Ο καφές είναι κάτι το προσωπικό. Είναι «φάρμακο». Ιεροτελεστία. Έχει οφέλη για την υγεία. Είναι, όμως, αλήθεια όλα αυτά.
Εδώ και δεκαετίες, ο καφές συνδέεται, βάσει μελετών, με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης μιας σειράς προβλημάτων υγείας. Πριν από λίγες ημέρες, μία μεγάλη μελέτη έγινε πρωτοσέλιδο συνδέοντας τον καφέ με την υγιή γήρανση: οι γυναίκες που έπιναν καφέ με καφεΐνη είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σωματικά προβλήματα, γνωστικές διαταραχές και χρόνιες ασθένειες καθώς γερνούσαν. Τον Ιανουάριο, μία άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι όσοι έπιναν καφέ το πρωί ζούσαν περισσότερο από τους ανθρώπους που έπιναν καφέ αργότερα μέσα στην ημέρα.
Μια άλλη πρόσφατη ανάλυση υπέδειξε ότι αυτά τα οφέλη μακροζωίας μπορεί να περιορίζονται σε εκείνους που πίνουν τον καφέ χωρίς πολλή πρόσθετη ζάχαρη ή κορεσμένα λιπαρά. Αυτό αποκλείει, φυσικά, τον καφέ μόκα ή τον φραπουτσίνο.
«Ο καφές είναι κάτι σαν την επιστημονική εκδοχή του «celebrity». Κάνει πρωτοσέλιδα ό,τι κι αν γίνει», λέει η Susan Albers, PsyD, κλινική ψυχολόγος στην Cleveland Clinic. «Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει επειδή διαπερνά την ηλικία, την κουλτούρα και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Είναι μια ουσία που όλοι απολαμβάνουν και πίνουν. Και είναι μία από τις πιο ευρέως καταναλισκόμενες ψυχοδραστικές ουσίες στον πλανήτη. Ξεχνάμε ότι πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα ναρκωτικό που συνδυάζεται με ένα απολαυστικό ρόφημα», προσθέτει.
Ο καφές είναι πλούσιος σε μικροθρεπτικά συστατικά, όπως πολυφαινόλες που έχουν αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη οφέλη, ενώ οι περισσότεροι καφέδες περιέχουν επίσης το φάρμακο «καφεΐνη».
Θα υπάρξει, λοιπόν, ποτέ ετυμηγορία για το αν κάνει καλό ή κακό; Ή θα συμβεί ό,τι και με το κόκκινο κρασί, το οποίο διαφημιζόταν ως υγιεινό μέχρι πρόσφατα, τη στιγμή που το αλκοόλ αποδοκιμάζεται πλέον συνολικά.
Η αλήθεια για τον καφέ
Ας πάμε, όμως, στα γεγονότα: Τελικά ο καφές κάνει καλό ή κακό;
Οι λάτρεις του καφέ επικεντρώνονται σε ό,τι επιβεβαιώνει επιστημονικά ότι η συνήθειά τους είναι υγιεινή, ενώ οι άνθρωποι που δεν τους αρέσει ο καφές κάνουν κλικ στα σχετικά άρθρα με την ελπίδα να επιβεβαιώσουν την επιλογή τους να αποφεύγουν τον καφέ.
Υπάρχει ομοφωνία σχετικά με τα οφέλη του καφέ για την υγεία; Ναι. Αλλά τα οφέλη μπορεί να μην ισχύουν για όλους.
«Μεγάλες μελέτες παρατήρησης δείχνουν γενικά μια συνεπή θετική συσχέτιση μεταξύ της μέτριας κατανάλωσης καφέ -δύο έως τρία, ίσως τέσσερα φλιτζάνια την ημέρα- και του μειωμένου κινδύνου εμφάνισης διαφόρων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, των ηπατικών παθήσεων ή του καρκίνου», λέει η Jamie Mok, διαιτολόγος-διατροφολόγος με έδρα το Λος Άντζελες της Καλιφόρνια και εκπρόσωπος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας.
