Σε έναν απολογισμό της δράσης του Κύκλου Ιδεών από το 2016 έως σήμερα, προχώρησε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι ο Κύκλος θα παραμείνει ως έχει, καθώς "έχει ιδιαίτερη σημασία η θεωρητική επεξεργασία των θεμάτων στην πολιτική”, ενώ παράλληλα αναφέρθηκε και στα τρέχοντα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής για να υπογραμμίσει μεταξύ άλλων ότι “δεν υπάρχει καλύτερη διαχείριση κρίσης από την αποφυγή της κρίσης”.
Στον χαιρετισμό που απηύθυνε ο κ. Βενιζέλος στο Συνέδριο του Κύκλου Ιδεών “Η Ελλάδα Μετά ΙΙΙ: Η ανασύσταση της μεσαίας τάξης” μίλησε μεταξύ άλλων για τους πολιτικούς και εκλογικούς συσχετισμούς στην ελληνική κοινωνία, οι οποίοι προφανώς αλλάζουν, όπως είπε, γεγονός που “δεν είναι κάτι τυχαίο, είναι αποτέλεσμα μίας επίμονης και επίπονης προσπάθειας τεσσεράμισι ετών”.
Όπως εξήγησε, “σε αυτή την προσπάθεια συνέβαλε με τις μικρές του δυνάμεις και ο Κύκλος. Θεωρώ τιμή μου το γεγονός ότι συνέβαλα και εγώ προσωπικά να παραχθεί το αποτέλεσμα αυτό, στη διαχείριση του οποίου δεν θα μετάσχω, παρά μόνο ως ενεργός πολίτης. Αυτό όμως είναι και το ανώτατο στάδιο της πολιτικής, γιατί η ιδιότητα του ενεργού πολίτη σου επιτρέπει να ασχολείσαι με την ουσία των μεγάλων θεμάτων, της οικονομίας, της εθνικής υπόστασης, των δημοκρατικών θεσμών, της δικαιοσύνης, του κράτους δικαίου, με τα μεγάλα ζητήματα της ανταγωνιστικότητας, της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής”.
Από την άποψη αυτή, τόνισε ο κ. Βενιζέλος, “εν όψει δηλαδή της αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών, προφανώς είμαι ικανοποιημένος αλλά δεν είμαι ούτε επαναπαυμένος, ούτε εφησυχασμένος ή για να το πω λίγο πιο ποιητικά, ποτέ δεν ήμουν τόσο μόνος, αλλά και τόσο συλλογικός”.
Ο κ. Βενιζέλος χαρακτήρισε ως πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι “στο πρόγραμμα του διήμερου Συνεδρίου έχουν ενταχθεί, με εκπροσώπους στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, συγγενείς προς τον Κύκλο Ιδεών φορείς, όπως το Δίκτυο” για να διευκρινίσει ότι η Άννα Διαμαντοπούλου θα μετάσχει στον αυριανό πρωινό κύκλο και πρόσθεσε: “Είμαστε ανοικτοί, ούτως ή άλλως, σε συνεργασία με όλες τις ελληνικές και ξένες δεξαμενές σκέψης”.
“Ο Κύκλος Ιδεών από το 2016 έως σήμερα –τώρα διανύει τον τέταρτο χρόνο της ζωής του– είναι μία δεξαμενή σκέψης συνδεδεμένη εκ των πραγμάτων με εμένα, που πήρα, μαζί με μία ομάδα στενών φίλων και συνεργατών, την πρωτοβουλία ίδρυσής του. Όμως ο Κύκλος είναι ανεξάρτητος, προοδευτικός, φιλοευρωπαϊκός, σε διαρκή ετοιμότητα, απροκατάληπτος, πολιτικά και κοινωνικά φιλελεύθερος. Βρίσκεται σε άμεση ετοιμότητα, όπως είπα και προηγουμένως, προκειμένου να θέσει υπό συζήτηση θέματα που αναφύονται στη συγκυρία, αλλά με μία ιστορική προοπτική, και έχει δείξει έως τώρα ότι έχει ορισμένα προνομιακά πεδία, τη δημοσιονομική κατάσταση, τα αναπτυξιακά προτάγματα, την ανταγωνιστικότητα, την εξωτερική πολιτική και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, τους θεσμούς, τα ζητήματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων, τα ζητήματα δικαιοσύνης, τα ζητήματα που αφορούν τον καταστατικό χάρτη της χώρας, το Σύνταγμα. Μας απασχολούν, εξίσου, ζητήματα σχετικά με τα μεγάλα συστήματα της χώρας, το εκπαιδευτικό, το ασφαλιστικό, το σύστημα πρόνοιας, τα ζητήματα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, του διαδικτύου, των fake news, ζητήματα σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα, ζητήματα σχετικά με τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις. Προσπαθούμε με τις εκδηλώσεις μας στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις, με τα εργαστήρια που οργανώνουμε σε κλειστούς κύκλους ειδικών, με τις εκδόσεις μας, με τη σελίδα μας στο διαδίκτυο και τα άρθρα που δημοσιεύονται εκεί, με ορισμένες τηλεοπτικού χαρακτήρα συζητήσεις στο μικρό web TV του Κύκλου, να συμβάλλουμε, όσο μπορούμε, σε αυτήν τη δημόσια συζήτηση βάθους", τόνισε ο κ. Βενιζέλος.
