Τον Κώστα Λογαρά τον είχα δάσκαλο. Λέω δάσκαλο και όχι καθηγητή, γιατί η πρώτη λέξη είναι που καλύτερα του πρέπει. Ο όρος δάσκαλος ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο, ο καθηγητής είναι λέξη πιο… διδακτική με τη στενή έννοια του όρου.
Με αυτόν του τον ρόλο τον θυμάμαι και με αυτόν τον συναντώ ακόμη και τώρα, που τα χρόνια μας έκαναν φίλους, καθιερώνοντας μεταξύ μας τον ενικό στην θέση ενός πληθυντικού που ο ίδιος ποτέ δεν χρειάστηκε για να μιλήσει στα παιδιά: Τα δικά του παιδιά των θρανίων, που είναι εκατοντάδες και που μεγαλώνουν συνομιλώντας ακόμη μαζί του μέσα από τα βιβλία του, συναντώντας ξανά στις γραμμές το φωτεινό μυαλό που τους έδειξε κάποτε έναν δρόμο.
- Της Γιώτας Κοντογεωργοπούλου-
Από τον Λογαρά, θυμάμαι την ευχέρεια να μιλάει στη γλώσσα των μαθητών φέρνοντάς τους στα νερά του με αόρατο πηδάλιο. Θυμάμαι και το άρωμα από την πίπα του στα διαλείμματα. Θυμάμαι όμως περισσότερο από όλα τις λέξεις του στα «Σάββατα δίχως μύθο» που μας έφτιαχναν ένα χαλί να πετάξουμε πάνω από τη πόλη και να μυρίσουμε τον αέρα της.
Για αυτό και αυτή η συνέντευξη γίνεται σε πρώτο ενικό. Επειδή δεν μπορείς να μιλάς αλλιώς στους κοντινούς σου.
Σήμερα κρατώ στα χέρια μου ένα νέο «χαλί» από το οποίο θα κοιτάξω ξανά την Πάτρα από ψηλά και θα δω πλάι στις στοές την περιπέτεια των ανθρώπων της. Περιπέτεια μερικές φορές σκληρή όπως και το προφίλ μας ένα άγριο βράδυ στον καθρέφτη.
«Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο» από τις εκδόσεις Καστανιώτη, φέρνουν μια ανάμνηση από ένα έγκλημα που συγκλόνισε κάποτε την Πάτρα. Το έγκλημα του Σκαγιοπουλείου όπως έμεινε στην ιστορία μιας και οι άνθρωποι αρέσκονται να σταματούν στον τόπο για να θυμούνται, να βάζουν τα δικά τους σημάδια.
Σημάδια που θα μας βγάλουν το βράδυ της Παρασκευής στις 20:30 στο King George Ηall, στο κάτω μέρος της πλατείας Γεωργίου Α’ για μια παρουσιάση βιβλίου που δεν θα μοιάζει με τις άλλες. Πάμε όμως να ακουμπήσουμε λίγο την ψυχή των ηρώων του Λογαρά και βεβαίως την ψυχή τη δική του που τους έδωσε …λόγια και μάτια.
(φωτό Μενέλαος Μυρίλλας)
- Πώς ξεκίνησαν όλα; Πού συνάντησες τον νέο ήρωά σου;
Συναντηθήκαμε με τον Μαρίνο Τριάντη στα πρωτοσέλιδα των τοπικών εφημερίδων. Αφηγήσεις, περιγραφές, αποκαλύψεις. Το έγκλημα αυτό μου προκάλεσε σοκ. Με έναν πολύ παράξενο τρόπο ένιωσα ότι μια εποχή ‘’αθωότητας’’ είχε παρέλθει κι ότι ένας άλλος κύκλος άρχιζε : της σύγχυσης, της βίαιης επικράτησης. Μια εποχή έκπτωσης.
-Ένας ήρωας που έρχεται από την πραγματικότητα συστήνεται με άλλο τρόπο από έναν ήρωα που έρχεται από την φαντασία; Πώς ήταν η χειραψία με τον Στράτο και τον Μαρίνο;
Ο ήρωας της πραγματικότητας έχει το πλεονέκτημα ότι σού δίνει το υλικό του, αλλά αυτό είναι συγχρόνως και περιοριστικό. Από κει και έπειτα πρέπει να τον κουλαντρίσεις να τον φέρεις στα δικά σου τα νερά και να τον πλάσεις όπως τον θέλεις εσύ. Να τον αυτονομήσεις. Γιατί διαφορετικοί είναι οι δικοί σου στόχοι, ενώ η ήδη γνωστή ιστορία σε πηγαίνει αλλού. Σε αποπροσανατολίζει από τους άξονες τής μυθοπλασίας. Κι όπως ο αναβάτης βάζει χαλινάρι στ’ άλογό του για να το οδηγήσει όπου επιθυμεί, το ίδιο και ο συγγραφέας. Αλλιώς, το ζωντανό θα τον φέρνει μοιραία στον γκρεμό. Ε, αυτή η διαδικασία δεν είναι εύκολη. Ο Μαρίνος κι ο Στρατής τού μυθιστορήματός μου δεν έχουν καμία σχέση με τους πραγματικούς ήρωες, είναι πλάσματα της φαντασίας μου.
