Είναι ένα παράπονο που έχει γίνει viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Η νέα γενιά γερνά πιο γρήγορα. Σε δημοφιλείς αναρτήσεις στο TikTok, η θεωρία είναι ότι μια γενιά νεαρών ενηλίκων, όλοι κάτω των 27 ετών, φαίνονται ήδη μεγαλύτεροι από την προηγούμενη γενιά, τους Millennials (όσους έχουν γεννηθεί μεταξύ 1981 και 1996).
Ένας από τους πρώτους που το παρατήρησε ήταν ο influencer Τζόρνταν Χάουλετ, ο οποίος, σε ηλικία μόλις 26 ετών, ομολόγησε στους 12 εκατομμύρια ακολούθους του ότι συνήθως τον μπερδεύουν με τον μεγαλύτερο αδερφό της μητέρας του.
«Ζούμε σε μια εποχή που οι Millennials φαίνονται πολύ νεότεροι από την ηλικία τους, ενώ οι Gen Z φαίνονται μεγαλύτεροι. Εγώ ανήκω στη Gen Z και κανείς δεν με πιστεύει. Είναι κυρίως λόγω του άγχους», είπε σε ένα βίντεό του στο TikTok.
Μεγαλύτερος κίνδυνος σοβαρών ασθενειών για τη νέα γενιά
Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να σημαίνει ότι η Gen Z -δηλαδή όσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012 και γίνονται νέοι ενήλικες σήμερα- διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν δυνητικά θανατηφόρες ασθένειες, όπως ο καρκίνος σε πολύ πιο πρώιμο στάδιο από τους γονείς ή τους παππούδες τους.
Η κατάσταση εγείρει ένα συναρπαστικό ερώτημα: είναι δυνατόν αυτό που παρατηρείται στο TikTok να είναι μία μόνο πτυχή μιας ζοφερής πραγματικότητας; Θα μπορούσε η Gen Z να γερνάει πιο γρήγορα από τις προηγούμενες γενιές;
Η καθηγήτρια Ilaria Bellantuono, συνδιευθύντρια του Ινστιτούτου Healthy Lifespan στο Πανεπιστήμιο του Sheffield, είναι μία από τους πολλούς επιστήμονες που πιστεύουν ότι το ενδεχόμενο είναι τουλάχιστον εύλογο.
«Η πιο εύκολη απάντηση είναι ότι, αυτή τη στιγμή, δεν γνωρίζουμε αρκετά για να πούμε με βεβαιότητα ότι οι νεότερες γενιές γερνούν πιο γρήγορα ή γιατί. Αυτή η έρευνα δεν έχει γίνει. Αλλά δεν είναι απίθανο. Βλέπουμε περισσότερες ασθένειες σε νεότερους ανθρώπους, τα είδη ασθενειών που θα μπορούσαμε κανονικά να αναμένουμε ότι θα αναπτυχθούν σε μεγαλύτερους ενήλικες», λέει η ειδικός και προσθέτει:
«Η βιολογική γήρανση είναι ένας παράγοντας κινδύνου γι’ αυτές τις ασθένειες. Με τον ίδιο τρόπο που οι καπνιστές αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα, έτσι και η επιταχυνόμενη γήρανση αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλών μακροχρόνιων χρόνιων παθήσεων».
Αυξάνεται η συχνότητα των σοβαρών παθήσεων στις νεότερες ηλικίες
Τα στατιστικά στοιχεία είναι αμείλικτα: μεταξύ των αρχών της δεκαετίας του 1990 και του 2018, ο καρκίνος μεταξύ των ατόμων ηλικίας 25 έως 49 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 22% -ποσοστό που συνιστά τη μεγαλύτερη μετατόπιση από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα και πάνω από διπλάσια αύξηση του 9% σε άτομα άνω των 75 ετών.
Αντίστοιχα, τα δεδομένα του NHS αποκαλύπτουν, επίσης, αύξηση 38% στον αριθμό των ατόμων κάτω των 40 ετών που υποβλήθηκαν σε θεραπεία για καρδιακά επεισόδια σε μια δεκαετία, από 1.730 το 2012-2013 σε 2.396 το 2022-2023. Η μεγαλύτερη αύξηση -89%- σημειώθηκε στις ηλικίες 20–24 ετών.
Τα στοιχεία είναι παρόμοια και για τον διαβήτη τύπου 2. Ο τελευταίος Εθνικός Έλεγχος Διαβήτη στη Βρετανία, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, δείχνει ότι τα νούμερα των διαγνώσεων αυξήθηκαν κατά 11,6% μεταξύ 2017 και 2022. Αλλά είναι χειρότερα στους νέους. Σε ηλικίες κάτω των 40 ετών, η αύξηση είναι 18,7% και φτάνει στο 21% στις ηλικίες 19 έως 25 ετών.
Παραδόξως, ο αριθμός των ατόμων κάτω των 12 ετών με τη χρόνια πάθηση έχει εκτοξευθεί κατά 66% μέσα σε τέσσερα χρόνια (αν και οι αριθμοί είναι ακόμη μικροί, από 90 σε 150). Έρευνες έχουν βρει ότι η επιταχυνόμενη γήρανση παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2. Σε μια μελέτη, οι ενήλικες με την πάθηση είχαν βιολογική ηλικία 12 ετών υψηλότερη από τους ενήλικες χωρίς την πάθηση.
Παράγοντας κινδύνου η εφηβεία που ξεκινά νωρίτερα
Υπάρχουν και άλλες εξελίξεις που αποκτούν δυναμική με κάθε νέα γενιά. Η εφηβεία εμφανίζεται νωρίτερα, ιδιαίτερα στα κορίτσια, κατά τρεις μήνες κάθε δεκαετία. Ο μέσος όρος ηλικίας για ένα κορίτσι είναι τα 11 σήμερα, πάνω από ένα χρόνο νωρίτερα σε σύγκριση με πριν από 40 χρόνια. Αυτό έχει επιβλαβείς συνέπειες, λένε οι ειδικοί.
Συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, άγχους και κατάχρησης ουσιών και μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού ή της μήτρας στην ενήλικη ζωή. Τα κορίτσια που ξεκινούν νωρίς την περίοδό τους είναι επίσης πιο πιθανό να είναι παχύσαρκα και να υποφέρουν από καρδιαγγειακή νόσο.
Όπως γίνεται αντιληπτό, κανείς δεν ξέρει με σιγουριά τι προκαλεί όλες αυτές τις καταστάσεις, υπάρχουν ενδείξεις. Ένα από αυτά είναι η διατροφή που οδηγεί σε παχυσαρκία και η οποία με τη σειρά της προκαλεί άλλα προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη.
Κατά περιπτώσεις, τα αυξανόμενα περιστατικά σοβαρών ασθενειών στη νέα γενιά έχουν αποδοθεί σε μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ γονιδίων, τρόπου ζωής, διατροφής και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως το άτμισμα, αλλά και η αυξανόμενη επιδημία των συνθηκών ψυχικής υγείας.