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην έχουν όλα αυτά τα οφέλη, όμως. Μεταξύ αυτών και εκείνοι που ακολουθούν ήδη μια διατροφή πλούσια σε πολυφαινόλες (μούρα, για παράδειγμα) ή που δεν πίνουν μαύρο καφέ, καθώς αυτός είναι που μελετάται συνήθως. Και ακόμη και αν πίνετε μόνο δύο φλιτζάνια σκέτο καφέ και μόνο το πρωί, μπορεί να μην είναι υγιεινό αν έχετε μια πάθηση όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή άγχος.
Κάντε τη δική σας μελέτη για τον καφέ
«Ο καφές είναι πραγματικά ένα χρυσωρυχείο για τους νευροεπιστήμονες και τους ψυχολόγους που θέλουν να μελετήσουν τον εγκέφαλο», λέει η Albers. «Τους δίνει αυτόν τον πλούτο πληροφοριών σχετικά με το πώς μας επηρεάζει αυτό που βάζουμε στο σώμα μας. Και ως ψυχολόγος, είναι απίστευτα συναρπαστικό και ενδιαφέρον να βλέπεις πώς κάτι όπως η καφεΐνη επηρεάζει τον ύπνο και τη διάθεσή μας», συμπληρώνει.
Και οι δύο ειδικοί ανέφεραν ότι όταν εργάζονται με πελάτες που έχουν άγχος ή προβλήματα ύπνου, η καφεΐνη είναι ένα από τα πρώτα σημεία που εξετάζουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν τον βαθύ αντίκτυπο που μπορεί να έχει σε άλλα κομμάτια της υγείας τους, τονίζουν.
Η Albers προτείνει μια άσκηση τύπου «mindfulness drinking» για να εξετάσετε τη σχέση σας με τον καφέ, την οποία μοιράζεται συχνά με τους πελάτες της:
- Καθίστε να πιείτε τον καφέ σας (η διαδρομή στο αυτοκίνητο ή στο μετρό δεν μετράει).
- Αναπνεύστε βαθιά για να μυρίσετε το άρωμα, τυλίξτε ίσως τα χέρια σας γύρω από το φλιτζάνι για να νιώσετε τη ζεστασιά του και χρησιμοποιήστε τη στιγμή για να επιβραδύνετε τους ρυθμούς σας και να είστε παρόντες στη στιγμή. Εστιάστε στις αισθήσεις της γεύσης, της αφής, της όσφρησης, της όρασης, ακόμη και της ακοής.
- Πριν αρχίσετε να πίνετε, βαθμολογήστε το επίπεδο ενέργειας και τη διάθεσή σας, το καθένα από το 1 έως το 10.
- Για την επόμενη ώρα, παρακολουθήστε πώς αισθάνεστε και στο τέλος της ώρας κάντε ξανά την αξιολόγηση από το 1 έως το 10 για το επίπεδο ενέργειας και τη διάθεσή σας.
«Πολλοί άνθρωποι διαπιστώνουν πως η διάθεσή τους βελτιώνεται σημαντικά, όταν πιουν τον καφέ τους», λέει η Albers.
Επαναλάβετε το πείραμα και άλλες ημέρες, ίσως πίνοντας τον καφέ σας σκέτο ή προσθέτοντας κάποια γεύση και δείτε αν τα αποτελέσματα αλλάξουν.
Μπορεί να διαπιστώσετε ότι ο καφές επηρεάζει την ενέργεια ή τον ύπνο σας ή ότι βοηθά τις σχέσεις σας προσθέτοντας μία ιεροτελεστία σε ένα κοινό ραντεβού για καφέ. Ίσως ο καφές βοηθάει στην τόνωση της διάθεσής σας και το αχνιστό φλιτζάνι και η οικεία γεύση απλώς σας προσφέρουν ευχαρίστηση.
Όλα αυτά, όπως λέει η ειδικός, είναι μάλλον καλά…