Αναφερόμενος στις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις και τη διεξαγωγή των πρόωρων εκλογών, σχολίασε ότι "η επιτάχυνση των εκλογών επιβλήθηκε από τον ίδιο τον ελληνικό λαό με το αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών εκλογών. Στις προεκλογικές περιόδους υπάρχει ένταση και τάση για απλούστευση, υπάρχουν διλήμματα, πολώσεις που είναι αναπόφευκτες. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, μέσα σε ένα παρόμοιο δημόσιο κλίμα, να ακούγεται και μία φωνή που εκπέμπει σε κάπως διαφορετική συχνότητα”.
Δεν υπάρχει καλύτερη διαχείριση κρίσης από την αποφυγή της κρίσης
Ο κ. Βενιζέλος έκανε ειδική μνεία και στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Όπως είπε, “η χώρα έχει διαμορφώσει, εκ των πραγμάτων, από το 1974 έως σήμερα μία ενιαία και σταθερή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Έχω πει αρκετές φορές ότι αυτό το εθνικό κεκτημένο είναι, σε πολύ μεγάλο αποτέλεσμα, προϊόν των επιλογών που έκαναν δύο κορυφαίες προσωπικότητες της μεταπολιτευτικής περιόδου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Όσο και εάν αυτό δεν είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού, ο ένας συμπλήρωσε τον άλλον και διαμορφώθηκε αυτή η ενιαία εθνική γραμμή των τελευταίων 45 ετών, σε σχέση με την οποία υπάρχουν μικρές, μερικές και προσωρινές αποκλίσεις”.
Ο ίδιος, ωστόσο, υπογράμμισε ότι “τώρα πια αυτή η εθνική γραμμή δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι μία ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική. Χρειάζεται κάτι πολύ περισσότερο και, κυρίως, χρειάζεται ένας οργανωμένος, συλλογικός, εθνικός αναστοχασμός σε σχέση με την παράμετρο που λέγεται χρόνος" και εξήγησε ότι “δυστυχώς, τα τελευταία 45 χρόνια έχουν δείξει ότι έχουμε ανά δεκαετία επιδείνωση της κατάστασης, έχουμε δηλαδή διεύρυνση των προβλημάτων, διεύρυνση των μονομερών διεκδικήσεων, παρότι αυτό δεν επιβεβαιώνεται τις δύο τελευταίες δεκαετίες”.
“Εάν προσπαθήσουμε να κάνουμε μία συνολική θεώρηση των τελευταίων 45 ετών, από την εισβολή στην Κύπρο και τη μεταπολίτευση έως σήμερα, θα δούμε ότι με έναν ρυθμό εντυπωσιακής κανονικότητας και επαναληπτικότητας είχαμε κάθε δεκαετία –στη δεκαετία του ‘70 το 1976, στη δεκαετία του ‘80 το 1987, στη δεκαετία του ‘90 το 1996– μείζονα επεισόδια τα οποία δεν νομίζω ότι συνεισέφεραν στην ενίσχυση της θέσης της χώρας στον περιφερειακό συσχετισμό. Αυτό δεν συνέβη στη δεκαετία του 2000 και του 2010 και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το λάβουμε πάρα πολύ σοβαρά υπόψη. Όπως νομίζω ότι πρέπει να λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι γενικά στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και άμυνας υπάρχουν περίεργες και επικίνδυνες πυκνώσεις του ιστορικού χρόνου, υπάρχουν φαινόμενα που νομίζουμε ότι είναι συγκυριακά, επεισόδια δηλαδή, μέσα από τα οποία όμως μεταβάλλεται ο συσχετισμός των δυνάμεων, μεταβάλλονται οι καταστάσεις, μεταφερόμαστε από μία γεγονοτολογική προσέγγιση σε μία προσέγγιση της ιστορίας των καταστάσεων”, είπε ο κ. Βενιζέλος.
