Η χρήση οθονών αποτελεί πλέον μια διαδεδομένη πρακτική των γονιών για να καθησυχάσουν τα παιδιά, είτε στο σπίτι είτε σε εξωτερικούς χώρους, όπως ένα εστιατόριο. Φαίνεται όμως πως ο χρόνος αυτός θα πρέπει να περιοριστεί στο ελάχιστο, τουλάχιστον για τα παιδιά κάτω των δύο ετών.
Σύμφωνα με νεότερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Pediatrics, τα μικρά παιδιά που παρακολουθούν τηλεόραση ή βίντεο σε μια οθόνη παρουσίασαν περισσότερες συμπεριφορικές διαταραχές. Πιο συγκεκριμένα, αυξήθηκαν οι πιθανότητες να εμφανίσουν άτυπες αισθητηριακές συμπεριφορές, όπως αποστασιοποίηση και αδιαφορία για σε δραστηριότητες, να αναζητούν πιο έντονη διέγερση σε ένα περιβάλλον ή να τους προκαλούν δυσφορία οι δυνατοί ήχοι ή τα έντονα φώτα. Οι αντιδράσεις αυτές εμφανίστηκαν σε παιδιά που είχαν περάσει περισσότερο χρόνο τηλεθέασης μέχρι το δεύτερο έτος της ηλικίας τους.
Οι αισθητηριακές αυτές διαταραχές σχετίζονται σε αρκετές περιπτώσεις με τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) και τη διαταραχή του φάσματος του αυτισμού.
Η ερευνητική ομάδα από το Tμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Drexel στις ΗΠΑ ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 1.500 παιδιά την περίοδο μεταξύ 2011 και 2014. Οι γονείς ρωτήθηκαν σχετικά με τα επίπεδα έκθεσης των παιδιών τους στην τηλεόραση και τις ταινίες σε ηλικίες 12 μηνών, 18 μηνών και 24 μηνών.
Όπως διαπίστωσαν, σε ηλικία 12 μηνών οποιαδήποτε έκθεση σε οθόνες συνδέθηκε με 105% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης «υψηλής» αισθητηριακής συμπεριφοράς που σχετίζεται με την αποτυχία να ανταποκριθούν κατάλληλα στα ερεθίσματα του περιβάλλοντός τους, σε σύγκριση με τα παιδιά που δεν περνούσαν καθόλου χρόνο στην οθόνη.
Αντίστοιχα, σε ηλικία 18 μηνών, κάθε επιπλέον ώρα καθημερινού χρόνου οθόνης αύξανε κατά 23% τις πιθανότητες εμφάνισης «υψηλών» αισθητηριακών συμπεριφορών που σχετίζονταν με την αποφυγή των αισθήσεων και τη χαμηλή καταγραφή εξωτερικών ερεθισμάτων, όπως η ανταπόκριση στο όνομά τους. Τέλος, στα δύο τους έτη, κάθε ώρα καθημερινού χρόνου οθόνης σχετιζόταν με 20% αυξημένη πιθανότητα «υψηλών» πιθανοτήτων αναζήτησης έντονης διέγερσης, αισθητηριακής ευαισθησίας και αποφυγής αισθήσεων στους 33 μήνες.
Η αναζήτηση διέγερσης σχετιζόταν με συμπεριφορές όπως η υπερκινητικότητα, ενώ η αποφυγή των αισθήσεων σχετίζεται με τη συμπεριφορά ενός παιδιού να προσπαθεί ενεργά να ξεφύγει από την υπερδιέγερση με τη μορφή δυνατών ήχων και φωτεινών φώτων ή δυσάρεστων γεύσεων ή οσμών.
Τα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε έναν ολοένα και αυξανόμενο κατάλογο ανησυχητικών αποτελεσμάτων για την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών, που συνδέονται με τον χρόνο που αφιερώνουν τα βρέφη και τα νήπια στην οθόνη, όπως γλωσσική καθυστέρηση, διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, προβλήματα συμπεριφοράς, προβλήματα ύπνου, προβλήματα προσοχής και καθυστερήσεις στην επίλυση προβλημάτων.
«Αυτή η συσχέτιση θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας και στο φάσμα αυτισμού, καθώς η άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία είναι πολύ πιο διαδεδομένη σε αυτές τις περιπτώσεις», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Δρ Karen Heffler, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Κολέγιο Ιατρικής του Drexel. «Η επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, όπως αυτή που παρατηρείται στη διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την άτυπη αισθητηριακή επεξεργασία. Μελλοντικές εργασίες μπορούν να καθορίσουν εάν ο χρόνος οθόνης στην πρώιμη ζωή θα μπορούσε να τροφοδοτήσει την αισθητηριακή υπερσυνδεσιμότητα του εγκεφάλου που παρατηρείται στις διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, όπως οι αυξημένες αποκρίσεις του εγκεφάλου σε αισθητηριακή διέγερση» καταλήγει.