- Ποιος από τους δυο είναι ο πιο «δυνατός» ήρωάς σου, αυτός που σε δυσκόλεψε περισσότερο;
Ο Μαρίνος είναι ο δυσπρόσιτος. Έπρεπε να βγει αντιφατικός και αδιέξοδος : Οξύθυμος αλλά και με στομωμένη αφανή ευαισθησία, παθιασμένος και συγχρόνως ανέκφραστος. Απρόβλεπτος και παρορμητικός σαν χείμαρρος. Ανίερος και βέβηλος αλλά και με κάποιους κώδικες δικούς του, κάποιες ‘αρχές’ – όλως παραδόξως. (Βέβαια λειτουργώ έχοντας στο μυαλό μου κάποια πρότυπα).
- Αυτολογοκρίνεσαι ίσως και ασυναίσθητα, όταν καταπιάνεσαι με ένα πραγματικό γεγονός;
Αυτό το ερώτημα το έχω απευθύνει κι εγώ πολλές φορές στον εαυτό μου. Κι έχω καταλήξει ότι δεν είναι ακριβώς αυτολογοκρισία. Περισσότερο ορίζουν τη σκέψη τού αφηγητή μου αξίες λχ ‘’αισθητικές’’ ή ‘’ουμανιστικές’’ που καλλιεργούν μια ανάλογη αντίληψη για τον Κόσμο και επιβάλλουν οπωσδήποτε ένα γλωσσικό ύφος. Η αφηγηματική οπτική λχ για τον Μαρίνο είναι μεν άτεγκτη απέναντί του -- σκότωσε άνθρωπο, μην το ξεχνάμε -- αλλά κατανοητική για τα πάθη τα ανθρώπινα…
- Πόση δύναμη έχει η αλήθεια, ιδίως εντός των στενών ορίων μιας πόλης, που ακόμη θυμάται την ιστορία του Σκαγιοπουλείου; Τι φοβήθηκες γράφοντας για αυτό και ποια είναι η πρόκληση;
Η Λογοτεχνία σού δίνει τη δυνατότητα να πεις τα πιο σκληρά πράγματα, να μιλήσεις για τις πιο αποτρόπαιες ανθρώπινες πράξεις και ο αναγνώστης τελικά να καταλήξει : «Ναι, κι αυτό είναι ανθρώπινο». Η Τέχνη έχει αυτό το θεϊκό πλεονέκτημα. Γι’ αυτό η αλήθεια της είναι απελευθερωτική. Είναι σωτήρια η Τέχνη, γλείφει πληγές. Παρηγορητική και ίλεη, πολύ περισσότερο από κάθε θρησκεία ή κάθε άλλη ανθρώπινη έκφραση. Αρκεί να αντέχει κανείς να ακούσει την αλήθεια. Και κυρίως να είναι ταπεινός αυτός που την ομολογεί. Γι’ αυτό και το λογοτεχνικό ύφος έχει καθοριστική σημασία. (Αν διαβάσεις την εξομολόγηση του Σταυρόγκιν στους ‘Δαιμονισμένους’ του Ντοστογιέφσκι, θα διαπιστώσεις αυτή τη μαγεία της μεγάλης Τέχνης για την οποία σου μιλώ).
- Σε παίρνουν οι ήρωές σου το κατόπι; Κάθονται δίπλα σου στο τραπέζι, στο παγκάκι;
Τους κουβαλάω μαζί μου. Τους προβάλλω συνεχώς πάνω στους ζωντανούς ανθρώπους για να πάρουν πνοή, κίνηση, βιωμένη ζωή, τη φυσική υπόσταση των αληθινών ανθρώπων και να γίνουν πιστευτοί από τον αναγνώστη. Μου μιλάνε δίπλα μου οι άνθρωποι και το μυαλό μου είναι παράλληλα στους ήρωές μου. ( Ρώτα την Αμαλία να σου πει, έχει δεινοπαθήσει. Αφού τώρα πια έχει συνηθίσει και μου λέει «Με ακούς ή έχεις το μυαλό σου στο μυθιστόρημα;»)
- Διάβασέ μου το κομμάτι που αγαπάς περισσότερο. Την πρόταση στην οποία στάθηκες στις διορθώσεις και κάτι λέει παραπάνω μέσα σου.
