Παρά το γεγονός ότι η οικονομία φάνηκε το 2017 να εισέρχεται σε φάση ανάκαμψης, δεν υπήρξε καμιά απολύτως βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών.
Αιτία είναι οι αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις, που σε συνδυασμό με τη συγκράτηση των συντάξεων και των παροχών δεν επιτρέπουν ακόμη ούτε την άνοδο του διαθέσιμου εισοδήματος ούτε την αύξηση του ποσοστού αποταμίευσης.
Η ιδιωτική κατανάλωση, η οποία ενισχύθηκε το 2017 κατά 2% σε ονομαστικούς όρους και 0,6% σε πραγματικούς όρους, στηρίζεται, όπως συμπεραίνει ο ΣΕΒ στο εβδομαδιαίο δελτίο για την ελληνική οικονομία, στη ρευστοποίηση αποταμιεύσεων και στην έξαρση της φοροδιαφυγής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων σε πραγματικούς όρους μειώθηκε κατά -0,3% σε σχέση με πέρυσι, ενώ το αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης διευρύνθηκε περαιτέρω και από -7% το 2016, διαμορφώθηκε σε -8% το 2017. Σύμφωνα με τα στοιχεία του εννεαμήνου του 2017, το συνολικό ακαθάριστο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε σε ονομαστικούς όρους κατά 1,1% ή κατά 1,2 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι. Η μεταβολή προήλθε κατά +2,2% από μισθούς, -1,8% από συντάξεις και άλλες μεταβιβαστικές πληρωμές, +5,9% από εισοδήματα αυτοαπασχολουμένων και -2,7% από εισοδήματα περιουσίας.
Την άνοδο του ακαθάριστου εισοδήματος εξανέμισαν οι εισφορές και οι φόροι, που αυξήθηκαν συνολικά κατά +1,3% ή κατά 397 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα να εμφανίζεται αυξημένο κατά +1% σε ονομαστικούς όρους, στα 85,5 δισ. ευρώ, αλλά σε πραγματικούς όρους είναι μειωμένο κατά -0,3%. Ταυτόχρονα, η ιδιωτική κατανάλωση διαμορφώθηκε σε 92,4 δισ. ευρώ (+2% σε ονομαστικούς όρους και +0,6% σε πραγματικούς όρους), με αποτέλεσμα το ποσοστό αποταμίευσης να μειώθηκε περαιτέρω στο -8% του διαθέσιμου εισοδήματος, από -7% πέρυσι.
Με βάση την ανάλυση του ΣΕΒ, ο ρυθμός ανάπτυξης του εννεαμήνου στηρίζεται εκτός από την ιδιωτική κατανάλωση και στη συμβολή των επενδύσεων, που αυξήθηκαν κατά 1,7%. Πρόκειται όμως σε μεγάλο βαθμό για μεταβολή αποθεμάτων (ένδειξη αυξημένης ζήτησης στο προσεχές μέλλον), ενώ η συμβολή των επενδύσεων σε πάγια περιορίζεται μόνο σε +0,3%. Έτσι, εκτός από την ιδιωτική κατανάλωση που επηρεάζεται από την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, οι επενδύσεις σε πάγια επηρεάζονται από την υπερφορολόγηση, τις διαρθρωτικές παθογένειες και την έλλειψη ορατότητας για το μέλλον.
Επιπλέον, παρά την αύξηση της απασχόλησης (+1,9%), που υπερέβη τη μεγέθυνση του ΑΕΠ (+1,1%), η παραγωγικότητα της οικονομίας υποχωρεί. Η μείωση της παραγωγικότητας, στην ουσία, ενσωματώνει όλες τις διαρθρωτικές παθογένειες που εξακολουθούν να επηρεάζουν το παραγωγικό πρότυπο της χώρας, παρά τις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων. Σε συνδυασμό με την αύξηση των αμοιβών, οδηγεί σε αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, και τείνει να συμπιέζει την ελκυστικότητα της ελληνικής οικονομίας ως επενδυτικού προορισμού. Οι επενδύσεις, είναι ακόμη αρνητικές και δεν αρκούν για να αυξήσουν το κεφαλαιακό απόθεμα της χώρας και κατ’ επέκταση το βιοτικό επίπεδο των πολιτών.
Για να υπάρξουν όμως αποτελεσματικές επενδύσεις, απαιτούνται προϋποθέσεις, που θα παγιώσουν την εμπέδωση της εμπιστοσύνης στην οικονομία μας. Σημαντικότερο, όμως, απ' όλα είναι να διαμορφώσουμε σήμερα ένα δικό μας σχέδιο για το μέλλον. Ένα σχέδιο για την ανάπτυξη, το οποίο θα τηρεί την αιρεσιμότητα που θα υπάρχει, σε συνάρτηση με τις ρυθμίσεις για το χρέος, την εποπτεία και τη χρηματοδοτική στήριξη, αλλά δεν θα περιορίζεται μόνο σε αυτό. Θα αφορά το σύνολο της ελληνικής οικονομίας με βασικές κατευθυντήριες γραμμές:
• Τις μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα και στις αγορές, για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της οικονομίας.
• Την άρση των εμποδίων που αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη.
• Τη βελτίωση της ποιότητας και τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας των θεσμών.
• Τη δημιουργία νέων θέσεων παραγωγικής εργασίας.
• Τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος.
Χρειαζόμαστε ένα αναπτυξιακό σχέδιο που θα πείθει και θα κινητοποιεί τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας που παραμένουν αργές και θα προσελκύει ξένες επενδύσεις
Θα πείθει ότι έχουμε οριστικά απομακρυνθεί από πρακτικές του παρελθόντος, έχουμε διδαχθεί από τα λάθη μας και έχουμε επανέλθει σε τροχιά σύγκλισης με τις άλλες χώρες της Ευρώπης σε όλα τα επίπεδα: στο οικονομικό, στο πολιτικό και στο κοινωνικό.
