Οι Ρομά αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονότητα της Ευρώπης και κατά της ιστορικής εξέλιξης των κοινοτήτων τους έχουν υιοθετήσει τρόπους ζωής και παραδόσεις που διαφέρουν από τα ήθη της πλειοψηφίας. Οι εκτιμήσεις για τον πληθυσμό των Ρομά στην Ευρώπη ποικίλουν καθώς οποιαδήποτε προσπάθεια για την απογραφή τους υπεισέρχονται αστάθμητοι παράγοντες όπως η έντονη κινητικότητα και οι συνεχείς μετακινήσεις που επηρεάζουν την ακρίβεια των στοιχείων της δημογραφικής τους κατάστασης.
Η Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά που έχει καθιερωθεί στις 8 Απριλίου αποτελεί ευκαιρία ανάδειξης των παρεμβάσεων και των δράσεων που είναι απαραίτητες να συντελεστούν για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, της ποιότητας ζωής των Ρομά καθώς και την άμβλυνση των στερεότυπων και των προκαταλήψεων.
Ο πληθυσμός των Ρομά στην Ελλάδα σύμφωνα με εκτιμήσεις του δικτύου ROM ανέρχεται στα 250.000 άτομα. Οι φυλές των Ρομά δεν αποτελούν μία απόλυτα ομοιογενή ομάδα, ενώ υπάρχουν κοινότητες που είναι απρόθυμες να αποδεχτούν την ταυτότητά τους. Η διαφορετικότητα αυτών των ομάδων παρατηρείται κυρίως σε θέματα καταγωγής, ηθών και εθίμων πολιτιστικής κληρονομιάς, παραδόσεων και θρησκείας. Η κοινή τους γλώσσα, η ρομανί αποτελεί μια διεθνή γλώσσα και παρά τις διαφορές που παρουσιάζει σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα κρατά κοινά χαρακτηριστικά της δομής της.
Οι προσπάθειες της Πολιτείας για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά έκαναν σαφή την πρόθεσή της για αντιμετώπιση των προβλημάτων, όμως δεν έχουν καταφέρει να τα αντιμετωπίσουν στο βαθμό που όφειλαν. Η κοινωνική ένταξη, η ισότιμη συνύπαρξη και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά παραμένει έως και σήμερα ένα σοβαρό ζήτημα που η Ελληνική Πολιτεία καλείται να αντιμετωπίσει.
Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση των Ρομά βρίσκεται διαρκώς στο επίκεντρο της προσοχής στην Ευρώπη καθώς η μειονότητα αντιμετωπίζει φαινόμενα ρατσισμού, διακρίσεων και κοινωνικού αποκλεισμού, αναξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης και έλλειψη πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υιοθετήσει τέσσερις τομείς για την εξειδίκευση των εθνικών πολιτικών και την ανάπτυξη προγραμμάτων δράσης για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού που βιώνουν οι Ρομά στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, στον τομέα της εκπαίδευσης για την εξασφάλιση των παιδιών Ρομά σε ποιοτική εκπαίδευση και ολοκλήρωση τουλάχιστον της υποχρεωτικής, στην απασχόληση με την άμβλυνση των συνθηκών κοινωνικού αποκλεισμού από την αγορά εργασίας, στην υγειονομική περίθαλψη με την εξασφάλιση πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης στο μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού των Ρομά, στην στέγαση και στην παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.
Επιβεβαιώνεται λοιπόν, ότι η Εθνική και η Περιφερειακή διάσταση του ζητήματος των Ρομά επιβάλει άμεση εφαρμογή πολλαπλών προγραμμάτων και δράσεων αποκατάστασης και κοινωνικής στήριξης στοχεύοντας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Τέτοιες δράσεις θα έχουν πιθανότητες επιτυχίας και θα επιφέρουν θετικά αποτελέσματα μόνο εφόσον συνδυάζονται και συντονίζονται από την Πολιτεία και τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις στο πλαίσιο μίας ορθής και αποτελεσματικής διαχείρισης.
Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ζει σε ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο το οποίο θα διασφαλίζει την υγεία και την ευημερία του καθώς και την τροφή, την ένδυση, την στέγαση, την ιατρική περίθαλψη και άλλες απαραίτητες κοινωνικές παροχές όπως η κοινωνική ασφάλεια, εκπαίδευση, πρόνοια κ.α. Έχει επίσης το δικαίωμα να ζει σε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από διακρίσεις, ρατσισμό, ξενοφοβία και μισαλλοδοξία.
