Η προσφορά της Αιγιάλειας στην Εθνική Αντίσταση είναι παγκόσμια γνωστή όπως γνωστές είναι και οι συνέπειες που πλήρωσε η ιστορική περιοχή από τα Ναζιστικά στρατεύματα, καθώς και η συμπτωματική διάσωση της πόλης του Αιγίου δύο φορές από ολοκληρωτική καταστροφή, λόγω ακριβώς αυτής της έντονης δραστηριότητας των τοπικών ΕΑΜικών οργανώσεων που σε καμία περίπτωση δεν ανήκαν ολοκληρωτικά στο ΚΚΕ.
Εκείνο που δεν είναι γνωστό είναι η διάσωση 29 Ελλήνων Εβραίων που οδηγούντο στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως της Γερμανίας, από ομάδα της τοπικής οργάνωσης του ΕΑΜ στις αρχές του Δεκέμβρη του 1943 (λίγες ημέρες μόνο πριν από την τραγωδία των Καλαβρύτων). Το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο αποκάλυψε ο Φάνης Ζουρόπουλος στην παρουσίαση του βιβλίου του φιλόλογου και ιστορικού συγγραφέα Δημήτρη Βλαχοπάνου ''ΙΣΑΑΚ ΜΙΖΑΝ αριθμός βραχίονα 182641'', που αναφέρεται στην εξόντωση των Εβραίων της Άρτας, σε εκδήλωση που πραγματοποίησε η ΙΛΕΑ και η ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ το Σάββατο 24/2/2018 στο Πολιτιστικό Κέντρο Αιγίου. Όπως ανέφερε ο Φ.Ζ. : Σύμφωνα με στοιχεία από το αρχείο του Κίμωνα Σπηλιόπουλου που διασταυρώθηκαν και από προσωπικές μαρτυρίες, στο σιδηροδρομικό σταθμό του Αιγίου το Δεκέμβριο του 1943, στάθμευσε μια εμπορική αμαξοστοιχία προερχομένη από την Πάτρα και προορισμό την Αθήνα σε δυο βαγόνια της οποίας είχαν στοιβαχθεί Εβραίοι με προορισμό την Αθήνα και στην συνέχεια τα κρεματόρια της Γερμανίας. Για άγνωστο λόγο το τραίνο έμεινε μερικές ημέρες στο Αίγιο, έξω από την κεντρική πλατφόρμα κάτω από αυστηρά μέτρα ασφαλείας και χωρίς να επιτρέπεται παρά για ελάχιστες ώρες η έξοδος των Εβραίων. Την πληροφορία για την παρουσία των Εβραίων στο τραίνο έδωσε στην τοπική οργάνωση του ΕΑΜ η Εύα μια Αυστριακή μηχανοδηγός που διατηρούσε σχέσεις με Αιγιώτη κλειδούχο των τρένων, συνεργάτη του ΕΑΜ με τον οποίο μετά την απελευθέρωση απέκτησε ένα γιο, που σήμερα είναι γιατρός στο Γκρατς παντρεμένος με Εβραία…
Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Ρούπα που κατέχει το αρχείο του Κ. Σπηλίοπουλου και πήρε μέρος και ο ίδιος στην επιχείρηση διάσωσης των Εβραίων με την «πληροφορία αυτή, σήμανε συναγερμός στην Αιγιώτικη ΕΑΜική οργάνωση. Σκοπός η απελευθέρωση των εγκλείστων ομήρων.
«Άρχισε η κατασκόπευση του πεδίου επιχειρήσεων. Η αμαξοστοιχία εφρουρείτο αυστηρά. Από τα βαγόνια 5ο και 6ο δεν ακουγόταν άχνα. Μόνο το σούρουπο άνοιγαν οι πόρτες και έβγαιναν για ν’ αποπατήσουν σκυφτές σκιές, που έσουρναν το περπάτημά τους. Αποφασίστηκε έφοδος.
Διαλέχτηκε η ενάτη βραδινή για το γιουρούσι. Κι αυτό γιατί στο παρακείμενο με το σταθμό ταβερνείο μπεκρούλιαζαν αρκετοί της γερμανικής φρουράς, πράγμα που ατονούσε κάπως την αυστηρότητα της φύλαξης. Σ’ αυτή την επιχείρηση μετείχαν ως επικεφαλείς οι Αμπλόν, Παπαδημητρίου Ανδρέας, Τούλα Μόσχου, Πλαστήρας Αντώνης, Πολίτης, Κ. Σπηλιόπουλος, Καραλής (Γ. Αλεξόπουλος) μερικοί άλλοι από τα γύρω χωριά που μου διαφεύγουν τα ονόματα τους κι εγώ. (Ρούπας). Σύνολο 14, καλά οπλισμένοι.
Κυκλώθηκε το επίμαχο τραίνο, κανένας από τους υπαλλήλους του σταθμού δεν ενημερώθηκε για το παράτολμο εγχείρημα αν κι όλοι ήταν οργανωμένοι, στην ΕΑΜική αντίσταση. Ο αιφνιδιασμός πέτυχε. Ούτε μια σφαίρα δεν έπεσε. Οι φρουροί κάτω από την απειλή της ακονισμένης χατζάρας του Αμπλόν δεν παρουσίασαν την παραμικρή αντίδραση. Οι εφορμήσαντες τους φίμωσαν και τους έδεσαν πισθάγκωνα.
Οι βαγονόπορτες παραβιάστηκαν, «άνοιξαν». Ούτε ένας όμως από τους ταλαιπωρημένους Εβραίους δεν κουνήθηκε. Μόνο κάτι μάτια φωτιά σε εξέταζαν και κοφτές ανάσες δήλωναν ότι εκεί υπήρχαν ζωντανές ψυχές. Μόνο κάτι αναφιλητά ακούγονταν από το 6ο βαγόνι, στο οποίο ήταν φορτωμένες γυναίκες. Χρειάστηκε «βίαιο» σούρσιμο από την πλευρά των απελευθερωτών για να αδειάσει το μελλοθάνατο φορτίο, από τις σιδηροδρομικές νεκροφόρες…
Οι κρατούμενοι διασκορπίστηκαν σε καθορισμένα σπίτια. Κι αμέσως μετά προωθήθηκαν στην ύπαιθρο. Όλοι οι διασωθέντες έδωσαν το παρόν μετά την απελευθέρωση. Συνολικά πρέπει να σώθηκαν 29 ψυχές (άντρες, γυναίκες και παιδιά…)»!...
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.