Για αυτό, εξήγησε, “η διαχείριση των κρίσεων είναι ένα ζήτημα που προτάσσεται οποιασδήποτε επικαιροποίησης της εθνικής στρατηγικής. Δεν υπάρχει καλύτερη διαχείριση κρίσης από την αποφυγή της κρίσης, αυτό μας διδάσκει η ιστορία των τελευταίων 45 ετών. Επίσης, μας διδάσκει κάτι άλλο, ότι δεν χρειάζονται εύκολα και μεγάλα λόγια, ότι εθνική στρατηγική δεν είναι η εύκολη ρητορεία, ότι εθνική στρατηγική δεν είναι το να απευθύνεσαι στο εσωτερικό ακροατήριο. Αυτό, φυσικά, αφορά πολύ περισσότερο τους γείτονές μας, αλλά αφορά και εμάς τους ίδιους. Επίσης, η επανάληψη στερεοτύπων ή αυτονοήτων σε καμία περίπτωση δεν ενισχύει ούτε την εθνική αυτοπεποίθηση ούτε την εθνική αποτελεσματικότητα”.
Αναφερόμενος ειδικά στην παρούσα περίοδο, σημείωσε την αναγκαιότητα "με τους χαμηλότερους δυνατούς τόνους και με απόλυτο σεβασμό στη δημοκρατική και συνταγματική τάξη, να αποφύγουμε την ένταση, διατηρώντας ταυτόχρονα ακέραια και ενεργά όλα τα εθνικά μας δικαιώματα, δηλαδή το θεμελιώδες που είναι η εθνική μας κυριαρχία και τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματά μας. Όμως πρέπει να προετοιμαζόμαστε από τώρα προκειμένου να οργανώσουμε αυτόν τον στρατηγικό αναστοχασμό που δεν αφορά μόνον την περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, δεν αφορά μόνον τις διμερείς σχέσεις μας με την Τουρκία, αλλά αφορά βεβαίως και το Κυπριακό, το οποίο είναι απολύτως αλληλένδετο”.
“Θέλω, λοιπόν, να προδιαθέσω όσους μας ακούν και έχουν την καλή πίστη και τη διάθεση να σκεφτούν γύρω από τα θέματα αυτά, να οργανώσουμε τον εαυτό μας, γιατί μόνον έτσι, με γνώση και ετοιμότητα, υπηρετούμε το σύγχρονο και αποτελεσματικό πατριωτισμό, μόνον έτσι υπηρετούμε το μακροπρόθεσμο εθνικό συμφέρον. Όλα αυτά φυσικά προϋποθέτουν βαθιά και ουσιαστική εθνική συναίνεση, προϋποθέτουν εθνική ενότητα, που είναι το ακριβώς αντίθετο της μικροκομματικής διαχείρισης της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας”, πρόσθεσε ο κ. Βενιζέλος.
Σχολίασε, δε, ότι "τα θέματα που αφορούν τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, είναι θέματα πραγματικού συσχετισμού δυνάμεων, είναι θέματα που συνδέονται με τον στρατιωτικό συσχετισμό δυνάμεων, δεν έχουν την ευκολία ζητημάτων όπως το όνομα της Βόρειας Μακεδονίας. Όποιος νομίζει ότι η Συνθήκη των Πρεσπών είναι κάτι συγκρίσιμο ή εφάμιλλο με τη διαχείριση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων ή του Κυπριακού, έχει ένα πρόβλημα επαφής με την ιστορία, δυσκολεύεται να αντιληφθεί ποια είναι η νοοτροπία που κυριαρχεί διεθνώς στα θέματα αυτά και κυρίως να αντιληφθεί το μεγάλο πρόβλημα του συσχετισμού των δυνάμεων” και κατέληξε λέγοντας: "Τώρα πρέπει να προετοιμαζόμαστε ως κοινωνία, ως έθνος, με ενότητα, συναίνεση και προοπτική, να παίξουμε το σημαντικό μας ρόλο ως περιφερειακός παράγοντας, δηλαδή ως μία χώρα που σέβεται και εγγυάται την περιφερειακή σταθερότητα, την ειρήνη. Είναι βεβαίως πιστή στις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου και έχει ρεαλιστική αντίληψη για το τι συμβαίνει πράγματι στην πράξη, επί του πεδίου”.