Ποιες ουσίες νομίζετε ότι είναι οι πιο εθιστικές και οι πιο επιβλαβείς για την υγεία μας;
Μπορεί η ερώτηση να φαίνεται απλή, αλλά η απάντηση εξαρτάται, ξεκάθαρα, από ποιον ρωτάτε.
Ο καθηγητής και ψυχίατρος David Nutt μαζί με την ομάδα του, πιστεύουν ότι η πιθανότητα να είναι μία ουσία εθιστική εξαρτάται κυρίως από τη βλάβη που μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μας και τον βαθμό στον οποίο η ουσία αυτή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα στέρησης.
Έπειτα από έρευνες, λοιπόν, οι ειδικοί κατέληξαν στις παρακάτω ουσίες, ως τις πέντε πιο εθιστικές:
1. Ηρωίνη
Ο Dr. Nutt μαζί με τους συνεργάτες του κατατάσσουν την ηρωίνη ως το πιο εθιστικό ναρκωτικό, βαθμολογώντας το με 3/3 στα επίπεδα εθισμού. Η ηρωίνη είναι ένα ναρκωτικό που προκαλεί αύξηση του επιπέδου της ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου έως και 200 %, σύμφωνα με πείραμα που έχει πραγματοποιηθεί σε ζώα. Εκτός του εθισμού, η ηρωίνη είναι επίσης επικίνδυνη, καθώς μπορεί να προκαλέσει μέχρι και τον θάνατο στον χρήστη.
2. Κοκαΐνη
Σε πειράματα σε ζώα, η κοκαΐνη προκάλεσε αύξηση των επιπέδων ντοπαμίνης πάνω από το τριπλάσιο του φυσιολογικού επιπέδου. Εκτιμάται ότι περίπου 14-20 εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν χρήση κοκαΐνης, παγκοσμίως, ενώ η αγορά της ανέρχεται στα 75 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η κοκαΐνη Crack έχει ταξινομηθεί από ειδικούς ως το τρίτο πιο βλαβερό ναρκωτικό και η κονιοποιημένη κοκαΐνη, το πέμπτο πιο καταστροφικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου το 21% των ανθρώπων που δοκιμάζουν κοκαΐνη θα εξαρτηθούν από αυτή κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η κοκαΐνη είναι παρόμοια με άλλα εθιστικά διεγερτικά, όπως η μεθαμφεταμίνη – η οποία γίνεται όλο και πιο προβληματική καθώς καθίσταται ευρύτερα διαθέσιμη – το ίδιο ισχύει και για την αμφεταμίνη.
3. Νικοτίνη
Η νικοτίνη είναι το κύριο εθιστικό συστατικό του καπνού. Όταν κάποιος καπνίζει ένα τσιγάρο, η νικοτίνη απορροφάται γρήγορα από τους πνεύμονες και οδηγείται κατευθείαν στον εγκέφαλο. Η ομάδα του Dr. Nutt l αξιολόγησε τη νικοτίνη (καπνό) ως την τρίτη πιο εθιστική ουσία.
Περισσότερα από τα δύο τρίτα των Αμερικανών που δοκίμασαν το κάπνισμα ανέφεραν ότι ήταν εξαρτημένοι κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Το 2002, ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι υπήρχαν περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο καπνιστές παγκοσμίως, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις ο καπνός μπορεί να «σκοτώσει» περισσότερους από 8 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως μέχρι το 2030.
4. Βαρβιτουρικά
Τα βαρβιτουρικά είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για να θεραπεύσουν το άγχος και να βοηθήσουν στον ύπνο.
Τα φάρμακα αυτά «παρεμβαίνουν» στη χημική σηματοδότηση στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να κλείνουν διάφορες περιοχές του εγκεφάλου.
Σε χαμηλές δόσεις, τα βαρβιτουρικά προκαλούν ευφορία, αλλά σε υψηλότερες δόσεις μπορούν να είναι θανατηφόρα επειδή καταστέλλουν την αναπνοή. Η εξάρτηση από τα βαρβιτουρικά ήταν αρκετά συνήθης όταν τα φάρμακα ήταν διαθέσιμα με ιατρική συνταγή, αλλά αυτό μειώθηκε δραματικά όταν άλλα φάρμακα τα αντικατέστησαν.
5. Αλκοόλ
Μολονότι στις περισσότερες χώρες του κόσμου είναι νόμιμο, το αλκοόλ έχει βαθμολογηθεί με 1,9/3 σε επίπεδα εθισμού.
Το αλκοόλ έχει πολλές επιδράσεις στον εγκέφαλο, καθώς σε εργαστηριακά πειράματα σε ζώα αύξησε τα επίπεδα ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου κατά 40-360% – και όσο περισσότερο τα ζώα δεχόντουσαν αλκοόλ, τόσο περισσότερο αυξάνονταν τα επίπεδα ντοπαμίνης.
Περίπου το 22% των ανθρώπων που πίνουν θα αναπτύξουν κάποια στιγμή στη ζωή τους κάποια εξάρτηση από το αλκοόλ. Ο ΠΟΥ έχει εκτιμήσει ότι 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι κατανάλωναν αλκοόλ το 2002 και περισσότεροι από 3 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 2012 λόγω επιπλοκών που προκλήθηκαν στην υγεία τους από την κατανάλωση οινοπνεύματος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το αλκοόλ κατατάσσεται, από πολλούς ειδικούς, ως η πιο επιβλαβής συνήθεια.
