν, για την «αιώνια επιστροφή».4
«Να περπατήσουμε μαζί
την άλλη διαδρομή,
εσύ κι εγώ να χτίσουμε
περάσματα, γεφύρια
και νοήματα».
Πάλι λοιπόν απ’ την αρχή, η εξακολουθητική αναμέτρηση εαυτού, με ό,τι ως θέαση και ενόραση δύναται να αισθανθεί, για να το εκφράσει σωματοποιημένο σε δημιουργική πράξη.
«Θα επεκταθώ στα ανείπωτα,
όλα θα στα πω
τα μύχια, τα περίεργα»…
Η Μάρω Γαλάνη πιστοποιεί, εγγράφει και υπογράφει με αυτοσυνειδησία, ό,τι την πόνεσε και την καθόρισε.
«Το πηγαινέλα του αβέβαιου έρωτα.
Ένα φιλί που δεν το φόρεσε κανείς
κι ένα χάδι μετέωρο που δεν ακούμπισε το σώμα»
Απογυμνωμένη και διάφανη, λυγμική και απελευθερωμένη, από την καθημερινή βία και έκβαση των μετέωρων πραγμάτων, πορεύεται μοναχική στον χώρο και τον χρόνο.
«Θα εκκρεμεί για πάντα
μια λευκή γραμμή
που θα μπορούσε να ενώσει
την κόρη του δεξιού ματιού
με το κέντρο της καρδιάς».
Γράφει για τους αγαπώντες την χάρη και την ομορφιά, φανερώνοντας με άλλο μέτρο και ρυθμό, εν είδει ονειρικής χορογραφίας, το δικό της μυστικό. Ομνύει στο μυστήριο της ζωής κι ανιστορεί τη δύναμη του πάθους, αντίστροφα γυρίζοντας το νήμα του καιρού.
«Πετάς κι ανοίγεσαι,
φεύγεις εσύ
και μένει ο κόσμος μου
φτώχια παλιά
και πλούτος νέος».
Για όλα τα όνειρα που πέταξαν σαν τα πουλιά, για ό,τι αρνήθηκε και με μια πνοή εκφράζει εδώ αισθαντικά, ως μνήμη και προσδοκία, αδυνατώντας να ξεχάσει εκείνο που την έχει συνεγείρει, σαν άλλη μάντισσα προφέρει «λόγια παράξενα, αινιγματικά».5
«Τι ωραία, τα μελλούμενα κι όσα περίσσεψαν της λήθης».
Αυτά ποιεί, με γλώσσα κοφτερή και ασπαίρουσα, χρόνους μετά την πρώτη της γραφή, γιατί μια λέξη αρκεί,
του θαύματος,
το θάμβος να εκφράσει.
Βιβλιογραφία
1.Οδυσσέας Ελύτης. «Ιδιωτική οδός». Εκδόσεις Ύψιλον/βιβλία. Αθήνα 1990
2.Harold Bloom. «Η αγωνία της επίδρασης». Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Δημήτρης Δημηρούλης. Εκδόσεις Άγρα. Αθήνα 1989
3.Percy Bysshe Shelley. «A Defence of Poetry» 1821. «Υπεράσπιση της Ποίησης». Απόδοση: Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Εκδόσεις Ύψιλον/βιβλία. Αθήνα 1996
Σημειώσεις
1. Κ.Π.Καβάφης. «Ποιήματα»-«Θάλασσα του πρωϊού». Φιλολογική επιμέλεια. Γ.Π.Σαββίδη, σ.52. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρεία. Αθήνα 1982
2. Edmund Husserl. «Για τη φαινομενολογία της συνείδησης του εσωτερικού χρόνου», εισαγωγή-επιλογή & μετάφραση κειμένων: Νίκος Σουελτζής, σελ. 29. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Ηράκλειο 2020
3. Arthur Rimbaud. «Εκλάμψεις». Μετάφραση: Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, σ. 9-11. Εκδόσεις Ηριδανός. Αθήνα 1981
4. Friedrich Nietzsche «Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα». Μετάφραση: Άρης Δικταίος, σ. 217-223. Εκδόσεις Δωδώνη. Αθήνα-Γιάννινα 1983
5. Οδυσσέας Ελύτης. «Το Άξιον εστί»-«Η Γένεσις». σ.18. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρεία. Αθήνα 1979
O Δημήτρης Παπανικολάου, είναι συγγραφέας.
Διετέλεσε διοικητικός υπεύθυνος της Δημοτικής Πινακοθήκης Πατρών
Μάρω Γαλάνη
«Όσα περίσσεψαν της λήθης»
Διορθώσεις: Αλεξάνδρα Πατρικίου
Ξυλογραφία εξωφύλλου και σχεδιασμός έκδοσης: Γιάννης Παπαδόπουλος. Εργαστήριο ΟΜΠΛΟΣ. Πάτρα
Εκτύπωση-βιβλιοδεσία: Στέλιος Πετράκης
Εκδόσεις Πολύεδρο 2023
Βιογραφικό σημείωμαΗ Μάρω Γαλάνη γεννήθηκε και ζει στην Πάτρα. Είναι χορογράφος, ερευνήτρια του Community Dancetheatre και του Performance Writing, Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό στο Τ.Επ.Ε.Κ.Ε του Πανεπιστημίου Πατρών και διδάσκουσα Performance Writing στα Εργαστήρια Ποιητικού Λόγου, στο Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, σε συνεργασία με το Τμήμα Κινηματογράφου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει βιβλία για τον χορό, την λογοτεχνία και το θέατρο. Βραβεύτηκε για το διήγημα «Φιλί να φυλάγεσαι» το 2016, στον διαγωνισμό μικροαφηγήματος της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημία Πατρών. Το θεατρικό έργο της «PAΣY 74.135», εκδόσεις «το Δόντι», παρουσιάστηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας το 2020. Αρθρογραφεί και είναι συνεργάτιδα στο portal πολιτισμού: ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό Culture Book.
