Σύνθετη νευρολογική διαταραχή, αποτελεί η ημικρανία, η οποία πλήττει μέχρι και το 15% των ενηλίκων στην Ευρώπη. Πρόκειται για την κύρια αιτία αναπηρίας στις νέες γυναίκες, σύμφωνα με τη μελέτη Global Burden of Disease 2019, ενώ ταυτόχρονα έχει σημαντικό κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο, που κυμαίνεται από 35 δις. ευρώ στην Τσεχία έως 557 δις. ευρώ στη Γερμανία, βάσει της μελέτης WifOR του 2025.
Παρόλα αυτά όμως, μειωμένη παραμένει η διάγνωση, θεραπεία και χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της νόσου, στα περισσότερα συστήματα υγείας.
«Στην Ελλάδα, οι ασθενείς με ημικρανία αντιμετωπίζουν εμπόδια πρόσβασης σε εξειδικευμένη φροντίδα. Οι σύγχρονες προφυλακτικές θεραπείες, απαιτούν την έγκριση μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης (ΣΗΠ) — μιας διαδικασίας χρονοβόρας και αποτρεπτικής που οδηγεί στον αποκλεισμό πολλών ασθενών από νεότερες, ασφαλέστερες και αποτελεσματικότερες θεραπείες», τόνισε ο επιστημονικός σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος – νευρολόγος, εξειδικευμένος στις ημικρανίες Δρ Μιχάλης Βικελής.
Ο κ. Βικελής, μιλώντας σε συζήτηση για την ημικρανία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόνισε ότι «Η μη αποζημίωση των καινοτόμων φαρμάκων που έχουν ανάγκη όλοι οι ασθενείς με ημικρανία, δημιουργεί ένα περιβάλλον στο οποίο οι ασθενείς αυτοί, πολύ συχνά δεν θεραπεύονται επαρκώς, με τις γνωστές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δράση σε επίπεδο ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση αξιοπρέπειας, αναγνώρισης και δίκαιης φροντίδας για όλους τους ασθενείς με ημικρανία – τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλη την Ευρώπη».
Η εκδήλωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφορούσε την ενσωμάτωση της ημικρανίας στη νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υγεία στον τομέα της νευρολογίας. Στη συζήτηση μετείχαν η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Ημικρανία και τις Κεφαλαλγίες (European Migraine and Headache Alliance – EMHA), οι οργανώσεις – μέλη της, κορυφαίοι επαγγελματίες υγείας και φορείς χάραξης πολιτικής.
Η πρωτοβουλία, εντάσσεται στο πρόγραμμα της Επιτροπής Υγείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (European Parliament’s Health Committee, SANT) για το 2025, το οποίο διαχωρίζει τις νευρολογικές παθήσεις από την ψυχική υγεία στον σχεδιασμό της περίθαλψης σε επίπεδο ΕΕ. Η EMHA κάλεσε τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να διασφαλίσουν ότι η ημικρανία δεν θα παραμείνει εκτός της ευρύτερης στρατηγικής για την περίθαλψη νευρολογικών νοσημάτων.
Παράλληλα, οι ενώσεις ασθενών και οι κλινικοί ιατροί τόνισαν την ανάγκη για συστημικές αλλαγές προσαρμοσμένες στις τοπικές πραγματικότητες.
Προτεραιότητες πολιτικής
Στην εκδήλωση η συζήτηση επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής, που βασίζονται στην πρόσφατη Λευκή Βίβλο της EMHA. Το έγγραφο εγκρίθηκε από 37 οργανώσεις ασθενών, περιλαμβάνει απόψεις ειδικών από τουλάχιστον 20 χώρες και ζητά έγκαιρη διάγνωση, ευρύτερη πρόσβαση στην καινοτομία και επίσημη αναγνώριση της ημικρανίας ως νευρολογικής νόσου για τη διασφάλιση χρηματοδότησης και πόρων.
Οι συμμετέχοντες κάλεσαν για ισχυρότερη πολιτική βούληση ώστε να τερματιστεί η μακροχρόνια παραμέληση της ημικρανίας στα θέματα υγείας της ΕΕ.
