Ακόμα και ο καλύτερος δερματολόγος είναι αδύνατο να διαγνώσει τον καρκίνο του δέρματος δια γυμνού οφθαλμού, χωρίς μεγεθυντικό φακό για να εξετάσει ενδεχομένως επικίνδυνες κηλίδες και στίγματα κι έπειτα να προβεί σε εκτομή του αντίστοιχου ιστού και να τον αναλύσει. Με τον τρόπο αυτό, όμως, και με περισσότερο από το 70% των βιοψιών να αποδεικνύονται αρνητικές, εκατομμύρια υγιείς ασθενείς υποβάλλονται σε επώδυνες, δαπανηρές και τελικά περιττές διαδικασίες.
Με στόχο την απλοποίηση όλης αυτής της διαδρομής, λοιπόν, ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Stevens σχεδίασαν ένα σύστημα ακτινοβολίας μικρού μήκους κύματος, παρόμοιας με αυτή που χρησιμοποιείται στον έλεγχο ασφαλείας των αεροδρομίων, το οποίο εντοπίζει τις δερματικές βλάβες και αναγνωρίζει αν πρόκειται για καλοήθεις ή κακοήθεις. Μια τεχνολογία, η οποία θα μπορούσε στο τελικό της στάδιο να ενσωματωθεί σε μια συσκευή χειρός, για να διαγιγνώσκει άμεσα τον καρκίνο του δέρματος χωρίς νυστέρι.
Το έργο, υπό την ηγεσία του Negar Tavassolia, διευθυντή του Εργαστηρίου Βιο-Ηλεκτρομαγνητικής Stevens, και τη συνεργασία του μεταδιδακτορικού συνεργάτη Amir Mirbeik-Sabzevari, έχει τις προοπτικές όχι μόνο να μειώσει τον αριθμό των περιττών βιοψιών κατά 50%, αλλά και να περιορίσει κατά 5.3 δισεκατομμύρια δολάρια τα έξοδα της ιατρικής φροντίδας για τον πιο κοινό τύπο καρκίνου στις ΗΠΑ.
«Θα μπορούσε να αποτελέσει μια πραγματική εξέλιξη στον τομέα, καθώς καμία άλλη τεχνολογία δεν έχει αυτές τις δυνατότητες», σημειώνει ο βασικός συγγραφέας της σχετικής μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο IEEE Transactions on Medical Imaging, Mirbeik-Sabzevari.
Η τεχνολογία χρησιμοποιεί ακτινοβολία μήκους κύματος ενός εκατοστού – τις ίδιες μικρού μήκους ακτίνες που χρησιμοποιούνται στα κινητά τηλέφωνα και τους ελέγχους ασφαλείας των αεροδρομίων, η οποία διεισδύει σε συγκεκριμένα υλικά και ανακλάται από άλλα. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο τρόπος που ο έλεγχος του αεροδρομίου γνωρίζει αν έχετε αφήσει τα κλειδιά στην τσέπη σας περνώντας το σκάνερ. Όπως το μέταλλο ανακλά περισσότερη ενέργεια από το σώμα, έτσι και οι καρκινικοί όγκοι ανακλούν περισσότερη μετρήσιμη ενέργεια σε σχέση με το υγιές δέρμα, καθιστώντας δυνατή την αναγνώριση του παθογόνου ιστού απλώς και μόνο από την ύπαρξη συγκεκριμένων σημείων ανάκλασης.
Οι τελευταίες δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε βιοψίες που συνέλεξαν οι χειρουργοί του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Hackensack, με τους Δρ. Tavassolian και Δρ. Mirbeik-Sabvezari να σχεδιάζουν ένα σύστημα για την παραγωγή εικόνων υψηλής ανάλυσης του ιστού που είχε υποβληθεί σε βιοψία, διαπιστώνοντας ότι θα μπορούσαν έτσι να χαρτογραφήσουν τους μικροσκοπικούς όγκους εξίσου αξιόπιστα με τον εργαστηριακό έλεγχο. Όπως αποδείχθηκε, τα καρκινικά κύτταρα ανακλούν 40% περισσότερη μετρήσιμη ενέργεια από τον υγιή ιστό, υποδεικνύοντας ότι η μικρού μήκους ανάκλαση μπορεί να αποτελέσει έναν αξιόπιστο δείκτη ύπαρξης καρκινικού ιστού.
«Δείξαμε ότι αυτή η τεχνολογία μπορεί, πράγματι, να χρησιμοποιηθεί για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος. Πρόκειται για ένα τεράστιο βήμα προς την επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης μιας συσκευής χειρός, ασφαλή για απευθείας χρήση στο δέρμα, για μια σχεδόν στιγμιαία διάγνωση συγκεκριμένων τύπου καρκίνου του δέρματος, μεταξύ των οποίων και τα θανατηφόρα μελανώματα», τονίζει ο Δρ. Tavassolian.
Σημειώνεται ότι, παρόλο που η τεχνολογία πίσω από τη συσκευή αυτή είναι καινοτόμος, παραμένει και οικονομική, καθώς βασίζεται στα ίδια βασικά κυκλώματα που υπάρχουν και σε ένα κινητό τηλέφωνο, διατηρώντας έτσι το κόστος παραγωγής σε χαμηλά επίπεδα.
Από την στιγμή που οι ακτίνες μικρού κύματος εισβάλλουν στο δέρμα, τα σκάνερς μπορούν να δημιουργήσουν τρισδιάστατες εικόνες των όγκων σε πραγματικό χρόνο, καθοδηγώντας έτσι τους χειρουργούς και εξαλείφοντας την ανάγκη για πολλαπλές δοκιμαστικές -και πολλές φορές λανθασμένες- βιοψίες για την ολοκληρωτική αφαίρεση του καρκινικού ιστού.
Οι συσκευές αυτές θα μπορούσαν επίσης να ρυθμιστούν κατάλληλα ώστε να ερμηνεύουν αυτόματα τις εικόνες και να παραδίδουν βασικές διαγνωστικές πληροφορίες, όπως μια προειδοποίηση που θα μπορούσε να καταλάβει ο οποιοσδήποτε απλός πολίτης για να συμβουλευθεί τον γιατρό του. «Θα μπορούσαμε να βάλουμε τις συσκευές αυτές στα φαρμακεία ώστε ο κόσμος να ελέγχεται τακτικά και να απευθύνεται στον γιατρό όταν κρίνεται απαραίτητο», καταλήγει ο Δρ. Tavassolian.