[…] Τον προετοίμαζε η μάνα του για την κανονική ζωή, τη ζωή μετά τη φυλακή. Χαμήλωνε τη φωνή της, έστρεφε το πρόσωπο αλλού. «Αρκετά έχεις πληρώσει, φτάνει η τιμωρία. Ακόμα και οι στάχτες και τ’ αποκαΐδια, μετά από χρόνια , αφήνουνε το χώμα να καρπίσει», μουρμούριζε σαν να ‘κανε ευχή[..]
- Είναι τελικά ο άνθρωπος όργανο του ανεξέλεγκτου κακού;
Δεν θέλω να το παραδεχτώ αυτό, γιατί πιστεύω στην ανθρώπινη ελευθερία. Ότι είμαστε σε ένα μεγάλο βαθμό υπεύθυνοι για τις πράξεις μας. Αλλιώς, δεν θα είχαμε καμία ευθύνη και αυτό το ενδεχόμενο γκρεμίζει την ιδέα της Κοινωνίας, το πολίτευμα της Δημοκρατίας, την αυταξία της ανθρώπινης ύπαρξης. Απ’ την άλλη, διαπιστώνω ότι είμαστε και πλάσματα ικανά για το κακό και για το καλό, εξίσου. Θεοί και διάβολοι, ανάλογα με τις περιστάσεις. Φορείς ενός βιολογικού υλικού που διαμορφώνει σε μέγιστο βαθμό τον ανθρώπινο χαρακτήρα και ορίζει τις πράξεις μας. Αυτό μπορεί να εξελιχθεί είτε προς το «κακό» είτε προς το «καλό». ( Αυτός εδώ ο προβληματισμός αγγίζει ην πεμπτουσία του μυθιστορήματός μου).
(φωτό Μενέλαος Μυρίλλας)
- Η πολιτική ως φόντο μιας ανθρώπινης περιδίνησης. Μιας φτιάχνουν τελικά οι καιροί ή το τέρας έχει το δικό του μηχανισμό;
Αν μας διασώζει και μας κρατάει σε ισορροπία κάτι άλλο, πέραν της πνευματικής καλλιέργειας ίσως, είναι οι θεσμοί. Αυτοί εγγυώνται τη συνέχιση του πολιτισμού, την κοινωνική εξέλιξη , την κατοχύρωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Όταν οι θεσμοί καταστρατηγούνται, πάμε κατά διαβόλου. Οδηγούμαστε στη σύγχυση και, από κει, στον Ολοκληρωτισμό. Είναι εύκολη πια η εξαπάτηση και ο εκμαυλισμός, η εξαγορά των συνειδήσεων και η χειραγώγηση. Είτε πρόκειται για άτομα είτε για λαούς. Η ΧΑΝΑ ΑΡΕΝΤ το λέει εύστοχα «Ο τέλειος πολίτης της ολοκληρωτικής εξουσίας είναι αυτός που δεν μπορεί να κάνει το διαχωρισμό μεταξύ γεγονότος και μύθου, μεταξύ αληθινού και ψεύτικου». Αυτό το μοτίβο έχω βάλει προμετωπίδα στο μυθιστόρημά μου.
- Γιατί επέλεξες να παρουσιάσεις το βιβλίο σου με φυλακισμένους; Και πόσο εύκολο ήταν να πάρεις άδεια για αυτό;
Είναι αυθεντικοί, ταιριάζουν στους ήρωές μου. Τους είδα να παίζουν σε ένα θεατρικό έργο μέσα στη φυλακή. Δεν ήταν ηθοποιοί αλλά το βίωμα που κουβάλαγαν στις πλάτες τους, στο φορτισμένο βλέμμα τους, στην ντρέτα φωνή τους, το ίδιο το παρουσιαστικό τους ήταν από μόνα τους όλα αυτά ένας πολύ δυνατός ρόλος. Η αλήθεια της ζωής, το βάσανο , το πάθος και τα παθήματα, είναι το υλικό της λογοτεχνίας. Αλλά πέραν αυτού, με ενδιαφέρει πολύ η κοινωνική ένταξη αυτών των ανθρώπων. Γιατί ο αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση είναι μια άλλη φυλακή.