Οι ομιλητές τόνισαν:
- Την ανάγκη ενσωμάτωσης της ημικρανίας στον πανευρωπαϊκό σχεδιασμό του υγειονομικού δυναμικού της ΕΕ, περιλαμβάνοντας τυποποιημένη εκπαίδευση για γενικούς ιατρούς, νευρολόγους και επαγγελματίες ιατρικής της εργασίας.
- Το οικονομικό όφελος από την έγκαιρη διάγνωση και
- Την πρόσβαση σε στοχευμένες θεραπείες.
Τα μέτρα αυτά, μπορούν να μειώσουν σημαντικά το προσωπικό και κοινωνικό βάρος της ημικρανίας, ιδιαίτερα στις γυναίκες σε παραγωγική εργασιακή ηλικία, οι οποίες πλήττονται περισσότερο.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα δεδομένα του WifOR (2025), το κοινωνικοοικονομικό βάρος της ημικρανίας είναι μεγαλύτερο για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες και στις έξι χώρες της ΕΕ που περιλαμβάνονται στη μελέτη.
Η EMHA ζήτησε στοχευμένες πολιτικές υγείας, ιδίως στο γυναικείο φύλο. Οι πολιτικές αυτές θα πρέπει να αναγνωρίζουν τον αντίκτυπο της ημικρανίας, πέρα από τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και να ευθυγραμμίζονται με τις στρατηγικές της ΕΕ για την ανθεκτικότητα, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα του ανθρώπινου δυναμικού.
Οι ασθενείς
Η εκπρόσωπος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος Λία Μπάρμπα, συμμετέχοντας στην πρωτοβουλία, επεσήμανε ότι η ίδια πάσχει από ημικρανία και τόνισε ότι «Η παρουσία μας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν ένα ηχηρό μήνυμα ότι οι ασθενείς δεν είναι πλέον αόρατοι. Μέσα από τον διάλογο με εκπροσώπους συλλόγων και επιστημονικών φορέων απ’ όλο τον κόσμο, διαπιστώσαμε τη ομοιομορφία των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, καθώς και την ανάγκη κοινών πολιτικών λύσεων. Η συλλογική προσπάθεια για την ένταξη της ημικρανίας στην Στρατηγική για τη Νευρολογική Υγεία της ΕΕ ενισχύει και τις δικές μας εθνικές διεκδικήσεις».
Από ελληνικής πλευράς, παρών ήταν και ο ευρωβουλευτής Γιώργος Αυτιάς, ο οποίος χαρακτήρισε την ημικρανία ως μια από τις πιο υποτιμημένες νευρολογικές παθήσεις της εποχής μας. Παραθέτοντας τη δική του εμπειρία ανέφερε ότι «υπάρχουν στιγμές που χάνω το κεφάλι μου» και πρόσθεσε ότι «Η ένταξη της ημικρανίας στη Στρατηγική για τη Νευρολογική Υγεία της ΕΕ είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα. Ως χώρα, έχουμε την υποχρέωση να δούμε την ημικρανία όχι ως μια απλή κεφαλαλγία, αλλά ως μια νόσο με τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα που βρίσκεται παντού γύρω μας. Πρέπει να επενδύσουμε ως κράτος στην έγκαιρη διάγνωση, στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και στην καθολική πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Η ΕΕ άνοιξε τον δρόμο και ελπίζω η Ελλάδα να ακολουθήσει».
Ανάλογες εμπειρίες και κοινά αιτήματα κατέθεσαν εκπρόσωποι από την Ασία και τις ΗΠΑ, με τον Eric Liu (Ταϊβάν) και τον Kihan Park (Κορέα) να τονίζουν την ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση και ισότιμη πρόσβαση. Η Brandi Underwood, Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Alliance for Headache Disorders Advocacy, υπογράμμισε ότι η υπεράσπιση των ασθενών πρέπει να υπερβαίνει τα σύνορα, καθώς τα εμπόδια και τα βάρη της νόσου είναι παγκόσμια.
