Η ανάπτυξη, καίτοι κατά κοινή ομολογία «πολυπόθητη», παραμένει για πολλούς έννοια φευγαλέα και εξέλιξη σταθερά ανεπίτευκτη. Συνυφασμένη με την προσπάθεια εξόδου της χώρας από τις εποχές των μνημονίων, έχει αποκτήσει τελευταία μία υφή μυθική, με την «κακή Ευρώπη» και τα μέτρα λιτότητας που «επιβάλλει» στο επίκεντρο της κριτικής αυτών που (λένε πως) την επιθυμούν.
Πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, με τις σχετικές περικοπές που εμπεριέχουν, ενέχουν μία πλευρά οικονομικής συρρίκνωσης –και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το αναγνωρίζει αυτό. Γι αυτόν τον λόγο, όμως, και θέτει στην διάθεση της Ελλάδας μία σειρά αναπτυξιακών εργαλείων, με την καλή χρήση των οποίων και σε συνδυασμό με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η όποια συρρίκνωση μπορεί όχι μόνον ναισοφαριστείαλλά και να υπερκεραστεί.
Κατ’ αρχήν, υπάρχουν τα κεφάλαια που διοχετεύονται μέσω των Ευρωπαϊκών Επενδυτικών και Διαρθρωτικών Ταμείων (μεταξύ των οποίων και το γνωστό σε όλους ΕΣΠΑ), συνολικοί πόροι ύψους 20,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με την νέα πολιτική συνοχής, οι επενδύσεις πρέπει να έχουν στρατηγικό χαρακτήρα, με εστίαση στην πραγματική οικονομία, την βιώσιμη ανάπτυξη και την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και να αφορούν συγκεκριμένες θεματικές. Επίσης, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν άλλωστε βασικό πνεύμονα της ελληνικής οικονομίας. Από τα συνολικά 20,3 δισεκατομμύρια, λοιπόν, τα 4,57 δισεκατομμύρια έχουν δεσμευτεί για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» με στόχο, εν τέλει, την μετάβαση σε ποιοτική επιχειρηματικότητα. Η επιχειρηματικότητα ενισχύεται επιπλέον και μέσα από τα 13 περιφερειακά προγράμματα, δηλαδή τα ευρωπαϊκά χρήματα που διαχειρίζονται απευθείας οι Περιφέρειες της χώρας. Στο νέο ΕΣΠΑ προβλέπονται, επίσης, πρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία, με κυριότερο αυτό των μικροπιστώσεων, μέσω των οποίων ενισχύονται εταιρείες λιανικού εμπορίου.
Εκτός του ΕΣΠΑ, μέσω του προγράμματος JEREMIE έχουν διοχετευθεί έως τώρα στις τράπεζες περίπου 200 εκατ. ευρώ για χαμηλότοκα δάνεια, με δυνατότητα για περισσότερα στο άμεσο μέλλον.
Επιπλέον δυνατότητες χρηματοδότησης των μικρομεσαίων δίνονται και μέσω του προγράμματος COSME, με προϋπολογισμό 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ για το διάστημα 2014-2020. Υπάρχουν ακόμα: ο μηχανισμός εγγύησης δανείων, τα χρηματοοικονομικά μέσα για την αύξηση της απορρόφησης κονδυλίων, ο μηχανισμός συνεπένδυσης, τα ταμεία αστικής ανάπτυξης, η πρωτοβουλία JESSICA για έργα ΣΔΙΤ –και, φυσικά, το περίφημο Επενδυτικό Σχέδιο Γιούνκερ, που έχει αρχίσει να αποφέρει καρπούς και στην Ελλάδα. Και αν όλα αυτά σας φαίνονται «ξένη γλώσσα», σάς καλώ να τα ανακαλύψετε μέσα από τις ιστοσελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και με την βοήθεια της Αντιπροσωπείας της στην Ελλάδα.
Τα ευρωπαϊκά κονδύλια, όμως, δεν είναι πανάκεια. Σημασία έχει το πώς η Ελλάδα τα χρησιμοποιεί, πώς θα καταφέρει να παραδώσει ποιοτικά έργα προς όφελος των πολιτών και της πραγματικής οικονομίας, θέτοντας την έλλειψη διαφάνειας και τις σπατάλες οριστικά στο παρελθόν. Και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνον μέσω μίας σύγχρονης και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης –έννοιες τόσο πολυχρησιμοποιημένες που έχουν γίνει σχεδόν ταμπού! Το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής αναφέρει ρητά την ανάγκη εκσυγχρονισμού του δημοσίου τομέα. Τώρα έχουμε μία εξαιρετική ευκαιρία, και ίσως μία τελευταία ευκαιρία, για μία πολύπλευρη και ουσιαστική προσέγγιση. Για να μην παραμείνει η ανάπτυξη άπιαστο όνειρο στο διηνεκές…
