Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου, πρώην υπουργού
Κάτι πολύ χαρακτηριστικό της εποχή μας είναι οι επιθέσεις που υφίσταται η ελευθερία. Σε όλα τα επίπεδα. Από την ελευθερία της ιδιοκτησίας και της επιχειρηματικής και οικονομικής γενικότερα δραστηριότητας μέχρι την ελευθερία του λόγου, της έκφρασης και των γενικότερων ατομικών δράσεων. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες οικονομικές και υγειονομικές κρίσεις, ο δημόσιος τομέας σταδιακά ανέκτησε περισσότερες εξουσίες και σταθερά παρεμβαίνει στις οικονομικές και στις καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες.
Μέσα από αυτές τις εξελίξεις καινούργιοι φορείς συνέχεια δημιουργούνται (ανεξάρτητες αρχές, κέντρα, εταιρίες, οργανισμοί, ινστιτούτα κλπ) που διαφεντεύουν με διάφορους τρόπους τις ζωές μας καθορίζοντας τα όρια των δραστηριοτήτων μας. Στελεχωμένοι με λογής πρόσωπα (ειδικούς, μάνατζερς, μελετητές και διαφόρων ειδών επιστήμονες) αποφασίζουν για το τι είναι καλό για εμάς και απαιτούν υπακοή, ένταξη, ομοιογένεια και συμμόρφωση. Η ιδιαιτερότητα όλων αυτών των εξελίξεων είναι μια σταδιακή επαναφορά των ισχυρών πλοκάμων του δημόσιου τομέα σε κάθε κοινωνική δραστηριότητα. Χωρίς αμφιβολία αυτή η έρπουσα επέκταση του κράτους προς κάθε κατεύθυνση δεν είναι ποτέ προσωρινή. Ερχεται για να μείνει!
Ενας δημόσιος φορέας δημιουργείται συνήθως για την αντιμετώπιση κάποιου πιεστικού προβλήματος. Σχεδον ποτέ ομως δεν καταργείται. Ακομα κι’ όταν το πρόβλημα έχει πάψει να υπάρχει. Συνήθως τα στελέχη του εργάζονται για την διαιώνισή του! Εφευρίσκοντας νέες ανάγκες και επεκτείνοντας τις δραστηριότητές του. Κυρίως, για να μην χάσουν τις εξουσίες και τις δουλειές τους. Εχετε ποτε διαπιστώσει κάποιος δημόσιος φορέας να καταργείται; Ο Οργανισμός Κωπαίδας υπάρχει ακόμη. Η λίμνη όμως έχει αποξηρανθεί πριν απο 170 χρόνια περίπου. Οι μόνες περιπτώσεις που κάτι τέτοιο έγινε ήταν στην Ελλάδα κάτω από την πίεση των Μνημονίων και στις ΗΠΑ με το νεο υπουργείο Διοικητικής Αποτελεσματικότητας που είχε αναλάβει για ένα διάστημα ο Ιλον Μάσκ.
Αυτό που είναι χαρακτηριστικό είναι πως η έρπουσα αυτή επέκταση του κράτους και η διάβρωση των ατομικών ελευθεριών των πολιτών διευθύνεται και πραγματοποιείται από στελέχη άγνωστα κατά βάση στους πολίτες που ποτέ δεν έχουν δοκιμασθεί η εκτεθεί στην λαική ψήφο. Ενα πλήθος δηλαδή μη εκλεγμένων στελεχών απαρτίζουν πλέον την εξουσιαστική δομή μιας επεκτεινόμενης δημόσιας γραφειοκρατίας. Δίχως προοπτική ποτέ οι πολίτες να απαλλαγούν απο τις εντολές και τα πλοκάμια της. Οπως αναφέρει ο Patrick J. Deneen στο σημαντικό του έργο “Why Liberalism Failed?” (Yale, 2019), η ουσία του φιλελευθερισμού είναι η “προστασία της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από τις βαναυσότητες της τυραννίας, της αυθαίρετης εξουσίας και της καταπίεσης” (σελ. 19). Στην εποχή μας, οι αρχές αυτές προδίδονται κατάφωρα.
Το πιό σοβαρό σήμερα πρόβλημα είναι η διάβρωση της ελευθερίας της έκφρασης. Αυτό προωθήθηκε μέσα απο νόμους που θεσμοθέτησαν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες για την καταδίκη και εξαφάνιση των εκφράσεων μίσους. Ενώ αυτό όμως στράφηκε εναντίον όσων τολμούσαν να μιλήσουν για τις υπερβολές του ισλαμικού φανατισμού και των ακροτήτων των λογής φυλετικών μειοψηφιών, δεν μπόρεσε να περιορίσει τις υπερβολές της “πολιτικής ορθότητας”, την κατάπνιξη κάθε φωνής λογικής στα πανεπιστήμια και τις προκλήσεις της woke culture. Ο αγώνας για την ελευθερία έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμη.