- Πού καταλήγουμε; Γιατί τα πουλιά φορούν μαύρο κολάρο;
Μου αρέσουν οι συμβολισμοί. Φτιάχνουν ατμόσφαιρες και δημιουργούν ένα μυστήριο. Είναι λοιπόν οιωνοί -- ανέκαθεν ήταν, από τους αρχαίους κιόλας πολιτισμούς. Προοιωνίζονται το μέλλον. Γρούζουν με πείσμα. Σαν την συνείδηση του ανθρώπου; Μια ακουστική εικόνα των ανθρώπινων τύψεων; Πάντως παίζουν και ένα δομικό ρόλο στην εξέλιξη του μυθιστορήματος.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Το βιβλιοπωλείο Discover και οι εκδόσεις "Καστανιώτη" παρουσιάζουν το νέο βιβλίο του Κώστα Λογαρά με τίτλο "Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο". Η εκδήλωση θα γίνει την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2017 το απόγευμα στις 20:30 στο King George Ηall, στο κάτω μέρος της πλατείας Γεωργίου Α’.
Την εκδήλωση θα συντονίσει η Κρίστυ Κουνινιώτη, πολιτιστική συντάκτρια- μεταφράστρια
Αποσπάσματα του βιβλίου θα διαβάσουν οι: Αλέξανδρος Μπάσιας και Πέτρος Χατζής, μέλη του Θεατρικού Εργαστηρίου του Καταστήματος Κράτησης Πάτρας.
ην βραδιά θα πλαισιώσουν μουσικά:
Γιώργος Δίπλας, ακορντεόν
Ιωάννα Γκέλη, τραγούδι
Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα είναι το νέο κοινωνικό μυθιστόρημα του Πατρινού συγγραφέα Κώστα Λογαρά με τίτλο «Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο», το οποίο παρακολουθεί τη δραματική ιστορία ενός αποφυλακισμένου δολοφόνου παράλληλα με την πτωτική πορεία μιας χώρας.
Η Ελλάδα σήμερα αλλά και τριάντα χρόνια πριν, η Πάτρα τώρα και τότε, και προ πάντων οι άνθρωποι, θύτες αλλά και θύματα μιας κοινωνίας που καταρρέει, είναι στο προσκήνιο του νέου βιβλίου του Κώστα Λογαρά.
Ο Μαρίνος Τριάντης ζει μόνος στην Πάτρα, σ’ έναν απόμερο δρόμο του λιμανιού της – πέρασμα μεταναστών προς την κοντινή Ιταλία. Μοναδική του συντροφιά το σκυλί του, ο Ραμόν. Είναι Οκτώβρης του 2011 κι έχει μόλις αποφυλακιστεί, ύστερα από τριάντα χρόνια κάθειρξης για τη δολοφονία του δεκαεξάχρονου «φίλου» του.
Με το στίγμα του ισοβίτη να τον ακολουθεί, σε μια πόλη ρημαγμένη από την κρίση και αλλαγμένη από το χρόνο, προσπαθεί να επιβιώσει ζώντας με τα ψίχουλα από την ήδη πενιχρή σύνταξη της γριάς μάνας του. Παλεύει να προσαρμοστεί στη νέα του ζωή. Αλλά είναι αμφίβολο αν θα καταφέρει να σταθεί όρθιος σε έναν τόπο που μοιάζει να καταρρέει.
Εμπνευσμένο από πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα παρουσιάζει τη δραματική ιστορία ενός ανθρώπου παράλληλα με την πτωτική πορεία μιας χώρας. Σε πρώτο πλάνο το άτομο ως όργανο του ανεξέλεγκτου κακού. Στο φόντο η αυθαιρεσία της εξουσίας, που συντελεί στη διάβρωση της κοινωνίας και στη διάχυση του κακού πάνω στο σώμα της.
Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΓΑΡΑΣ
Ο Κώστας Λογαράς έχει γεννηθεί το 1950 στην Πάτρα και σπούδασε ελληνική φιλολογία. Έχει γράψει ποίηση, πεζό, δοκίμιο, θέατρο. Το 1988 παρουσιάστηκε το λιμπρέτο του Σπίτια της μνήμης, σπίτια της σιωπής σε μουσική-σκηνοθεσία Θάνου Μικρούτσικου. Το θεατρικό του έργο Η τελευταία μάσκα – Fallimento ανέβηκε από τον Θόδωρο Τερζόπουλο και τη θεατρική ομάδα Άττις (2006). Το μυθιστόρημά του Ερημιά στο βλέμμα τους περιελήφθη στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων (2009).
Έχει συνεργαστεί ως επιφυλλιδογράφος με τις εφημερίδες Τα Νέα και Το Βήμα, με το λογοτεχνικό περιοδικό Διαβάζω, με το ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό oanagnostis.gr, με το protagon.gr κ.ά. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, ενώ έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά.
